Đằng sau quyết định ngừng bắn kéo dài 72 giờ của Tổng thống Putin

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 28/4 tuyên bố sẽ áp dụng lệnh ngừng bắn kéo dài 3 ngày với Ukraine trong tháng 5, nhân kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.

Theo Điện Kremlin, lệnh ngừng bắn kéo dài 72 giờ sẽ có hiệu lực từ ngày 8/5 đến 0h ngày 10/5. "Với lý do nhân đạo, Nga sẽ ngừng bắn trong thời gian kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng. Tất cả hoạt động của chiến dịch quân sự tại Ukraine sẽ tạm dừng từ 0h ngày 8/5 đến 0h ngày 10/5,” Điện Kremlin dẫn sắc lệnh của Tổng thống Putin cho biết.

Đồng thời, thông báo của Điện Kremlin nêu rõ: "Chúng tôi tin rằng phía Ukraine nên noi gương và tuân thủ lệnh ngừng bắn. Trong trường hợp phía Ukraine vi phạm, các lực lượng vũ trang Nga sẽ có phản ứng thích đáng và hiệu quả",.

Đây là lần thứ hai Moscow tuyên bố lệnh ngừng bắn ngắn hạn. Trước đó, vào ngày 19/4, Tổng thống Putin bất ngờ tuyên bố một "lệnh ngừng bắn dịp lễ Phục sinh", kéo dài từ 18h tối 19/4 đến rạng sáng 21/4. Ông chủ Điện Kremlin mô tả đây là một cử chỉ "nhân đạo".

Một số nhà phân tích nhận định, Moscow dường như sử dụng lệnh ngừng bắn để gửi tín hiệu đến Nhà Trắng rằng trong cuộc chiến này, Nga là bên dàn xếp hòa bình.

Nga chỉ trích Ukraine phớt lờ "cành ô liu" hòa bình và tìm cách kéo dài cuộc xung đột. "Tổng thống đã cân nhắc vấn đề nhân đạo. Đây là dấu hiệu thiện chí của nguyên thủ quốc gia Nga", người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov giải thích về lệnh ngừng bắn kéo dài 3 ngày.

Ông Igor Korotchenko, nhà phân tích quân sự và tổng biên tập tạp chí National Defense, nói rằng lệnh ngừng bắn do Tổng thống Putin công bố vào dịp kỷ niệm Ngày Chiến thắng đã nhấn mạnh cam kết của Nga trong việc giải quyết nhanh chóng cuộc xung đột ở Ukraine.

“Quyết định ngừng bắn của Nga được thúc đẩy bởi vấn đề nhân đạo và muốn thể hiện thiện chí. Bằng cách tuyên bố ngừng bắn trong lễ kỷ niệm quan trọng này, Moscow tái khẳng định cam kết đàm phán giải quyết xung đột ở Ukraine phù hợp với lợi ích của Nga” – chuyên gia Korotchenko lưu ý thêm.

Ông Korotchenko cho rằng lệnh ngừng bắn này được đề xuất vào thời điểm quân đội Nga đã giành lại tỉnh biên giới Kursk và đang tiến công vào các vị trí của lực lượng Ukraine dọc tiền tuyến.

Theo Michael Maloof, cựu chuyên gia phân tích cấp cao của Lầu Năm Góc, lệnh ngừng bắn vào dịp kỷ niệm Ngày Chiến thắng là tín hiệu cho thấy mong muốn đàm phán của Tổng thống Nga Putin.

"Ông Putin muốn chấm dứt xung đột và còn thời điểm nào quan trọng hơn lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng vào ngày 9/5," chuyên gia Maloof cho biết.

Bên cạnh đó, ông Maloof nói rằng việc Nga gần đây giành lại quyền kiểm soát tỉnh Kursk đã tước đi mọi đòn bẩy và quân bài mặc cả của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, gia tăng áp lực buộc nhà lãnh đạo Ukraine phải chấp nhận lệnh ngừng bắn.

Đáp lại đề xuất ngừng bắn của Tổng thống Putin, phía Ukraine đặt câu hỏi tại sao Nga không thể cam kết ngừng bắn ngay lập tức và kêu gọi thực hiện lệnh ngừng bắn trong ít nhất 30 ngày.

"Nếu Nga thực sự muốn hòa bình, họ phải ngừng bắn ngay lập tức," Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha tuyên bố hôm 28/4, đồng đặt câu hỏi: "Tại sao phải đợi đến ngày 8/5?".

Cùng ngày, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng bác bỏ đề xuất ngừng bắn của Tổng thống Putin khi gọi đó là “sự thao túng” từ phía Moscow, đồng thời đề xuất một lệnh ngừng bắn toàn diện kéo dài 30 ngày.

Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Quốc hội Ukraine Oleksandr Merezkho cho hay, khi đề xuất lệnh ngừng bắn, Tổng thống Putin có thể kỳ vọng ngăn chặn mọi cuộc tấn công có thể xảy ra của Ukraine vào ngày 9/5, thời điểm Nga thường tổ chức các lễ kỷ niệm lớn.

"Đây là một động thái hoàn toàn mang tính tuyên truyền. Những tuyên bố ngừng bắn đơn phương trước đây của ông Putin chưa bao giờ có hiệu quả," ông Merezkho nhận định.