Đến dự có Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến; Ủy viên BTV Thành ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Nội Hoàng Trọng Quyết; Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Nguyễn Doãn Toản; Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền.
Trình bày diễn văn tại buổi lễ, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Đặng Thị Huyền cho biết, Nguyên phi Ỷ Lan tên thật là Lê Thị Yến (1044-1117), quê ở làng Thổ Lỗi, sau đổi thành Siêu Loại, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh - nay thuộc xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội; trong một lần đi hái dâu gặp vua Lý Thánh Tông được vua đưa về triều đình, phong làm Nguyên phi.
Bằng sự kiên trì học hỏi, Nguyên phi Ỷ Lan đã giúp vua làm tốt các công việc của triều đình. Đặc biệt, trong quá trình vua Lý Thánh Tông cầm quân đánh giặc và qua đời, Bà đã hai lần thay vua nhiếp chính, giúp cho đất nước yên bình, thịnh trị.
Để ghi nhớ công lao của Bà, Nhân dân đã suy tôn Bà là “Quan Âm Nữ”, đồng thời lập đền thờ ở quê nhà đặt là đền Nguyên phi Ỷ Lan. Năm 1996, đền Nguyên phi Ỷ Lan và chùa Linh Nhân Tư Phúc (do chính Bà xây dựng năm 1115) đã được Bộ Văn hóa - Thông tin ban hành quyết định xếp hạng. Trong đền và chùa hiện còn bảo lưu nhiều hiện vật có giá trị, tiêu biểu là đôi sư tử bằng đá và khám thờ đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia.
Để tôn vinh và tưởng nhớ Bà, nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, huyện Gia Lâm cùng Nhân dân và cán bộ xã Dương Xá đã xây dựng tượng Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan đứng cao 9,1m; nặng 30 tấn. Bức tượng này được xác nhận là tượng đúc bằng đồng nguyên chất lớn nhất Việt Nam.
Hằng năm, vào các ngày từ 19 đến 22 tháng 2 Âm lịch, Nhân dân địa phương tổ chức lễ hội đền – chùa Bà Tấm nhằm tri ân, tưởng nhớ công đức của Bà. Theo truyền thống, lễ hội được mở đầu bằng một đám rước long trọng - rước nước, kéo dài từ làng Sủi (xã Phú Thị) trải rộng tới tận các xã Nghĩa Trai, Bình Trù, Yên Mỹ (huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên). Ngày nay, do lễ hội có quy mô khá lớn, nên vào các năm chẵn (5 năm một lần), lễ hội đền - chùa Bà Tấm được Nhân dân xã Dương Xá tổ chức một lần.
Thực hiện Nghị quyết số 09 của Thành ủy Hà Nội về phát triển công nghiệp văn hóa, thời gian qua, huyện Gia Lâm đã tập trung đầu tư xây dựng các Điểm du lịch và đã được UBND TP Hà Nội ban hành quyết định công nhận hai điểm du lịch là: “Điểm du lịch Bát Tràng”, “Điểm du lịch Phù Đổng”.
Với xã Dương Xá, nơi có 17 di tích lịch sử văn hóa, với 14 di tích đã được xếp hạng Quốc gia và TP; lại có Đại đô thị Vinhome Ocean Park với nhiều công trình, kiến trúc hiện đại, dịch vụ vui chơi giải trí hấp dẫn; có các sản phẩm đạt chuẩn OCOP nổi tiếng như: Hành tỏi Thuận Quang; tinh dầu, tinh nghệ Bà Bé... Đây thực sự là nguồn tài nguyên tốt để phát triển du lịch địa phương, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, xã hội cho Nhân dân. Huyện đã tập trung đầu tư tu bổ tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa, xây dựng hạ tầng, phát triển các dịch vụ; lập hồ sơ đề nghị và được UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 4076/QĐ-UBND ngày 27/10/2022 về việc công nhận “Điểm du lịch Dương Xá”.
Thay mặt lãnh đạo TP Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Mạnh Quyền đã trao Quyết định công nhận “Điểm du lịch Dương Xá” cho lãnh đạo huyện Gia Lâm và xã Dương Xá.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng của huyện Gia Lâm và xã Dương Xá trong việc giữ gìn, bảo lưu và phát huy những giá trị văn hóa lịch sử của dân tộc, trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hóa trên địa bàn.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn coi trọng vai trò của văn hóa. Tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc”, “Văn hóa còn thì dân tộc còn”. Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVII cũng xác định “Đưa văn hóa và con người Hà Nội thực sự trở thành giá trị tinh thần to lớn, nguồn lực quan trọng quyết định phát triển Thủ đô”.
Lễ hội đền - chùa Bà Tấm là một lễ hội lớn, được tổ chức thường niên nhằm tri ân, tưởng nhớ công đức của Hoàng Thái Hậu - Nguyên phi Ỷ Lan, thu hút đông đảo Nhân dân và du khách thập phương về dự; qua đó, giáo dục truyền thống yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc; góp phần quan trọng thực hiện Nghị quyết của Đảng về văn hóa, đặc biệt là Chương trình 06 và Nghị quyết 09 của Thành ủy Hà Nội về phát triển văn hóa và công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô.
Việc có thêm “Điểm du lịch Dương Xá” được UBND TP công nhận đã giúp Gia Lâm có 3 điểm du lịch, đó là Dương Xá, Phù Đổng và Bát Tràng. Đây sẽ là cơ hội, điều kiện thuận lợi để xã Dương Xá nói riêng, huyện Gia Lâm nói chung tiếp tục gìn giữ, quảng bá, tuyên truyền những giá trị văn hóa truyền thống quý báu tới du khách thập phương, đồng thời phát triển kinh tế xã hội, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Để tiếp tục giữ gìn và phát huy những giá trị của Lễ hội đền - chùa Bà Tấm, “Điểm Du lịch Dương Xá” gắn với các tiêu chí thành lập quận, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đề nghị, trong thời gian tới, huyện Gia Lâm và xã Dương Xá cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện một số nội dung:
Một là, tập trung phát triển kinh tế gắn với quy hoạch xây dựng đô thị, chú trọng phát triển thương mại, dịch vụ, phát huy có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của địa phương. Tăng cường quản lý nhà nước trên các lĩnh vực đất đai, môi trường, trật tự xây dựng.... Chú trọng đảm bảo quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Hai là, quan tâm chăm lo phát triển lĩnh vực văn hóa - xã hội trên địa bàn; trong đó tiếp tục bảo tồn và phát huy những giá trị to lớn của Lễ hội đền - chùa Bà Tấm, “Điểm Du lịch Dương Xá”. Xây dựng các tour, tuyến, điểm du lịch Dương Xá kết nối với các khu, điểm du lịch trên địa bàn huyện Gia Lâm và các địa bàn lân cận.
Ba là, Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân huyện Gia Lâm và xã Dương Xá cần chú trọng phát huy truyền thống đoàn kết, chủ động, sáng tạo, tập trung xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, tạo sự đồng thuận cao của toàn xã hội; nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức Đảng; hiệu lực, hiệu quả điều hành của chính quyền. Phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể trong vận động đoàn viên, hội viên và nhân dân thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ, đặc biệt là tích cực hưởng ứng Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh…
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng đề nghị các sở, ngành TP, nhất là sở Du lịch, sở Văn hóa và Thể thao quan tâm, hướng dẫn, phối hợp với huyện Gia Lâm tăng cường quảng bá, giới thiệu về Khu di tích lịch sử đền - chùa bà Tấm, ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng và tổ chức hợp lý không gian du lịch trên địa bàn huyện, đảm bảo sự liên kết giữa các điểm đến nhằm thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến với Gia Lâm và Dương Xá.
