Nga cảnh báo EU bước vào mùa Đông với “lỗ hổng năng lượng” lớn nhất thập kỷ

Nỗi lo thiếu hụt nguồn cung năng lượng đang đè nặng lên các nền kinh tế châu Âu vốn chịu áp lực từ việc giảm nhập khẩu khí đốt từ Nga kéo dài trong hơn 3 năm qua.

Tập đoàn Dầu khí Gazprom của Nga vừa cảnh báo, Liên minh châu Âu (EU) bước vào mùa Đông với mức dự trữ khí đốt thấp nhất trong vòng 10 năm gần đây, gia tăng rủi ro về tình trạng thiếu hụt nguồn cung năng lượng nghiêm trọng cho hàng triệu hộ gia đình và doanh nghiệp.

Trong thông báo đăng trên Telegram ngày 25/11, tập đoàn Gazprom cho biết: “Thời tiết lạnh kéo dài hoặc trở nên khắc nghiệt hơn, cùng với việc dự trữ khí đốt giảm kỷ lục, có thể “đe dọa khả năng cung cấp khí đốt ổn định cho người tiêu dùng trong toàn EU”.

Cảnh báo mới nhất được Gazprom đưa ra đúng thời điểm EU chứng kiến mức rút khí kỷ lục từ kho lưu trữ trong 3 ngày (tính đến trước 21/11). Theo dữ liệu của Cơ sở hạ tầng khí đốt châu Âu (GIE), mức dự trữ khí đốt của EU đã giảm xuống dưới 80% - một trong những mức thấp nhất cho thời điểm này của năm trong vòng 10 năm.

Gazprom cho biết, khi mùa rút dự trữ khí đốt năm nay bắt đầu vào ngày 13/10, các kho dự trữ của EU chỉ đạt 83% dung lượng. Tại Đức và Hà Lan – hai nước có sức chứa lớn nhất châu Âu, mức lấp đầy hiện chỉ đạt lần lượt 76% và 72%. Theo dữ liệu do Tass công bố trước đó, các kho dự trữ khí đốt của EU hiện chỉ đầy 79,1%, thấp hơn gần 10% so với mức trung bình 5 năm.

Con số này đặc biệt đáng lo ngại do các quy định của EU yêu cầu lượng khí đốt trong các kho dự trữ phải đạt tối thiểu 90% trong giai đoạn từ 1/10 đến 1/12 hàng năm. Năm nay, mục tiêu dự trữ khí đốt tối thiểu của EU không đạt trong bối cảnh mùa đông châu Âu được dự báo lạnh hơn bình thường.

Trước thời điểm xảy ra xung đột Nga-Ukraina năm 2022, khí đốt Nga chiếm tới 40% tổng nhu cầu của EU. Nhưng sau khi bùng phát chiến sự tại Ukraine, EU nỗ lực cắt giảm tối đa sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng giá rẻ từ Nga và chuyển hướng nhập khẩu khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG) từ Mỹ, Qatar và nhiều nước khác.

Mặc dù EU đặt mục tiêu “cai nghiện” năng lượng Nga càng sớm càng tốt, châu Âu hiện vẫn phải dựa vào nguồn cung khí đốt của Moscow. Trong năm nay, khoảng 19% lượng khí nhập khẩu của EU vẫn đến từ Nga và một số nước thành viên tiếp tục phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ của Moscow.

Tháng trước, các Bộ trưởng Năng lượng EU đã ủng hộ đề xuất của Ủy ban châu Âu về việc loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu dầu và khí đốt Nga trước năm 2028 như một phần của gói trừng phạt bổ sung. Tuy nhiên, các chuyên gia năng lượng nhận định, đây là mục tiêu tham vọng và tiềm ẩn rủi ro lớn, đặc biệt khi hạ tầng LNG và nguồn cung năng lượng thay thế chưa ổn định.

Tổng thống Nga Vladimir Putin mới đây cảnh báo rằng, việc cắt giảm nhập khẩu năng lượng Nga đang khiến EU phải trả giá bằng sản xuất công nghiệp suy giảm, giá cả tăng phi mã và năng lực cạnh tranh suy yếu. Các ngành công nghiệp nặng vốn phụ thuộc nhiều vào năng lượng là những đối tượng chịu tác động trực tiếp nhất.

Trong khi đó, người dân và doanh nghiệp EU tiếp tục phải đối mặt với hóa đơn năng lượng cao hơn mức trước khi bùng phát cuộc xung đột Nga-Ukraine. Tỷ trọng điện gió của EU trong tháng 10 đạt trung bình 21% và khoảng 19% trong tháng 11. Giá khí đốt giao ngay tại thị trường châu Âu trong tháng 10 và tháng 11 lần lượt đạt mức 384 USD/1.000 m³, 374 USD/1.000 m³.