Các chuyên gia y tế cảnh báo, với tình hình dịch bệnh phức tạp, thời gian ở trong nhà quá lâu cùng các thiết bị di động, tivi, máy tính, lớp học online và đọc truyện tranh… sẽ khiến trẻ em mắc các tật về mắt ngày càng gia tăng nếu không can thiệp sớm có thể dẫn đến mù lòa.
Nhiều nguyên nhân
Bác sĩ Lê Thị Chính - Phó trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông cho biết, hiện nay, nhiều gia đình cho con đến khám mắt, thị lực của trẻ rất kém. Do thời gian rảnh rỗi, trẻ ở nhà quá nhiều, không biết làm gì khác ngoài giải trí với các trò chơi trên mạng, xem tivi hoặc đọc sách….. Ngay cả khi không dùng các thiết bị di động thì việc ở trong không gian hẹp quá lâu với tầm nhìn ngắn khiến thị lực không còn như trước. Ánh sáng tự nhiên và hoạt động thể chất bên ngoài cũng đóng một vai trò đối với tình trạng sức khỏe của mắt, đặc biệt, trẻ từ 7 – 9 tuổi và 12 – 14 tuổi. Trong khoảng thời gian này, nếu trẻ ngủ quá ít hoặc không đủ thời gian để ngủ vì mải chơi sẽ dễ gây ra cận thị. Ngoài ra, trẻ xem ti vi quá gần, nếu như ngày nào trẻ cũng xem ti vi nhiều hơn 2 giờ, với khoảng cách từ mắt tới ti vi nhỏ hơn 3m thì sẽ làm cho thị lực suy giảm rất nhiều.
Bác sĩ cũng cho hay, cùng với cận thị, xuất hiện nhiều trường hợp "mỏi mắt kỹ thuật số" ở trẻ em. Các triệu chứng gồm mờ mắt, nhức đầu, mỏi mắt, mắt thiếu linh hoạt. Nhiều trẻ cũng bị chảy nước mắt, nóng rát, dụi mắt thường xuyên hơn, khô và cảm giác có dị vật trong mắt. Các triệu chứng thường giảm dần sau vài giờ, nhưng hiện y khoa chưa nghiên cứu rõ liệu có hậu quả lâu dài hơn hay không.
Bác sĩ Chính khuyến cáo, để làm chậm sự phát triển của cận thị và tránh các vấn đề về mắt, phụ huynh định kỳ từ 3 đến 6 tháng cho trẻ đi khám mắt 1 lần tại các cơ sở y tế và dành ít nhất một giờ mỗi ngày cho trẻ hoạt động thể chất ngoài trời. Trong trường hợp gia đình không có sân vườn, bố mẹ nên cố gắng hết sức tạo một trò chơi hoặc hoạt động thể chất nào đó, cốt để trẻ rời xa máy tính, tivi hoặc điện thoại. Cha mẹ nên hướng dẫn trẻ áp dụng quy tắc nghỉ ngơi 20 giây sau mỗi 20 phút sử dụng màn hình, và hướng ánh mắt nhìn đi nơi khác ở khoảng cách hơn 20m, nhắc trẻ chớp mắt khi chúng đang nhìn vào màn hình. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hầu hết mọi người đều chớp mắt ít hơn so với bình thường khi nhìn chằm chằm vào màn hình, điều này có thể gây căng thẳng và khô mắt. Đối với các triệu chứng khô mắt cần nhỏ nước muối sinh lý để vệ sinh mắt.
“Phụ huynh cần cho trẻ ăn các thực phẩm có chứa nhiều vitamin A, quan tâm và phát hiện sớm cận thị ở trẻ (khi trẻ xem ti vi mà nheo mắt, kêu nhức mắt…) cần đưa trẻ đến cơ sở y tế khám, điều trị và được hướng dẫn cụ thể trong việc đeo kính phù hợp cho trẻ. Trẻ đã cận thị, đeo kính là biện pháp an toàn nhất. Tuy nhiên, kính tiếp xúc hay còn gọi là kính áp tròng không thích hợp với trẻ và cũng có nguy cơ gây nhiễm trùng. Hiện nay, có các phương pháp phẫu thuật nhưng phải đợi đến khi trẻ trên18 tuổi, độ cận đã ổn định mới thực hiện được” - bác sĩ Chính lưu ý.
Ứng phó các vấn đề về mắt trong đại dịch
Đồng quan điểm, TS Hoàng Cương - Bệnh viện Mắt Trung ương cho rằng, dịch Covid-19 đã khiến cho rất nhiều người từ trẻ em đến người lớn phải làm việc, học tập trực tuyến, làm tăng đột biến thời lượng mắt phải tiếp xúc với các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại… dẫn đến vô số hệ lụy cho mắt.
Theo TS Hoàng Cương, để bảo vệ mắt trong đại dịch, mỗi người cần ngồi giãn cách trước màn hình, nghỉ ngơi xen kẽ. Sau 2 giờ làm việc với máy tính, mỗi người nên nghỉ 15 phút, sau một giờ học nên nghỉ 5 phút. Mỗi cá nhân cần chú ý đến mức độ chiếu sáng và tăng độ tương phản, không nên để máy tính ở gần cửa sổ hay nguồn sáng mạnh, gây giao thoa ánh sáng và hiệu ứng glare.
“Đặc biệt, cha mẹ cần lưu ý đến cự ly, khoảng cách của trẻ với thiết bị máy tính, iphone. Trường hợp trẻ học bằng iphone nhìn khó do màn hình bé, nếu chỉ nghe giảng và học ngoại ngữ thì ổn. Tuy nhiên, nên cho trẻ dùng laptop, destop là thích hợp bởi khoảng cách từ mắt đến màn hình khoảng 1.5 lần đường chéo, destop khoảng 60-80 cm, laptop - ipad 30-40 cm. Màn hình cao hoặc thấp hơn mắt một chút, tạo với trục nhìn góc 15-20 độ. Với laptop bố mẹ cũng nên quan tâm đến bàn, ghế hợp với tầm vóc của trẻ” - TS Hoàng Cương khuyến cáo.
Bên cạnh việc tăng cường các loại rau củ có màu cam giúp ích cho hoạt động của mắt, theo TS Hoàng Cương, người dân, đặc biệt là trẻ nhỏ, không nên xem phim 3D khi nghỉ giãn cách do Covid-19. Bởi phim 3D gây mệt mỏi cho não, nhất là mắt do cưỡng bức mắt luôn lệch vào trong thái quá để tạo hiệu ứng 3D.
Theo các chuyên gia y tế, với trẻ nhỏ, thời điểm sau dịch quay trở lại trường học là lúc rất phù hợp để đưa các bé đi khám chuyên sâu, đặc biệt về tật khúc xạ. Thời gian nghỉ dịch, việc học online khiến con trẻ phải thường xuyên tiếp xúc với điện thoại và máy tính. Điều này, khiến mắt trẻ dễ bị các triệu chứng như nhức mỏi, mờ hoặc nguy cơ cận thị. Vì vậy, cha mẹ hãy đưa con trẻ đi khám để có thể phát hiện sớm nguy cơ cận thị và có những lời khuyên bổ ích từ bác sĩ trong việc chăm sóc mắt cho các bé.
