Nhiều kiểu mâu thuẫn
TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm – Liên hiệp Hội KH&KT Hà Nội, những năm gần đầy các công trình nhà chung cư cao tầng phát triển mạnh mẽ tại Hà Nội, nhưng việc phát triển này nằm trong chiến lược của Chính phủ. Theo đó, tại Quyết định số 996/QĐ-TTg phê duyệt chương trình phát triển nhà ở trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2012 – 2020, nhà chung cư trong các dự án phát triển nhà ở đô thị đạt 80%, đến năm 2030 tỷ lệ này là 90%.
“Từ định hướng trên cho thấy việc phát triển nhà chung cư đã góp phần tạo lập diện mạo mới cho đô thị và phát triển quỹ nhà cho TP. Tính đến hết năm 2018, trên địa bàn TP Hà Nội có gần 700 cụm, tòa nhà chung cư thương mại, tái định cư được đưa vào sử dụng, trong tổng số trên 1.950 cụm, tòa nhà chung cư trên cả nước, như vậy Hà Nội chiếm số lượng tương đối lớn” – TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm cho hay.
Cũng xuất phát từ việc phát triển quá “nóng” về số lượng các dự án nhà chung cư cao tầng, nên đã phát sinh ra những mâu thuẫn, tranh chấp giữa chủ đầu tư với cư dân các tòa nhà. Trong đó câu chuyện về việc quản lý, sử dụng quỹ bảo trì nhà chung cư được xem là nan giải nhất.
Theo số liệu tổng hợp từ Liên hiệp các hội KH&KT Hà Nội, tính đến hết năm 2018 trên địa bàn TP mới có 454/697 nhà chung cư có Ban Quản trị. Riêng đối với chung cư tái định cư mới có 73/168 tòa có Ban quản trị và chỉ có 31/73 tòa nhà bàn giao phí bảo trì 2%.
Ngoài ra, những tranh chấp còn xảy đến do những nguyên nhân về quy hoạch, ranh giới không gian xung quanh không được xác định rõ trong quy hoạch tổng mặt bằng; tranh chấp liên quan đến việc sai thiết kế, thiếu diện tích...
Nhà nước quản lý vận hành?
Trước những thực trạng nêu trên, tại Hội thảo các chuyên gia, nhà khoa học đã đưa ra nhiều giải pháp để cùng thảo luận nhằm tìm ra những biên pháp tối ưu nhất, phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế.
Theo chuyên gia Đồng Minh Sơn – Hội Xây dựng Hà Nội cho rằng, chúng ta có thể nghiên cứu mô hình quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư bằng cách giao cho doanh nghiệp Nhà nước hoặc Ban quản lý của Nhà nước chủ trì với sự tham gia của đại diện cư dân, nhà đầu tư xây dựng nhà ở, đại diện cơ quan quản lý cấp quận, huyện... trong Ban quản trị nhà chung cư.
“Bộ Xây dựng vẫn kiên trì với mô hình Ban quản trị nhà chung cư nhưng có sửa đổi, vì vậy TP Hà Nội cần phải có sự rà soát, nếu cần thiết thì kiến nghị về quy chế quản lý, vận hành, sử dụng theo đặc thù của Thủ đô, để bao quát được cả nội dung sở hữu, sử dụng liên quan đến an ninh quốc phòng, liên quan đến sử dụng ngoài mục đích ở, liên quan đến người nước ngoài... nhất là những chung cư nằm gần trung tâm chính trị hoặc tại các vị trí chiến lược” – ông Sơn cho hay.
Cùng quan điểm, TS. KTS Lê Thị Bích Thuận – Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho rằng, trong quá trình này cần tính đến cơ chế đặc thù để bộ máy quản lý nhà nước tại khu vực ngoại thành vốn là bộ máy quản lý nông nghiệp, nông thôn là chính, sau khi đô thị hóa thì bộ máy này phải quản lý với quy mô lớn hơn sẽ dễ xảy ra việc thiếu chuyên môn, càng khó khăn hơn cho công tác quản lý.
