Luật Cạnh tranh chậm và lạc hậu

Do đó, góp ý tại Hội thảo Lấy ý kiến cho dự thảo hoàn thiện Luật Cạnh tranh (sửa đổi) do Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Bộ Công Thương tổ chức ngày 10/5, các ý kiến từ chuyên gia và DN đều thống nhất cho rằng, cần sớm hoàn thiện sửa đổi Luật này để xứng đáng là “Luật gốc” về cạnh tranh để các luật chuyên ngành điều chỉnh theo thống nhất. Bên cạnh đó, việc sửa đổi cần hướng tới mục tiêu chống độc quyền, làm lành mạnh hóa thị trường.

Toàn cảnh Hội nghị.

Hiện nay, nhiều hành vi phản cạnh tranh mới, đa dạng chưa được điều chỉnh và dự liệu trong Luật Cạnh tranh hiện hành. Các hành vi hạn chế cạnh tranh mang tính tận thu, hoặc đóng cửa thị trường, loại bỏ đối thủ cạnh tranh được thực hiện dưới nhiều hình thức mới với mức độ tinh vi, phức tạp ngày càng cao, đặc biệt là trong các lĩnh vực dịch vụ và môi trường công nghệ, môi trường số.

Trong khi đó, các quy định hiện hành của Luật Cạnh tranh còn mang tính mô tả, cứng nhắc chưa nhằm vào bản chất phản cạnh tranh của hành vi mà chỉ nhắm đến hình thức biểu hiện bên ngoài của hành vi, không bắt kịp được các biến động thường xuyên, liên tục của thị trường.

Trên thị trường hiện đã xuất hiện nhiều hành vi cạnh tranh như thỏa thuận ấn định giá, phân chia thị trường tiêu thụ sản phẩm hay các giao dịch mua bán, sáp nhập được thực hiện ở ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng đã có những ảnh hưởng nhất định tới thị trường Việt Nam. Ví dụ như một số nhà sản xuất, phân phối và nhập khẩu hàng tiêu dùng có thể thỏa thuận ấn định giá xuyên biên giới để tăng giá bán tại thị trường nội địa Việt Nam (thỏa thuận hạn chế cạnh tranh), gây tác động bất lợi tới người tiêu dùng và các DN không trực tiếp tham gia vào thỏa thuận đó. Nhiều thương vụ mua bán, sáp nhập (tập trung kinh tế) có giá trị giao dịch lớn được thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng có tác động tới thị trường Việt Nam như: Thương vụ Tập đoàn Abbott mua lại Công ty dược phẩm CFR; Tập đoàn Boehringer Ingelheim International mua lại Sanofi SA trong lĩnh vực thuốc thú y; Tập đoàn Central Group (Thái Lan) mua lại Hệ thống siêu thị Big C tại Việt Nam…

Ông Nguyễn Phương Nam - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Cạnh tranh, Bộ Công Thương thừa nhận, mặc dù trên thị trường đã xuất hiện nhiều hành vi phản cạnh tranh như trên và công luận cho thấy cần có sự can thiệp và điều chỉnh của cơ quan quản lý cạnh tranh.

Tuy nhiên, pháp luật cạnh tranh Việt Nam hiện hành chưa có đầy đủ căn cứ pháp lý điều chỉnh các loại hành vi thực hiện ở ngoài lãnh thổ. Vì vậy, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với những hành vi cạnh tranh diễn ra bên ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng có tác động hạn chế cạnh tranh tới môi trường kinh doanh của Việt Nam là cần thiết nhằm bảo vệ cạnh tranh trên thị trường Việt Nam. Phạm vi điều chỉnh mở rộng cũng phù hợp với xu hướng pháp luật cạnh tranh của nhiều quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU, Trung Quốc, Canada,…

Góp ý về dự luật, bà Lê Phan Thùy Anh - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, Luật Cạnh tranh dù đã thực thi được 10 năm nhưng vẫn khó đi vào cuộc sống vì quá hàn lâm, khó hiểu. Cơ quan soạn thảo cần sửa luật theo hướng dễ đọc, dễ hiểu, dễ thực thi và phải tăng cường tuyên truyền để mọi người cùng hiểu và thực hiện. Đồng tình với ý kiến này, ông Nam cho biết dự luật đang được định hướng sửa đổi để gần gũi với thực tiễn, tuy nhiên vì đây là một Luật khó và có nhiều vấn đề mới nên cơ quan chấp bút soạn thảo sẽ cần thêm nhiều ý kiến đóng góp từ cộng đồng DN, người dân và các chuyên gia để hoàn thiện trước khi trình Quốc hội xem xét.