"Siêu dự luật" mang dấu ấn Trump 2.0 đạt dấu mốc mới

Thượng viện Mỹ ngày 1/7 đã thông qua dự luật thuế và nhập cư quy mô lớn mà đảng Cộng hòa kỳ vọng sẽ trở thành trọng tâm trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump, định hướng lại đáng kể vai trò của chính phủ liên bang. 

Phó Tổng thống JD Vance đã bỏ phiếu quyết định cho dự luật - dự kiến sẽ gia hạn hàng nghìn tỷ USD từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump và thực hiện các cam kết mới trong chiến dịch tranh cử - ví dụ như xóa bỏ thuế thu nhập đối với tiền tip và tiền lương làm thêm giờ, trong khi chi hàng trăm tỷ USD cho việc thực thi và bảo vệ luật nhập cư.

Để bù đắp chi phí cắt giảm thuế, luật này sẽ cắt giảm khoảng 1.000 tỷ USD vốn được rót cho Medicaid, chương trình bảo hiểm y tế liên bang dành cho những người thu nhập thấp và người khuyết tật, cùng các chương trình chăm sóc sức khỏe khác. Đồng thời giảm ngân sách dành cho SNAP- Chương trình hỗ trợ dinh dưỡng bổ sung chống đói, hay còn gọi là tem phiếu thực phẩm. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái, gần 12 triệu người sẽ mất quyền được bảo hiểm y tế nếu dự luật được thông qua thành luật.

Đã có một cuộc chiến khốc liệt để thông qua dự luật vốn gây chia rẽ các đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện, khi một số bên ủng hộ việc cắt giảm chi tiêu sâu hơn, những người khác phản đối việc cắt giảm Medicaid và các chương trình khác của dự luật. Ba thành viên Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu chống lại biện pháp này: Thượng nghị sĩ Rand Paul (bang Kentucky), Thom Tillis (bang North Carolina) và Susan Collins (bang Maine). Các nhà lập pháp đã dành gần 48 giờ liên tục để đọc, tranh luận và sửa đổi luật tại Thượng viện.

Để đến được Phòng Bầu dục, dự luật phải vượt qua thêm một rào cản nữa: Hạ viện, nơi nhiều thành viên đã phản đối những thay đổi của Thượng viện đối với biện pháp này. Ông Trump đã ra yêu cầu các nhà lập pháp phải hoàn thiện dự luật trước ngày Quốc khánh 4/7 tới. 

Đảng Cộng hòa tuyên bố dự luật sẽ mang lại lợi ích cho những cử tri thuộc tầng lớp lao động bỏ phiếu góp phần đưa ông Trump vào Nhà Trắng, cũng như tăng cơ hội giúp đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát thống nhất Quốc hội trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới. 

Dự luật này tăng khoản tín dụng thuế trẻ em và thêm một khoản tiền thưởng vào mức tiêu chuẩn khấu trừ cho người cao tuổi, điều khoản "lấy cảm hứng" từ lời cam kết trong chiến dịch tranh cử của ông Trump là ngừng đánh thuế các phúc lợi An sinh xã hội. Điều này cũng sẽ tạo ra các tài khoản tiết kiệm cho trẻ sơ sinh được gieo mầm bằng 1.000 USD tiền thuế của người nộp thuế và cho phép người mua ô tô sản xuất tại Mỹ được khấu trừ tới 10.000 USD tiền lãi vay mua ô tô.

Mặt khác, theo phân tích của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ về phiên bản dự luật của Hạ viện, 10% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất sẽ thiệt hại trung bình 1.600 USD do cắt giảm phúc lợi. 10% hộ gia đình có thu nhập cao nhất sẽ được hưởng lợi trung bình 12.000 USD.

Luật này cũng sẽ vĩnh viễn hóa ba khoản khấu trừ thuế doanh nghiệp giúp các công ty dễ dàng đầu tư vào nghiên cứu và mua thiết bị mới.

Kết hợp với tác động của các chính sách thuế quan ông Trump đưa ra, mà Nhà Trắng cho rằng sẽ giúp chi trả cho các khoản cắt giảm thuế và chi tiêu mới của dự luật — 80% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất sẽ bị giảm thu nhập thực tế, theo Phòng thí nghiệm Ngân sách Yale.