Người thổi hồn phong cảnh Lý Sơn qua từng viên đá đảo

Thổi hồn cho đá vô tri

Chiều dần buông, Đạt đưa theo gia đình nhỏ ra Cổng Tò Vò (đảo Lớn, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) hóng mát. Chuyến đi của Đạt có phần lỉnh kỉnh hơn những chuyến dạo chơi thông thường vì còn có cọ, màu… đủ loại.

Trong lúc vợ con đang chơi đùa bên bờ biển, Đạt nhặt một viên đá có bề mặt khá nhẵn, ngắm nghía... rồi hí hoáy pha màu. Dưới đầu cọ mềm mại, bầu trời, khối đá… với màu sắc sinh động hiện ra như có phép thuật. Cổng Tò Vò - "phiên bản trên đá" cứ thế được hình thành.

Cổng Tò Vò đảo Lý Sơn có chiều cao khoảng 2,5m, được hình thành từ những nham thạch núi lửa do gặp nước biển khiến nham thạch đông lại và tạo nên một vòm đá có hình dạng độc đáo. "Hồi nhỏ hay ra đây chơi, trưa nắng nóng lại ùm xuống tắm cho mát. Thời gian trôi qua, rất nhiều thứ thay đổi, nhưng Cổng Tò Vò vẫn vậy, vẫn thân thương và là một trong những biểu tượng của Lý Sơn” - Đạt chia sẻ khi vẫn miên man trong hồi ức.

Mặt trời xuống dần, Đạt đặt "đứa con" mới thành hình của mình lên tảng đá nham thạch, lý giải: “Đá vôi xù xì, ko nhẵn và bóng như đá cuội nên có nhược điểm là hút màu, khí đi cọ, phải lót nhiều lớp và mất nhiều thời gian, thường từ 4 - 5 tiếng mới xong 1 tác phẩm. Vẽ xong còn phơi khô, sau đó phủ bóng. Tác phẩm nào khó thì phải mất đến vài ngày. Dù vậy, vẽ trên đá vôi hình vẽ nổi bật và tự nhiên hơn các loại khác”.

Việc vẽ tranh trên đá Đạt chỉ mới thực hiện từ đầu năm 2022 trở lại đây. Hòn đá vô tri nhưng khi mang trên mình bức vẽ thì có sức sống và dấu ấn riêng. Trong hàng trăm tác phẩm tranh trên đá đã thực hiện, với Đạt, mỗi viên đá là 1 câu chuyện, 1 điểm check in.

Những bức tranh Đạt vẽ không chỉ là thắng cảnh ở Lý Sơn như: Chùa Hang, Mom Tàu, cầu Tình yêu, Hang Cau… mà còn là đời sống thường nhật, là một sự kiện xảy ra trên đảo có ý nghĩa với anh và cư dân địa phương như: Lễ thượng cờ trên đỉnh Thới Lới, cứu nạn trên biển, đánh cá…

"Củ Tỏi Lý Sơn" mê vẽ

Nguyễn Văn Đạt (sinh năm 1990) là người gốc Lý Sơn. Có đam mê hội họa từ nhỏ, sau khi tốt nghiệp ngành thiết kế đồ họa trường Đại học Công nghệ Sài Gòn, Đạt vừa làm, vừa tham gia học hội họa tại trường Đại học Mỹ thuật. Trên đất TP Hồ Chí Minh, Đạt sống bằng nghề làm thiết kế đồ họa, vẽ tranh tường và cả tranh sơn dầu.

Nghệ danh "Củ tỏi Lý Sơn" đã xuất hiện ngay trong thời gian này, khi những người bạn yêu thích tranh sơn dầu của Đạt giới thiệu cho người khác biết đây là tác phẩm của một chàng trai Lý Sơn. Họ gọi Đạt bằng cái tên "Củ tỏi Lý Sơn". 

Thấy tên gọi hay và có ý nghĩa, gắn liền với nông sản đặc trưng của đất đảo, anh quyết định dùng nó làm nghệ danh cho mỗi bức họa của mình. “Đó cũng là một thông điệp để mọi người biết đến Lý Sơn nhiều hơn” - Nguyễn Văn Đạt nói.

Năm 2016, rời chốn đô thị phồn hoa ồn ã, Đạt lên tàu về đảo. Cuộc hành trình trở lại lần này của "Củ tỏi Lý Sơn" khác biệt so với những lần trước đó. “Về đảo vừa là vì chuyện gia đình, vừa là những khát vọng của bản thân, muốn vẽ tranh sơn dầu về đảo” - Đạt chia sẻ.

Thời gian đầu về đảo, Đạt làm khá nhiều việc, ngoài công việc kinh doanh, anh còn đi biển và tham gia vẽ ở các đình, miếu, tàu thuyền… “Phải làm nhiều thứ mới có chi phí trang trải. Nhưng trong thâm tâm vẫn luôn muốn gắn bó và phát triển đam mê hội họa” - anh nhớ lại.

Về đảo được vài năm, "Củ tỏi Lý Sơn" để lại “dấu ấn” ở khá nhiều nơi, từ nhà dân đến công trình công cộng, chùa miếu… Những bức bích họa từ đôi tay nghệ sĩ của Đạt làm đảo đẹp và thân thiện hơn. 

Giai đoạn ấy, ngoài vẽ tranh trên vải, Đạt còn vẽ tranh trên thân chai, ghép sỏi để tạo tranh... Năm 2018, một cuộc trưng bày chuyên đề có tên gọi “Lý Sơn - Di sản văn hóa, biển đảo” được chính quyền địa phương Lý Sơn tổ chức, nhiều tranh sơn dầu của Đạt được trưng bày và tạo được nhiều ấn tượng cho người xem.

Ở triển lãm này, bức tranh vẽ phong cảnh ở Cổng Tò Vò là tranh sơn dầu mà anh tốn nhiều công sức nhất. Để tạo hình được Cổng Tò Vò như thật, Đạt nghĩ ra cách đi nhặt nhạnh những vỏ sò có sẵn dưới biển, mang về kết dính lại với nhau và tô vẽ, tạo nên tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, ấn tượng. Cùng tác phẩm này còn có nhiều tranh sơn màu khác do chính tay Đạt vẽ như: Biển gọi, Quanh co, Một góc chùa Hang,...

“Mỗi bức tranh đều dành hết tâm huyết của mình với mong muốn làm gì đó khác biệt cho quê hương bằng tranh sơn dầu. Thể loại này diễn tả được cảm xúc, những gì khi muốn nói và thể hiện, chứ không như tranh chụp. Xen kẽ làm nghệ thuật - mỹ thuật, mình cũng đang học các bậc tiền bối để học hỏi thêm về kiến thức vẽ dân gian và luôn chào đón các anh em làm nghệ thuật - họa sĩ trên mọi miền đất nước về đảo để cùng giao lưu. Đây là cơ hội để bản thân học hỏi nhiều hơn nữa” - Đạt bày tỏ.

Tác phẩm của Đạt được các nhà sưu tầm ngoài tỉnh đặt hàng, hoặc được chính người dân trên đảo mua để làm quà tặng cho bạn bè phương xa. Chia sẻ về dự định trong tương lai, "Củ tỏi Lý Sơn" cho biết vẫn tiếp tục vẽ và tập trung xoay quanh đề tài về biển, về hoạt động thường ngày của người dân trên đảo, về tuổi thơ của những đứa trẻ Lý Sơn, về ngư cụ đánh bắt của người dân đi biển… Tháng 8 sắp tới, anh tính gửi một số tác phẩm về biển đảo Lý Sơn tham gia triển lãm ở trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

“Trong số những dự định thì muốn làm nhất vẫn là mở lớp luyện năng khiếu miễn phí, cho các em học sinh trên đảo có nguyện vọng thi đầu vào các ngành liên quan đến kiến trúc, mỹ thuật. Vì ở quê điều kiện còn khó khăn, nhớ lại mình hồi trước phải vượt biển vào đất liền mới kiếm được chỗ học. Có thể là qua lễ 30/4 và 1/5, sẽ bắt đầu thông báo tuyển sinh” - Đạt chia sẻ.