Đối với một quốc gia có bề dày văn hóa lúa nước như Việt Nam, những chế phẩm làm từ gạo vẫn luôn nắm giữ vị trí quan trọng trong nền ẩm thực. Gạo có mặt trong hầu hết những món ăn hằng ngày, từ bữa ăn gia đình lấy cơm làm trung tâm, cho đến các món phở, bún, bánh hỏi, bánh cuốn, các món bánh truyền thống như bánh chưng, bánh dày, bánh tét, bánh ú... Bên cạnh đó, còn có một món ăn khác cực kỳ phổ biến, ấy chính là xôi.
Người Hà Nội thường có thói quen ăn xôi gói lá, chứa bên trong là những nguyên liệu tinh túy, lấp đầy bữa sáng ấm bụng. Khi thưởng thức, người ta cũng cẩn thận mở từng lớp lá, xắn từng miếng vừa ăn để cảm nhận trọn vẹn hương vị.
Với người dân thủ đô, không ai biết chính xác xôi xéo ra đời từ khi nào. Chỉ là trong ký ức của mọi người dân nơi đây, từ người già đến trẻ nhỏ thì xôi xéo là món ăn được các bà, các mẹ bán rất nhiều dọc trên vỉa hè của phố phường Hà Nội xưa. Và bằng chính sự thơm ngon đặc trưng, món xôi này đã tồn tại qua bao năm tháng.
Ăn sáng Hà Nội với món xôi là một văn hóa không thể thiếu. Từ 6 giờ sáng, những hàng xôi trên phố Đào Tấn hay Hàng Bài đều bắt đầu nhộn nhịp, người bán nhanh nhẹn bày biện và gói xôi, chứa đựng trong đó là bữa sáng tròn đầy và chất lượng cho thực khách.
Trong mỗi lớp lá xanh, xôi Hà Nội “tiết lộ” một thế giới hương vị phong phú, là món ăn mà người Hà Nội ưa chuộng để bắt đầu mỗi ngày. Xôi xéo Hà Nội truyền thống gồm có xôi, đỗ xanh, hành phi và mỡ, sự kết hợp độc đáo của những nguyên liệu đơn giản để tạo nên một món ăn hoàn hảo nhiều hương vị, một món ăn ngon mà ai không quá kén “miệng” cũng có thể thưởng thức. Hương vị thơm ngon có chút beo béo của xôi xéo sẽ khiến bạn phải phát thèm món ăn này ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Nguyên liệu làm nên món ăn này bao gồm đỗ xanh, gạo nếp, mỡ, hành phi. Sự kết hợp hài hòa của những nguyên liệu đơn giản đã tạo nên món ăn hết sức đặc biệt với chút beo béo của mỡ, dẻo thơm của xôi, bùi bùi của đỗ xanh và thơm lừng của hành phi.
Cách nấu xôi xéo Hà Nội rất cầu kỳ và mất nhiều thời gian. Gạo nấu xôi phải chọn loại to tròn, dẻo thơm. Trước khi đồ xôi, gạo phải được ngâm qua đêm, để thật ráo nước, trộn thêm ít muốn cho đậm đà. Sau khi chín, xôi được để nguội rồi tiếp tục đồ lần 2. Khi đạt đến độ chín ưng ý, người nấu sẽ rưới vào một thìa canh mỡ, đảo đều và tắt bếp. Đậu xanh ngâm qua đêm, sau đó đem hấp chín. Tiếp đến, bạn giã nhuyễn, nắm chặt tay và vo thành tảng tròn.
Chẳng biết tự bao giờ mà xôi xéo Hà Nội đã nghiễm nhiên trở thành món ăn đặc sản hấp dẫn của miền đất thủ đô. Dù là người Hà Thành hay du khách đến đây thì món xôi này vẫn luôn có một sức hút lạ kỳ, sức hút của sự thơm ngon bổ dưỡng cùng nét văn hóa ẩm thực truyền thống lâu đời của xôi xéo.
