Đề xuất đấu giá biển số xe: Phải công khai, minh bạch

Đấu giá biển số xe là một trong những điểm mới đáng chú ý trong dự thảo Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ do Bộ Công an chủ trì biên soạn. Cụ thể, tại khoản 3 Điều 47 quy định về cấp biển số xe cơ giới, Bộ Công an đưa ra nhiều phương án để người dân lựa chọn, sở hữu biển số xe thay vì phương án duy nhất như quy định của luật hiện hành (thông qua hệ thống đăng ký) như lựa chọn việc cấp biển số xe theo sở thích (có thu phí) và lựa chọn việc cấp biển số xe thông qua hình thức đấu giá. Sau khi đấu giá, chủ phương tiện sẽ có đầy đủ các quyền về tài sản (quyền sử dụng, chiếm hữu, định đoạt) là biển số xe đó. Chủ phương tiện có thể chỉ bán xe mà vẫn giữ lại biển số.

Cũng trong dự luật Bảo đảm TTATGT đường bộ, Bộ Công an còn đưa ra đề xuất thành lập Hội đồng đấu giá qua trang thông tin điện tử trực tuyến để cấp biển số ô tô. Người muốn mua sẽ đấu giá online, khi trúng đấu giá, chủ nhân biển số đó sẽ không phải nộp lệ phí đăng ký cấp biển số xe. Những trường hợp không đạt yêu cầu và sẽ bị từ chối đăng ký, cấp biển theo Điều 47 của dự thảo luật này. Trong trường hợp hồ sơ xe không bảo đảm đủ, hợp lệ các loại giấy tờ như giấy khai đăng ký xe, giấy tờ của chủ xe và của xe... sẽ không được cấp đăng ký và biển số. Ngoài ra, những xe đang có tranh chấp dân sự và xe không được phép lưu hành hoặc xe đã bị tác động đến số khung, số máy, xe bị phá hủy, hỏng cũng sẽ bị từ chối cấp đăng ký xe cũng như biển số. Thậm chí, những xe có vị trí lắp biển số gây khó khăn cho người quan sát, không đúng quy định của pháp luật cũng thuộc diện không được cấp đăng ký.

Đại tá Đỗ Thanh Bình – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông (CSGT), Bộ Công an cho biết, để đảm bảo khách quan, minh bạch trong quá trình đấu giá biển số xe ô tô, Bộ Công an đã đề xuất việc đấu giá biển số xe sẽ do công ty đấu giá độc lập đảm nhiệm và người tham gia sẽ không mất phí. Đồng thời việc đấu giá cũng sẽ được diễn ra trên mạng, thay vì trực tiếp. Như vậy, việc đấu giá sẽ do một công ty có uy tín, kinh nghiệm đảm nhiệm, còn lực lượng CSGT sẽ chỉ đóng vai trò quản lý, giám sát quá trình thực thi.

Đánh giá về đề xuất đấu giá biển số xe cũng như những quy định về phương thức thực hiện mà Bộ Công an đưa ra, nhiều chuyên gia cùng chung nhận định đây là cách làm tiên tiến và có tính khả thi cao. Đặc biệt, đấu giá biển số xe sẽ góp phần giải quyết nhiều bất cập trong công tác cấp biển số xe ô tô hiện nay cũng như giúp ngân sách Nhà nước có thêm nguồn thu.

Biển số xe phải là tài sản sở hữu vĩnh viễn

Trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị, chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên – nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, đúng ra việc đấu giá biển số xe ô tô nên thực hiện từ nhiều năm trước chứ không phải đến tận bây giờ mới đưa ra đề xuất. “Cách làm này đã được các nước tiên tiến trên thế giới thực hiện từ rất lâu rồi” – ông Bùi Danh Liên nói. Theo ông Liên, quan niệm về biển số xe đẹp và nhu cầu sở hữu biển số xe đẹp rất phổ biến trong văn hóa của người Á Đông, trong đó có Việt Nam. Trên thực tế, nhu cầu này đã phát triển thành trào lưu ngay từ khi những phương tiện cơ giới gắn biển số đầu tiên xuất hiện tại nước ta. “Theo tôi được biết thì từ năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành khác nghiên cứu xây dựng đề án đấu giá biển số xe. Nếu việc này được thực hiện sớm hơn thì tốt” – ông Liên cho hay.

Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội phân tích, cấp biển số xe ô tô qua phương thức đấu giá sẽ mang đến lợi ích kép. Thứ nhất là hạn chế được những tiêu cực và bất cập trong công tác cấp biển số xe. Bởi, với nhu cầu sở hữu biển số đẹp vốn rất lớn mà việc cấp biển lại thực hiện qua hình thức bấm ngẫu nhiên như hiện nay sẽ không tránh khỏi những trường hợp “ém” biển để cấp riêng cho những “mối quen” hoặc những người chấp nhận chi trả thêm tiền ngoài quy định. “Thực tế tình trạng bỏ tiền mua biển đẹp hoặc “đi cổng sau” để sở hữu biển số như ý là không thể tránh khỏi. Đây chính là nguồn gốc nảy sinh tiêu cực, thậm chí là lợi ích nhóm trong công tác cấp biển số xe hiện nay. Nếu đem biển số ra đấu giá, câu chuyện này sẽ chấm dứt” – chuyên gia Bùi Danh Liên nhận định.

Lợi ích thứ hai chính là tăng thu ngân sách cho Nhà nước. Ông Liên cho rằng, nếu cách làm này được triển khai từ nhiều năm trước thì ngân sách Nhà nước đã được bổ sung hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, chuyên gia giao thông này không quên nhấn mạnh, dù sẽ mang đến nhiều lợi ích nhưng việc đấu giá biển số xe vẫn sẽ tiềm ẩn nguy cơ nảy sinh những bất cập khác nếu như cách triển khai không tốt. “Việc để cho một đơn vị độc lập thực hiện như đề xuất của Bộ Công an là đúng đắn. Ngoài ra, việc đấu giá biển số thực hiện qua mạng cũng sẽ giúp hạn chế tiêu cực. Quan trọng nhất là phải đảm bảo tất cả quá trình đấu giá phải diễn ra công khai, minh bạch dưới sự giám sát của cả cơ quan quản lý Nhà nước lẫn người dân” – ông Liên khẳng định.

Trong khi đó, nhìn nhận vấn đề qua góc nhìn pháp lý, Luật sư Bùi Đình Ứng – Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, việc đấu giá biển số xe cần phải được thực hiện theo quy định của pháp luật đấu giá tài sản. “Biển số xe khi thực hiện việc cấp qua đấu giá, tức là người dân phải bỏ tiền ra để sở hữu thì cần được coi là tài sản sở hữu vĩnh viễn của họ. Khi không có nhu cầu sử dụng, họ có quyền chuyển nhượng cho người khác” – Luật sư Bùi Đình Ứng phân tích. Từ đó, theo chuyên gia pháp lý này, biển số xe qua đấu giá cần quy định chi tiết đầy đủ thuộc tính về quyền tài sản theo quy định của pháp luật. Điều đó sẽ giúp người trúng đấu giá biển số xe có quyền được sở hữu, định đoạt như mua bán, trao đổi, chuyển nhượng, thế chấp biển số xe theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. “Nếu các vấn đề pháp lý liên quan đến việc sở hữu biển số xe qua đấu giá được quy định rõ ràng, được luật hóa thì sẽ tránh được những bất cập phát sinh về sau” – Luật sư Bùi Đình Ứng nhận định.