Chia sẻ quan điểm về công cụ phòng vệ thương mại, bà Nguyễn Thị Thùy Dung - Trưởng phòng Phòng vệ Thương mại, Trung tâm WTO và Hội nhập thuộc VCCI (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), các bên liên quan nên tìm kiếm chứng cứ, lập luận và tham gia tích cực vào quá trình điều tra để bảo vệ tốt nhất lợi ích của mình. Chính phủ sẽ áp dụng biện pháp theo đúng quy định pháp luật.
Trong trường hợp của mặt hàng tôn màu nhập khẩu, theo bà chúng ta có nên khuyến khích Chính phủ áp dụng các biện pháp tự vệ?
- Biện pháp tự vệ là biện pháp mà WTO cho phép các quốc gia sử dụng để bảo vệ các ngành sản xuất trong nước trước sức ép cạnh tranh từ hàng nhập khẩu theo các điều kiện nhất định, ví dụ khi (i) có sự gia tăng đột biến trong lượng nhập khẩu; (ii) có thiệt hại nghiêm trọng hoặc nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng đối với ngành sản xuất nội địa; (iii) có mối quan hệ nhân quả giữa lượng tăng đột biến hàng nhập khẩu và thiệt hại nghiêm trọng, nguy cơ gây thiệt hại đối với ngành sản xuất trong nước.
Quay lại câu hỏi của bạn, tôi muốn nhấn mạnh rằng, vấn đề không phải khuyến khích hay không khuyến khích mà nếu các bên liên quan có yêu cầu, chứng minh được sự tồn tại của đủ các điều kiện mà WTO và pháp luật Việt Nam quy định thì cơ quan điều tra, Chính phủ sẽ áp dụng biện pháp theo đúng quy định pháp luật.
Để áp dụng được biện pháp tự vệ, nguyên đơn và cơ quan điều tra vụ việc còn phải xác định, chứng minh được thiệt hại của ngành sản xuất tôn màu trong nước và mối quan hệ nhân quả rõ ràng giữa các thiệt hại này với sự gia tăng “đột biến, không lường trước được” của tôn màu nhập khẩu. Một số luật sư cho rằng, thực tế là chúng ta không dễ để chứng minh được điều này?
- Vấn đề này phải là người trong cuộc mới có thể đánh giá được công tác chứng minh của nguyên đơn. Và việc đánh giá các bằng chứng, chứng cứ của nguyên đơn là công việc của cơ quan điều tra, chỉ cơ quan điều tra mới có thể có cái nhìn tổng quan nhất, từ đó đưa ra quyết định cuối cùng.
Liệu chúng ta có khả năng bị kiện ra WTO nếu áp dụng các biện pháp tự vệ với mặt hàng này?
- Trong quá trình tiến hành điều tra một vụ kiện tự vệ, bản thân cơ quan điều tra phải tuân thủ các quy định chặt chẽ về quy trình thủ tục, các thời hạn và đảm bảo quyền tham gia vào từng vụ kiện của các bên liên quan.
Nếu quá trình tiến hành điều tra và áp dụng biện pháp tự vệ vi phạm các quy định, nguyên tắc theo Hiệp định về biện pháp tự vệ (Safeguard Agreement) của WTO và pháp luật Việt Nam và nếu có chính phủ nước nào yêu cầu tham vấn (muốn đi kiện) thì một vụ kiện mới có thể xảy ra. Một khi vụ kiện chưa bắt đầu, chưa có động thái nào từ chính phủ nước ngoài thì chưa thể nói về khả năng vi phạm hay bị kiện được.
Xin cảm ơn bà!
