Ngày 21/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo công tác năm 2016 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, về công tác thi hành án và công tác phòng, chống tham nhũng.
Trước một số ý kiến băn khoăn về đánh giá vi phạm pháp luật phổ biến, đa dạng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho rằng nhận định như báo cáo là đúng tình hình thực tế. Đơn cử như vi phạm Luật Giao thông là tràn lan, phổ biến.
“Đèn đỏ vẫn vượt mà có người còn hoan nghênh hành vi đó. Cảnh sát giao thông trong 6 tháng đầu năm xử phạt hơn 2 triệu trường hợp vi phạm với số tiền 2.000 tỷ đồng. Công an không muốn tăng số bị phạt nhưng so với mức độ thực tế vi phạm chưa ăn thua gì! Cái đó ai cũng nhìn thấy” – Bộ trưởng Tô Lâm dẫn chứng và đề nghị cần nâng cao công tác tuyên truyền, giáo dục để tăng cường kỷ cương kỷ luật.
Về diễn biến tình hình tội phạm, Bộ trưởng Công an cũng nhấn mạnh là còn phức tạp. Đáng lưu ý, theo thống kê cho thấy tội phạm ngày càng trẻ hoá, đối tượng từ 18-30 tuổi chiếm đến 78%, trong đó chủ yếu là thanh thiếu niên.
“Thanh thiếu niên tụ tập thành băng nhóm rất nhanh. Có những vùng thôn quê yên ả vừa qua tội phạm băng nhóm tập trung đến cả trăm người rồi sử dụng hung khí. Nguyên nhân thì rất nhiều, nhưng phần lớn đối tượng này đều có hoàn cảnh khó khăn, gia đình thiếu gương mẫu, bạo lực gia đình...” – ông Tô Lâm nói.
Đề cập diễn biến tội phạm doanh nghiệp, Thượng tướng Tô Lâm cho biết có ý kiến nói công an hình sự hoá quan hệ kinh tế, nhưng nhìn lại thực tế cho thấy mức độ đáng báo động.
“Loại tội phạm hình sự cộm cán, có số có mũ lại nắm điều hành doanh nghiệp trên một số lĩnh vực như khai thác mỏ, san lấp mặt bằng, khai thác vận chuyển cát, đá sỏi,... Có doanh nghiệp lập ra nhưng dưới trướng tụ tập đàn em đi đe doạ giành giật thị trường, bắn giết nhau” – ông Tâm Lâm thẳng thắn.
Hay trong lúc đời sống khó khăn thì đang phát triển “tín dụng đen” cho vay nặng lãi nhưng rồi cho “tay chân” đi đòi nợ cướp đất, cướp nhà. Các tội liên quan gian lận thương mại, trốn thuế... chính là các doanh nghiệp vi phạm.
Đề cập nguyên nhân, Bộ trưởng Bộ Công an bày tỏ băn khoăn về những khoảng trống trong luật pháp.
“Hành vi trộm cắp, cướp giật xét về phong tục tập quán là không chấp nhận được, dù là cướp cái gì, vì gây mất an toàn xã hội. Quy định từ 2 triệu trở lên mới bị xử lý thì rất khó, dẫn đến có loại ăn cắp cứ 1,8 hay 1,9 triệu là không bị xử lý. Rồi việc giám định cũng phức tạp, cái xe đạp người này nói 2,1 triệu nhưng người kia nói 1,9 triệu” – ông Tô Lâm nêu ví dụ và cho rằng nếu công an không giải quyết thì dân tự xử, dẫn đến chuyện cả làng đánh chết đối tượng trộm chó vì bức xúc.
“Hôm nay cướp giật một bánh mì, ngày mai ăn cướp hai bánh mì thì vẫn là bánh mì, nhưng hành vi ăn cướp là không chấp nhận được” – Bộ trưởng Công an nhấn mạnh.
