Vì sao 12 quốc gia bị Mỹ "cấm cửa" chỉ sau một chữ ký của Tổng thống Trump?

Động thái này lập tức gây lo ngại sâu sắc tại nhiều quốc gia bị ảnh hưởng, từ Trung Đông đến châu Phi và khu vực Caribe. Lệnh cấm lần này được đánh giá nghiêm ngặt hơn so với lệnh cấm từng gây tranh cãi trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.

Danh sách bao gồm Afghanistan, Myanmar, Chad, Congo, Guinea Xích đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Somalia, Sudan và Yemen. Bên cạnh đó, bảy quốc gia khác như Cuba, Venezuela hay Turkmenistan cũng sẽ bị áp dụng hạn chế một phần về thị thực.

Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump cho rằng biện pháp này là cần thiết trong bối cảnh một số nước “không hợp tác trong xác minh danh tính, thiếu hệ thống lưu trữ tội phạm, và có tỷ lệ lưu trú quá hạn cao”.

Dẫn lại vụ việc tại Colorado hôm Chủ nhật, nơi một công dân Ai Cập ném bom xăng vào đám đông biểu tình ủng hộ Israel, ông Trump khẳng định: “Lệnh cấm không thể chậm trễ thêm nữa”. Tuy nhiên, Ai Cập không nằm trong danh sách bị cấm vì theo ông, “chúng tôi có quan hệ chặt chẽ với họ và tình hình được kiểm soát”.

Một số nước phản ứng mạnh mẽ. Tổng thống Cộng hòa Chad Mahamat Idriss Deby Itno tuyên bố sẽ ngừng cấp thị thực cho công dân Mỹ để đáp trả. Một quan chức ngoại giao Sudan thì chỉ trích lập luận của Mỹ là “không có cơ sở”, khẳng định người Sudan chưa từng gây ra mối đe dọa khủng bố nào.

Lệnh cấm sẽ có hiệu lực từ 0h01 sáng thứ Hai, ngày 10/6 (theo giờ miền Đông Mỹ), nhưng không áp dụng hồi tố với các thị thực đã cấp. Ước tính có khoảng 162.000 thị thực thuộc các diện bị ảnh hưởng trong năm tài khóa 2023.

Tuy nhiên, một số đối tượng vẫn được miễn trừ, bao gồm công dân có hai quốc tịch, thường trú nhân, thân nhân ruột thịt của công dân Mỹ, và vận động viên tham gia sự kiện thể thao quốc tế.

Dù khả năng bị kiện tụng là cao, các chuyên gia pháp lý nhận định lệnh cấm lần này có nhiều điểm "khó công kích hơn" so với sắc lệnh năm 2017. Giáo sư Stephen Yale-Loehr, thuộc Đại học Cornell đánh giá: “Ông Trump đã rút kinh nghiệm từ các lệnh cấm trước”.

Tuy vậy, nhiều người dân tại các nước bị ảnh hưởng cảm thấy tuyệt vọng. “Tất cả niềm tin và hy vọng của chúng tôi đã tan thành tro bụi”, bà Fatima, một nhà hoạt động nữ quyền người Afghanistan đang chờ xét visa tại Pakistan, chia sẻ.

Phía Somalia cũng phát đi thông điệp mong muốn đối thoại. Đại sứ Dahir Hassan Abdi làm rõ nước này sẵn sàng hợp tác với Mỹ để “xử lý các mối quan ngại đã nêu”.