Nga và Trung Quốc hối thúc Mỹ dừng gây áp lực lên Iran nhằm “cứu” JCPOA

Nga và Trung Quốc hôm 8/5 đã hoan nghênh việc Iran tiếp tục thực hiện Thỏa thuận hạt nhân Iran, còn được gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), đồng thời kêu gọi Mỹ không nên gia tăng thêm áp lực đối với Tehran làm suy yếu thỏa thuận hạt nhân quan trọng này.

Trước đó, cùng ngày, tại trụ sở Bộ Ngoại giao Iran, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Sayed Abbas Araghchi đã trao quyết định của Hội đồng An ninh Tối cao nước này cho Đại sứ 5 nước là Anh, Trung Quốc, Pháp, Đức, Nga về việc dừng tuân thủ một số cam kết của Iran trong JCPOA. Theo đó, Iran sẽ không tiếp tục chấp hành các giới hạn mà họ đã cam kết trong việc làm giàu uranium và nước nặng tuy nhiên nước này sẽ không rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran.

Phát biểu trực tiếp trên truyền hình hôm 8/5, Tổng thống Iran Hassan Rouhani thông báo, sau 60 ngày nữa, Iran sẽ “thu hẹp” việc thực hiện các cam kết trong Thỏa thuận hạt nhân Iran, cụ thể là sẽ trở lại làm giàu urani ở mức độ cao. Đây chính là thời hạn chót để các nước còn lại của thỏa thuận hạt nhân phải thực hiện các cam kết liên quan của mình đến các lĩnh vực dầu mỏ và ngân hàng của Iran. Trong trường hợp thỏa thuận sụp đổ, thì đây sẽ là mối nguy hiểm không chỉ của Iran mà là toàn cầu.

Phát biểu tại cuộc họp với Ngoại trưởng Iran Javad Zarif tại Moscow hôm 8/5, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov nói rằng Moscow đánh giá cao sự tuân thủ của Tehran đối với các điều khoản của JCPOA và Nghị quyết 2231 của Liên Hợp quốc (LHQ).

Đề cập đến các quyết định gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm làm suy yếu JCPOA, Ngoại trưởng Lavrov cho biết tình hình hiện tại xung quanh thỏa thuận này là "không thể chấp nhận được".

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov.

Đánh giá về kế hoạch "không thực tế" của chính quyền ông Trump nhằm kiềm chế sự ảnh hưởng của Iran tại Trung Đông - lý do chính khiến ông Trump quyết định rời JCPOA và thúc giục đàm phán lại - Ngoại trưởng Lavrov nói rằng các biện pháp như vậy sẽ "không có cơ hội thành công".

Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng Mỹ nên tập trung vào nền dân chủ thay vì đe dọa các quốc gia khác bằng các biện pháp trừng phạt và các biện pháp thù địch khác, trong bối cảnh chính quyền Mỹ đang đẩy mạnh việc đưa xuất khẩu dầu của Iran về mức bằng 0.

Ông Lavrov cũng kêu gọi việc tham vấn giữa các bên còn lại trong JCPOA, và cho biết ông hy vọng các cường quốc châu Âu ký kết thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ thực hiện nghĩa vụ của họ.

Cũng trong ngày 8/5, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối Mỹ cấm vận đơn phương Iran cũng như các động thái của Mỹ làm gia tăng căng thẳng vấn đề hạt nhân Iran.

Phát biểu tại buổi họp báo thường kỳ hôm 8/5, người phát ngôn của  Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Cảnh Sảng, khẳng định rằng Trung Quốc cảnh báo Washington đã có thêm những hành động làm căng thẳng nghiêm trọng hơn đối với Thỏa thuận hạt nhân Iran. "Chúng tôi rất tiếc rằng các động thái của Mỹ đã làm gia tăng căng thẳng xung quanh vấn đề hạt nhân Iran", ông Cảnh Sảng cho biết.

Theo người phát ngôn Cảnh Sảng, Trung Quốc đánh giá cao các nỗ lực của Iran trong việc thực thi các nghĩa vụ trong JCPOA, đồng thời kiên quyết phản đối việc Mỹ tiến hành cấm vận đơn phương đối với Iran cũng như các động thái của Mỹ làm gia tăng căng thẳng vấn đề hạt nhân Iran. "Trung Quốc hoan nghênh việc Iran thực thi JCPOA một cách trung thành cho đến nay và kiên quyết phản đối các biện pháp trừng phạt của Mỹ và cái gọi là" quyền tài phán dài hạn "đối với Iran," ông Cảnh Sảng cho hay.

Ông Cảnh Sảng nói rằng Trung Quốc kêu gọi tất cả các bên liên quan thỏa thuận hạt nhân quan trọng này thực hiện kiềm chế và tránh căng thẳng leo thang. “Trung Quốc sẽ tiếp tục trao đổi với các bên có liên quan, nỗ lực bảo vệ và thực hiện Thỏa thuận, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế, tăng cường đối thoại, tránh để tình hình thêm căng thẳng”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh.