Không thể lơ là với lạm phát

Dự báo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2020 sẽ tăng ở mức 3,5 - 4,0%, nhưng nếu dịch Covid-19 bùng phát trở lại thì những nước dễ bị tổn thương có nguy cơ rơi vào khủng hoảng nợ. Do đó, việc điều hành giá và kiểm soát lạm phát ở Việt Nam khó khăn hơn các năm trước rất nhiều.

Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính - PGS.TS Nguyễn Bá Minh cho rằng, đầu năm các chuyên gia của Viện dự báo CPI trong năm nay sẽ tăng trung bình khoảng 3,5% (+/-0,5%). Nhưng đến nay, CPI tháng 6 đã tăng 0,66% so với tháng trước. Đây là mức tăng cao nhất trong các năm từ 2016 đến nay. “Lạm phát đang có nhiều áp lực. Nhưng nếu thực hiện tốt các biện pháp điều hành giá và thị trường thì việc kiểm soát lạm phát ở mức tăng 4% như mục tiêu đặt ra là hoàn toàn khả thi” – vị này tin tưởng.

Phân tích về diễn biến giá cả và lạm phát, theo Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính - TS Nguyễn Đức Độ, 6 tháng qua, có 2 diễn biến bất ngờ ảnh hưởng mạnh đến tốc độ tăng của chỉ số CPI. Đó là giá thịt lợn tăng và giá dầu giảm. Trong đó, giá lợn không những không giảm mà còn tăng lên mức hơn 100.000 đồng/kg là nguyên nhân chính khiến giá thực phẩm 6 tháng qua tăng tới 14,28% so với cùng kỳ năm ngoái, từ đó gây áp lực lên chỉ số giá CPI tổng thể.

Mặt khác, do dịch Covid-19, giá dầu (WTI) trên thị trường thế giới đã giảm mạnh từ mức trung bình khoảng 57 USD/thùng trong quý IV/2019 xuống còn trung bình khoảng 27 USD/thùng trong quý II/2020. Việc giá xăng dầu giảm mạnh đã khiến chỉ số giá giao thông giảm trung bình 9,26% trong 6 tháng đầu năm nay và cân bằng phần lớn các tác động tiêu cực từ việc giá thịt lợn bị neo ở mức cao. Bên cạnh đó, dịch Covid-19 cũng khiến cho lạm phát cơ bản trong 6 tháng đầu năm tăng chậm hơn, ở mức trung bình 2,81% so với cùng kỳ năm trước.

“Với việc lạm phát so với cùng kỳ năm trước hiện chỉ ở mức 3,17%, mục tiêu kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2020 sẽ đạt được nếu CPI trong các tháng còn lại của năm tăng trung bình dưới 0,6%/tháng” – vị này chỉ ra. Do đó, điều này hoàn toàn khả thi nếu Chính phủ cho phép nhập khẩu thịt lợn hơi, lợn giống. Ngoài ra, người nông dân đẩy mạnh tái đàn và làm tốt các biện pháp để giữ không cho giá lợn tăng cao; giá dầu sẽ khó tăng mạnh, nhiều khả năng giá dầu (WTI) sẽ xoay quanh mức 40 USD/thùng trong thời gian tới, nếu dịch bệnh Covid-19 được các nước khống chế thành công.

PGS.TS Ngô Trí Long cũng đưa ra dự báo mức tăng 4% cho CPI cả năm 2020. Song ông lưu ý việc điều hành giá và kiểm soát lạm phát nói chung sẽ phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều so với mấy năm gần đây, do thế giới đang trong cuộc khủng hoảng chưa từng có vì Covid-19 làm cho nền kinh tế không chuyển động. Nếu Covid-19 bùng phát trở lại, kinh tế toàn cầu chắc chắn rơi vào suy thoái; các quốc gia phải đóng cửa, thị trường tài chính chao đảo lần nữa thì những nước dễ bị tổn thương có nguy cơ rơi vào khủng hoảng nợ. Cùng với đó, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn tiếp diễn, các nước xuất khẩu dầu mỏ… đang bất đồng nội bộ sâu sắc, dịch tả lợn châu Phi gây thiệt hại chưa từng thấy đẩy giá lợn lên cao. Và theo quy luật giá tăng vào những tháng cuối năm do cung – cầu… Chưa kể nếu tăng giá bộ sách giáo khoa thì sẽ thêm một nhân tố làm tăng CPI.

Những diễn biến đó sẽ khiến việc kiểm soát lạm phát ở Việt Nam khó khăn hơn mấy năm trước rất nhiều, dù vẫn có những yếu tố giúp CPI giảm nhiệt như sức cầu trong nước vẫn khá yếu và tăng trưởng tín dụng dự kiến chỉ ở mức 9-10%. “Cần tiếp tục khẳng định niềm tin của thị trường vào kiểm soát lạm phát và ổn định vĩ mô của Chính phủ và các cơ quan chức năng. Áp lực là có nhưng có thể vượt qua khi các cơ quan điều hành chính sách thận trọng và chú trọng kiểm soát lạm phát, xem xét lại vấn đề giá của bộ sách giáo khoa, giảm được giá thịt lợn… Như thế, mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức 4% có thể đạt được” - PGS.TS Ngô Trí Long khuyến nghị.