Lực lượng chức năng vẫn bị động

08:11 14/04/2014

Chia sẻ

Kinhtedothi - Lực lượng quản lý thị trường (QLTT) đang ra quân kiểm tra các hộ, điểm kinh doanh thuốc lá nhằm phát hiện, ngăn chặn việc buôn bán thuốc lá lậu. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra, xử lý lại chưa phản ánh hết với tình trạng buôn lậu thuốc lá đang diễn ra hiện nay.

Chưa phát hiện đường dây buôn lậu lớn

Từ đầu tháng 4/2014 đến hết tháng 6/2014, lực lượng QLTT đồng loạt ra quân kiểm tra các hộ, điểm kinh doanh thuốc lá, các dịch vụ có kinh doanh thuốc lá tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, sau một tuần kiểm tra hoạt động kinh doanh thuốc lá, lực lượng QLTT TP Hồ Chí Minh chỉ phát hiện, xử lý được 90 vụ, thu giữ 25.971 bao thuốc lá nhập lậu. Tại Hà Nội, sau một tuần kiểm tra, kết quả thu được cũng khá khiêm tốn, chỉ phát hiện 54 vụ buôn bán thuốc lá nhập lậu, thu giữ hơn 1.300 bao thuốc lá nhập lậu.

Lực lượng liên ngành Hà Nội kiểm tra và phát hiện một lượng lớn thuốc lá ngoại nhập lậu. Ảnh: Hoài Nam

Theo nhận định của Chi cục QLTT Hà Nội, lượng thuốc lá nhập lậu bị bắt giữ không nhiều do công tác kiểm tra được tiến hành thường xuyên, liên tục nên thuốc lá lậu không còn bày bán công khai như trước. Hơn nữa, trước ngày ra quân của Cục QLTT (Bộ Công Thương) và các lực lượng chức năng, nhiều điểm kinh doanh thuốc lá ngoại nhập lậu trên các tuyến phố Hàng Hành, Trần Quý Cáp… cũng đã có sự đề phòng, cất giấu. Chỉ khi nào có khách hỏi, chủ cửa hàng mới bán. Điều đó cho thấy, mặc dù đã có không ít đợt ra quân nhưng các lực lượng chức năng vẫn chưa có sự phối hợp chặt chẽ trong việc ngăn chặn thuốc lá nhập lậu.

Đánh giá của Cục QLTT sau một tuần kiểm tra cho thấy, hầu hết các điểm tiến hành kiểm tra là các cửa hàng tạp hóa kinh doanh nhỏ lẻ, chưa phải là các tụ điểm tập kết, cất giữ thuốc lá lậu có số lượng lớn. Số lượng thu giữ, phát hiện lại chưa phản ánh hết với tình hình kinh doanh, vận chuyển thực tế đang diễn ra. Ông Vũ Văn Cường - Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam than phiền: Năm 2013, khoảng 17 tỷ điếu thuốc lá nhập lậu vào thị trường Việt Nam, tuy nhiên, tỷ lệ bị bắt giữ và tiêu hủy chỉ chiếm khoảng 1,2% so với số lượng thuốc lá đã nhập lậu đang lưu thông trên thị trường.

Thiếu kinh phí và khuôn khổ pháp lý

Mặc dù đã tăng cường phòng chống nhưng hoạt động buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu vẫn không hề giảm, thậm chí diễn biến ngày càng phức tạp, tinh vi hơn. Ngoài ra, khuôn khổ pháp lý chưa rõ ràng và đủ mạnh để răn đe, xử lý các hành vi vận chuyển và buôn bán thuốc lá nhập lậu.

Lực lượng Quản lý thị trường Hà Nội tiêu hủy thuốc lá ngoại nhập lậu. Ảnh: Hoài Nam

Theo ông Nguyễn Công San - Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT Hà Nội, việc phát hiện, bắt giữ các đường dây buôn lậu thuốc lá với số lượng lớn là hết sức khó khăn. Nguyên nhân là do Nhà nước có quy định với những trường hợp buôn lậu trên 1.500 bao thuốc lá sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Để "lách luật", các đối tượng buôn lậu, vận chuyển chỉ chia nhỏ dưới 1.500 bao để khi bị bắt giữ chỉ bị xử lý hành chính, mà không bị xử lý hình sự. Ngoài ra, việc tổ chức khám nơi cất giấu thuốc lá tại nhà ở rất khó khăn. Khi xin được lệnh khám thì thuốc lá điếu ngoại nhập lậu đã được các đối tượng tẩu tán. Trong khi đó, việc dừng xe khi đang di chuyển thuộc về lực lượng cảnh sát giao thông, gây khó khăn không nhỏ cho hoạt động ngăn chặn thuốc lá lậu của lực lượng QLTT.

Để ngăn chặn tình trạng buôn lậu thuốc lá, đánh đúng những đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, nếu chỉ trông chờ vào một mình lực lượng QLTT là không đủ, mà cần sự phối hợp giữa các lực lượng chống buôn lậu của nhiều địa phương cả ở biên giới và nội địa. Đối với các trường hợp tái phạm dưới mức truy cứu trách nhiệm hình sự, nên tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh thuốc lá từ 12 - 24 tháng theo quy định của pháp luật. Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, xử lý của các cơ quan chức năng, người tiêu dùng cũng đóng một vai trò lớn trong việc tẩy chay không sử dụng thuốc lá lậu.

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam mới đây cũng đã kiến nghị: Nhà nước cần đưa thuốc lá ngoại vào danh mục hàng hóa cấm kinh doanh, loại bỏ mặt hàng này khỏi chính sách ưu đãi cư dân biên giới. Điều này sẽ ngăn chặn việc hình thành các băng nhóm buôn lậu thuốc lá, lợi dụng chính sách ưu đãi cư dân biên giới của Nhà nước để tổ chức buôn lậu. Bên cạnh đó, cho phép các doanh nghiệp trong nước sản xuất các loại thuốc lá có mức nhập lậu lớn như: Jet, Hero… để bán với giá rẻ hơn cũng là giải pháp cần tính đến nhằm đẩy lùi hàng lậu.

“Năm 2013 và 3 tháng đầu năm 2014, lực lượng chức năng cả nước đã bắt giữ hơn 6,8 triệu bao thuốc lá nhập lậu, riêng lực lượng QLTT thu giữ gần 1,5 triệu bao. Trên cả nước có nhiều điểm nóng về buôn lậu thuốc lá như khu vực biên giới Tây Nam, các tỉnh Quảng Trị, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp...” - Ông Trịnh Văn Ngọc Phó Cục trưởng Cục QLTT