Theo Reuters, trong bài phát biểu tại cuộc họp trực tuyến với lãnh đạo các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO) hôm 10/1, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev tuyên bố rằng các cuộc biểu tình bạo loạn tại tại nước này hồi tuần trước là một cuộc đảo chính đã được lên kế hoạch. Tổng thống Tokayev cũng cáo buộc các phiến quân từ Trung Á, Afghanistan và Trung Đông đứng sau vụ bạo loạn này.
Tổng thống Tokayev cáo buộc các tay súng có vũ trang đã tìm cách trà trộn vào nhóm biểu tình với mục đích làm suy yếu trật tự hiến pháp, phá hoại các cơ quan chính phủ và chiếm quyền. Theo Tổng thống Tokayev, đây là một âm mưu đảo chính.
Ông Alikhan Smailov được đề cử làm Thủ tướng Kazakhstan
Ngày 11/1, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev đã đề cử ông Alikhan Smailov làm thủ tướng nước này. Tại phiên họp được phát sóng trực tiếp trên truyền hình nhà nước hôm 11/1, Hạ viện Kazakhstan đã nhanh chóng bỏ phiếu thông qua đề cử ông Smailov làm tân Thủ tướng nước này. Trước đó, hôm 5/1, Tổng thống Tokayev đã chấp nhận việc từ chức của chính phủ tiền nhiệm do ông Askar Mamin đứng đầu. Phó thủ tướng thứ nhất Alikhan Smailov được chỉ định làm Thủ tướng lâm thời. Ông Smailov, 49 tuổi, giữ vị trí Phó Thủ tướng thứ nhất của Kazakhstan kể từ tháng 5/2020. Cũng trong ngày 11/1, phát biểu tại cuộc họp trực tuyến của chính phủ và quốc hội, Tổng thống Tokayev cho biết Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO) đã hoàn tất nhiệm vụ thành công và sẽ bắt đầu rút quân khỏi Kazakhstan trong hai ngày tới. Theo Tổng thống Tokayev, thời gian tối đa CSTO hoàn tất việc rút binh sĩ khỏi quốc gia Trung Á này là 10 ngày.
Ông Tokayev cũng xác nhận hiện Kazakhstan đã khôi phục được trật tự và nước này sẽ tiếp tục truy bắt các phần tử khủng bố.
"Kazakhstan đã trải qua cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong lịch sử 30 năm độc lập khi những kẻ khủng bố, bao gồm cả các chiến binh nước ngoài, đã xâm nhập đất nước chúng tôi để phá hoại các cơ quan chính phủ và gây bất ổn chính trị,” Tổng thống Tokayev nói.
Tổng thống Tokayev gửi lời cảm ơn tới Tổng thống Nga Vladimir Putin khi lực lượng gìn giữ hòa bình của tổ chức CSTO do Nga lãnh đạo đã đến Kazakhstan hỗ trợ giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị trên.
Làn sóng biểu tình nổ ra ở Kazakhstan trong những ngày đầu năm 2022 để phản đối tình trạng tăng giá nhiên liệu. Bất ổn an ninh khiến Tổng thống Tokayev phải ban bố tình trạng khẩn cấp tại nhiều tỉnh và thành phố lớn của đất nước, trong đó có tỉnh Mangistau, thành phố Almaty và thủ đô Nur-Sultan. Trước tình hình bạo lực leo thang tại Kazakhstan, theo đề nghị của Tổng thống Tokayev, CSTO đã cử lực lượng gìn giữ hòa bình đến nước này.
Bộ Quốc phòng Nga ngày 6/1 cho biết các đơn vị đầu tiên của nước này thuộc Lực lượng gìn giữ hòa bình của tổ chức CSTO đã đến Kazakhstan. Theo thông báo của Bộ Quốc phòng Nga, những máy bay vận tải hàng không quân sự đã đưa lực lượng gìn giữ hòa bình tới lãnh thổ của Kazakhstan. Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov, hôm 7/1 nói rằng lực lượng gìn giữ hòa bình của tổ chức CSTO đã kiểm soát khu vực xung quanh sân bay Almaty.
Tình hình bất ổn ở Kazakhstan hiện đã được kiểm soát. Theo Reuters, Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết khoảng 9.900 đối tượng tham gia bạo loạn đã bị bắt giữ, trong đó có "một số lượng lớn người nước ngoài".
Theo Sputniknews, Tổng Thư ký CSTO Stanislav Zas thông báo ông sẽ bay tới Kazakhstan vào ngày 11/1 để xem xét tình hình tại nước này trong bối cảnh các cuộc biểu tình diễn ra trên khắp cả nước do giá khí đốt tăng cao.
