Giáo dục đại học cần có bộ tiêu chuẩn kiểm định mới

Nguy cơ thua trên sân nhà!

Theo thông tin từ PGS.TS Mai Văn Trinh – Cục trưởng Cục Khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ GD&ĐT, hầu hết các trường ĐH tại Việt Nam (VN) đều đã hoàn thành báo cáo tự đánh giá. Trong đó có 32 trường ĐH được đánh giá ngoài và 12 trường được công nhận đảm bảo đạt chuẩn chất lượng. Cùng với đó là 5 chương trình đạt chuẩn trong nước và 80 chương trình đạt chuẩn quốc tế. “Đội ngũ cán bộ kiểm định đảm bảo chất lượng từ bên ngoài được chuẩn bị tương đối đầy đủ với hơn 700 người hoàn thành các khóa đào tạo kiểm định viên, trong đó có gần 240 người được cấp thẻ, đủ điều kiện hoạt động”- ông Trinh nhấn mạnh.

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Tuy nhiên, ông Mai Văn Trinh cũng chỉ ra những bất cập trong quá trình thực hiện đánh giá ngoài. Chuyển biến về nhận thức của cán bộ, giảng viên, sinh viên của các trường chưa đồng đều kéo theo chất lượng báo cáo đánh giá ở các cơ sở chưa đạt yêu cầu. Mặc dù hệ thống văn bản tương đối đầy đủ, nhưng chế tài khuyến khích các trường làm tốt, đặc biệt là xử lý những nơi chưa tốt chưa được chú trọng. Các bộ công cụ đánh giá của chúng ta chưa theo kịp sự phát triển rất nhanh của giáo dục ĐH ở khu vực và quốc tế.

Tại sao Bộ GD&ĐT lại xây dựng dự thảo Thông tư ban hành quy định về kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục ĐH vào thời điểm hiện nay? Trả lời câu hỏi này, ông Mai Văn Trinh cho biết: Hiện nay xu hướng hội nhập quốc tế rất mạnh, đặc biệt khi cộng đồng kinh tế Asean đưa vào vận hành xuất hiện chiến dịch cạnh tranh lao động trong chính khu vực của chúng ta. Nếu giáo dục ĐH không thay đổi thì chất lượng khó cạnh tranh. Có khi chúng ta thua trên chính sân nhà.

Vì thế, để có tầm nhìn dài hạn hơn và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển CNH – HĐH, đặc biệt là hội nhập quốc tế, nâng cao chất lượng đào tạo là trọng trách của các trường ĐH. Chính vì vậy phải xây dựng thông tư mới, bộ công cụ mới như là thước đo đạt được đạt chuẩn khu vực. Từ chuẩn này, các trường đánh giá mình mạnh chỗ nào, cái gì chưa được để từng bước tiếp tục duy trì những điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục ĐH theo hướng tiếp cận với khu vực.

Bộ tiêu chuẩn hiện hành lạc hậu

Dự thảo Thông tư ban hành quy định về kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục ĐH bao gồm 25 tiêu chuẩn và 111 tiêu chí. Nhận xét về bộ tiêu chuẩn này so với bộ đang thực hiện có 61 tiêu chí, GS.TS Nguyễn Quý Thanh - Giám đốc Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục ĐH, ĐH Quốc gia Hà Nội nói: Bộ tiêu chuẩn mới bao trùm khá nhiều nội dung hoạt động của các trường ĐH, bắt đầu từ sứ mạng mục tiêu đến tổ chức quản lý, những vấn đề liên quan đến chương trình đào tạo, tổ chức đào tạo, đội ngũ cán bộ, người học, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, cơ sở vật chất, tài chính,… Ông Quý Thanh cũng nhấn mạnh đến việc bộ tiêu chuẩn mới được quả trị theo nguyên lý và nguyên tắc để những người thực hành đi theo. Tất nhiên nó có sự sáng tạo nhiều hơn thay vì áp đặt như bộ tiêu chuẩn đang được thực hiện hiện nay.

“Bộ tiêu chuẩn hiện hành cũng chưa bao quát đầy đủ những chức năng vốn có của trường ĐH, ví dụ như kết nối phục vụ cộng đồng. Bộ tiêu chuẩn mới cập nhật đầy đủ hơn. Hiện nay các trường ĐH không chỉ thực hiện đào tạo, nghiên cứu mà phải có đóng góp trở lại, kết nối với cộng đồng thì tốt hơn và phù hợp với xu thế của VN hiện nay” - GS Quý Thanh nhấn mạnh đến việc nghiên cứu và ứng dụng, phục vụ cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước được quy định trong bộ tiêu chuẩn mới.

Hơn nữa, “về chuyên môn, bản chất các tiêu chuẩn đánh giá phù hợp với từng giai đoạn nhất định. Vì thế, việc thay đổi các tiêu chuẩn, tiêu chí khá thường xuyên. Các cơ quan kiểm định nước ngoài ví dụ ở Hoa Kỳ mỗi năm thay đổi nhỏ 1 lần và 5 năm thay đổi lớn 1 lần” – ông Thanh nói.

Nhận xét về bộ tiêu chuẩn mới với 25 tiêu chuẩn và 111 tiêu chí, PGS.TS Nguyễn Phương Nga – Giám đốc trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục, Hiệp hội Các trường ĐH, CĐ VN cho rằng sự thay đổi là cần thiết, để các trường ĐH Việt Nam bắt kịp thế giới. Hơn nữa, 111 tiêu chí này được xây dựng trên bộ tiêu chuẩn của các trường ĐH tiên tiến trong khu vực Asean. Và nó cũng hội nhập với bộ tiêu chuẩn của hâu Âu. Do vậy, đây sẽ là cầu nối để các trường ĐH VN hòa nhập với chất lượng đào tạo của khu vực và thế giới.