Đòi được nợ, “má đã sưng”
Không dễ thu hồi được tài sản thế chấp khi khách hàng vay không còn khả năng trả nợ - đó là thực tế mà đa số các ngân hàng đang phải đối mặt hiện nay. Theo đại diện Vietcombank Chi nhánh Hà Nội, kinh tế khó khăn, nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, phá sản, không có khả năng trả nợ vay, trong khi khâu phát mại tài sản chưa có nhiều biến chuyển, khiến ngân hàng ngày càng lo lắng với các khoản nợ xấu. Nguyên nhân là bởi, hành lang pháp lý xử lý tài sản bảo đảm, tài sản thế chấp chưa đầy đủ. "Từ khi kiện đòi nợ đến khi tòa tuyên án phải mất một năm, sau đó mất vài năm nữa để thi hành án, nhưng tỷ lệ thi hành án thành công rất thấp" - vị đại diện này nói.
Khách hàng giao dịch tại một Chi nhánh Maritime Bank Hà Nội. Ảnh: Trần Việt
|
Lãnh đạo Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (Maritime Bank) nêu thực tế, ngân hàng này mất cả năm trời mới khởi kiện được khách hàng ra tòa, có những vụ kiện đeo đuổi hơn 3 năm, nhưng vẫn chưa xử lý được tài sản bảo đảm. Đại diện Maritime Bank đề xuất, các cơ quan chức năng nên ban hành văn bản cho phép các tổ chức tín dụng có nhiều quyền hơn trong xử lý các tài sản thế chấp.
Có thể nói, tài sản thế chấp cho món vay của các ngân hàng rất đa dạng, đa chủng loại, từ bất động sản, hàng hóa cho đến phương tiện vận tải như ô tô, tàu bè, máy móc… Trong khi đó, mỗi loại tài sản lại thuộc một cơ quan quản lý Nhà nước khác nhau. "Ví dụ, muốn xử lý được tài sản thế chấp là phương tiện vận tải thì phải có sự phối hợp của cơ quan công an. Xử lý tài sản nhà đất phải có sự phối hợp của cơ quan quản lý nhà đất. Trong khi cách hiểu pháp luật giữa các cơ quan thường "vênh" nhau, nên khi giải quyết thực tế việc xử lý tài sản thế chấp của ngân hàng thường gặp không ít vướng mắc" - Luật sư Trần Minh Hải - Giám đốc điều hành Công ty Luật Basico chia sẻ.
Theo thống kê của Bộ Tư pháp, hiện cả nước còn khoảng 50.000 án tồn đọng không thi hành được, trong đó có những án kéo dài 20 - 30 năm. Hiệu lực thi hành án kém, tốc độ triển khai quá chậm khiến nhiều ngân hàng khi đòi được nợ thì "má đã sưng".
Tăng kết nối ngân hàng - tòa án
Để đẩy nhanh công tác xử lý tài sản thế chấp, nhiều ngân hàng đề xuất, cần nhanh chóng kết nối tòa án với các ngân hàng thương mại. Ông Trần Đạo Vũ - Phó Tổng Giám đốc DongA Bank cho rằng, nếu không có sự kết nối này thì tốc độ xử lý nợ xấu sẽ càng chậm.
Liên quan đến việc xử lý tài sản bảo đảm, Bộ Tư pháp, Bộ TN&MT, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư liên tịch số 16/2014/TTLT-BTP-BTNMT-NHNN hướng dẫn một số vấn đề về xử lý tài sản bảo đảm. Thông tư này có nhiều điểm mới, tạo sự chủ động hơn cho ngân hàng về thủ tục xử lý tài sản bảo đảm, như có thể dùng hợp đồng bảo đảm tiền vay làm căn cứ xử lý tài sản, có thể bán tài sản không qua đấu giá, xử lý tài sản khi còn đang vướng mắc nghĩa vụ thanh toán với bên thứ ba, xử lý tài sản là nhà ở xã hội, tài sản hình thành trong tương lai… Bên cạnh đó, bà Nguyễn Thị Hồng - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN khẳng định, nếu thực tế phát sinh những vướng mắc nằm ngoài phạm vi hướng dẫn của Thông tư 16 thì các tổ chức tín dụng báo cáo lên NHNN để phối hợp giải quyết.
Cùng với việc xử lý tài sản thế chấp, các ngân hàng cũng kiến nghị, cơ quan an ninh cần có những chia sẻ thông tin kịp thời trong bối cảnh những rủi ro về giấy tờ ngày càng gia tăng để ngân hàng giảm thiểu rủi ro do giấy tờ giả mạo.
