Hé lộ con số gây sốc về thương vong trong bạo loạn tại Syria

Ủy ban điều tra của chính phủ Syria ngày 22/7 công bố báo cáo kết luận 1.426 người đã thiệt mạng trong các vụ tấn công vào lực lượng an ninh và các hành vi bạo lực đối với người Alawite, một nhóm dân tộc - tôn giáo chủ yếu sinh sống tại vùng Levant ở Syria, xảy ra hồi tháng 3.

Đây là đợt bạo lực được đánh giá nghiêm trọng nhất kể từ sau khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ vào năm ngoái. Quá trình điều tra được xem là phép thử đối với ban lãnh đạo mới, phần lớn là các cựu binh từng tham gia phong trào lật đổ ông al-Assad, trong bối cảnh bất ổn gia tăng tại nhiều khu vực có cộng đồng thiểu số.

Chủ tịch ủy ban, ông Jumaa Al-Anzi, cho biết đã xác định 298 nghi phạm liên quan tới các hành vi bạo lực nhằm vào người thiểu số Alawite và 265 người bị nghi ngờ tham gia tấn công vào lực lượng an ninh.

Người phát ngôn của ủy ban, Yasser Farhan cho biết danh tính các nghi phạm chưa được công bố, nhưng đã được chuyển cho cơ quan tư pháp để tiếp tục điều tra. Trong số này, 31 người bị bắt giữ do hành vi bạo lực đối với dân thường, cùng với 6 người được cho là từng phục vụ trong chính quyền cũ.

Tuy nhiên, Hội đồng tối cao Alawite - tổ chức đại diện cho cộng đồng thiểu số Alawite - đã bác bỏ các kết luận của ủy ban. Trong tuyên bố ngày 22/7, hội đồng gọi báo cáo là “một vở kịch”, đồng thời cáo buộc chính quyền hiện tại phải chịu trách nhiệm về các sự việc xảy ra trong tháng 3. Hội đồng cũng kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra độc lập dưới sự giám sát của Liên Hợp Quốc.

Đọc thêm: 25 quốc gia đồng loạt lên án Israel, kêu gọi chấm dứt chiến sự tại Gaza

Ban lãnh đạo mới của Syria, vốn xuất thân từ lực lượng nổi dậy, nhiều lần cam kết bảo vệ an toàn cho các cộng đồng thiểu số. Tuy nhiên, xung đột sắc tộc và tôn giáo vẫn tiếp diễn trong tháng này, đặc biệt tại tỉnh Sweida, nơi xảy ra giao tranh giữa lực lượng chính phủ, các nhóm vũ trang Bedouin Sunni và chiến binh Druze, khiến hàng trăm người thương vong. Trước tình hình đó, chính quyền đã thành lập thêm một ủy ban điều tra để làm rõ vụ việc.

Báo cáo cho biết đợt bạo lực bắt đầu ngày 6/3 với các vụ tấn công vào trụ sở lực lượng an ninh ở vùng ven biển, khiến ít nhất 238 người thiệt mạng. Các cuộc tấn công do những nhóm từng liên kết với chính quyền cũ thực hiện, theo lời ông Farhan.

Sau đó, khoảng 200.000 người có vũ trang từ nhiều khu vực đã kéo về khu vực ven biển. Tình trạng bạo lực diễn ra trên diện rộng, bao gồm giết hại dân thường, cướp bóc và các hành vi kích động chia rẽ cộng đồng. Ủy ban nhận định các hành vi này lan rộng nhưng không có tổ chức chặt chẽ.

Farhan cho biết lực lượng chính phủ đã hợp tác đầy đủ trong quá trình điều tra, nhưng việc công bố toàn bộ báo cáo sẽ do Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa quyết định.

Bà Diana Semaan, nhà nghiên cứu về Syria thuộc Tổ chức Ân xá Quốc tế, cho rằng việc thừa nhận các hành vi vi phạm là bước đầu quan trọng, nhưng chưa đủ. Bà kêu gọi công bố toàn bộ kết quả điều tra và truy tố các cá nhân liên quan.

“Nếu không có trách nhiệm hình sự, công lý sẽ không được thực thi trọn vẹn. Các nạn nhân cần một quá trình minh bạch và công bằng” - bà nói.