Sáng 10/11, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long.
Nêu những vấn đề trách nhiệm của cơ quan chức năng ngang Bộ Y tế liên quan đến những sai phạm của người đứng đầu các bệnh viện, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) tranh luận: "Bộ trưởng nói sẽ phân công người phụ trách về kinh tế trong bệnh viện. Nhưng nếu xảy ra sai phạm thì người đứng đầu vẫn phải chịu trách nhiệm".
Theo quy định, hàng năm cơ quan chủ quản đều phải duyệt quyết toán với vốn sử dụng từ ngân sách, còn hoạt động từ vốn của đơn vị thì phải kiểm tra báo cáo tài chính. "Những cơ quan có chuyên môn về kinh tế khi kiểm tra các báo cáo tài chính không phát hiện ra sai phạm thì làm sao các giáo sư, bác sĩ chỉ có chuyên môn y tế làm sao phát hiện ra được" – đại biểu Cường nói và cho rằng trong này có phần trách nhiệm của cơ quan chủ quản.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng trả lời phần tranh luận của đại biểu, nói trách nhiệm quản lý nhà nước, trách nhiệm Bộ trong quản lý tài chính, ngăn ngừa sai phạm.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long trả lời: Ở mỗi đơn vị, người đứng đầu chịu trách nhiệm thiết lập cơ chế làm việc, kiểm tra, giám sát và triển khai công việc. Do vậy, nếu đơn vị xảy ra sai phạm thì dù trực tiếp hay gián tiếp, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm.
Bộ Y tế chịu trách nhiệm về chuyên môn, kỹ thuật với cơ sở y tế toàn quốc. Nhưng với vấn đề nhân sự, quản lý tài chính, thanh tra, kiểm tra thì do UBND các tỉnh, thành. Địa phương cũng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm. Bộ Y tế lập đoàn kiểm tra chuyên ngành, nhưng chỉ mang tính chuyên môn; còn về kinh tế, đấu thầu, mua sắm do địa phương xử lý.
Thời gian qua, Bộ Y tế liên tục nhắc nhở các đơn vị phải chấp hành đúng quy định về quản lý đấu thầu, mua sắm, tuân thủ các hướng dẫn. "Chúng ta rất đau lòng vì những sai phạm xảy ra, nhưng phải xử lý đúng quy định" - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói.
'Việt Nam tiếp cận sớm nhưng mua vaccine muộn'
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội) nêu băn khoăn của cử tri, nếu Việt Nam triển khai chiến lược vaccine sớm hơn thì sẽ hạn chế được nhiều thiệt hại về người và của? Trách nhiệm tham mưu của Bộ Y tế trong việc xây dựng và triển khai chiến lược vaccine như thế nào?
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long trả lời: Việt Nam tiếp cận vaccine sớm nhưng mua muộn hơn so với nhiều nước. Theo ông, có nhiều lý do gồm khách quan và chủ quan. Từ tháng 9/2020, Việt Nam đã làm việc và có thỏa thuận với Covax. Tháng 11/2020, Việt Nam đã có thỏa thuận với Astra Zeneca để cung ứng 30 triệu liều vaccine. Trước đó, từ tháng 5/2020, Bộ Y tế đã gặp gỡ các công ty để thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước.
Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan dẫn đến việc mua chậm. Thứ nhất là do tình trạng khan hiếm vaccine trên quy mô toàn cầu diễn ra cả năm qua và kéo dài đến nay.
Thứ hai, một số nước phát triển sản xuất được vaccine đã đặt hàng mua với số lượng rất lớn. "Chúng tôi cho rằng đây là tình trạng bất bình đẳng trong vấn đề cung ứng vaccine trên quy mô toàn cầu. Có nước đặt hàng cao hơn nhu cầu sử dụng đến 4 lần" – Bộ trưởng Bộ Y tế nói.
Thứ ba, theo Bộ trưởng, tâm lý sử dụng vaccine "không phải lúc nào cũng như hiện nay". Vào đầu năm 2021 đã có tình trạng tẩy chay, từ chối sử dụng vaccine diễn ra không chỉ ở Việt Nam mà ở nhiều nước trên thế giới.
Thứ tư, Bộ trưởng liệt kê hàng loạt khó khăn Việt Nam gặp phải khi mua vaccine, trong đó có cả rào cản về pháp luật. Bên bán đề ra các điều kiện và không cho thương thuyết. Bộ Y tế đã tổ chức hơn 200 cuộc đàm phán với các hãng, nhưng điều kiện các công ty cung ứng vaccine đưa ra đều không thể thay đổi, bởi đây là những điều kiện áp dụng chung trên toàn cầu.
Ngoài ra, Việt Nam phải chấp nhận toàn bộ rủi ro khi mua vaccine, như có thể giao hàng chậm, giá mua sau này thấp hơn cũng không được giảm giá, không được trả lại vaccine kể cả trong trường hợp chất lượng không đảm bảo; chỉ khi nào quốc tế công nhận vaccine đó không đảm bảo mới được trả lại. Bên bán cũng không chịu trách nhiệm về giao hàng không đúng thời hạn.
"Đây là những khó khăn trong việc mua vaccine. Những vấn đề này, luật pháp Việt Nam cũng chưa có quy định" - ông Nguyễn Thanh Long nói.
Sau khi có Nghị quyết của Bộ Chính trị tháng 2/2021 và Nghị quyết của Chính phủ từ tháng 5/2021, Việt Nam thúc đẩy rất nhanh tiến trình mua vaccine. Đến nay, Việt Nam được đánh giá là nước có tổ chức tiêm và bao phủ vaccine rất nhanh.
"Bộ Y tế nhận trách nhiệm về vấn đề này và đã triển khai đảm bảo vaccine cho năm 2021 và năm 2022" - Bộ trưởng Bộ Y tế nói.
