Nhập siêu chưa thể giảm mạnh

KTĐT - Mặc dù trong quý I-2011 các doanh nghiệp chỉ nhập siêu3,028 tỷ USD như vậy trung bình mỗi tháng nhập siêu khoảng 1 tỷ USD, chiếm 15,7% so với kim ngạch xuất khẩu (XK), thấp hơn kế hoạch đề ra.

Tuy nhiên nhìn vào cơ cấu hàng nhập khẩu (NK) cho thấy, XK càng tăng thì việc NK nguyên liệu tăng tương ứng. Chính vì vậy trong thời gian tới nhập siêu chưa thể giảm mạnh.

Báo cáo của Bộ Công thương cho thấy, trong số các mặt hàng có kim ngạch XK cao thì số mặt hàng không phải nhập nguyên liệu sản xuất khá ít ỏi chủ yếu tập trung vào mặt hàng nông sản như cà phê, gạo, sắn và sản phẩm của sắn… Còn lại, phần lớn các sản phẩm công nghiệp chế biến đều sử dụng nguyên liệu NK với mức tăng khá mạnh so với cùng kỳ năm 2010. Chẳng hạn, với mặt hàng dệt may, kim ngạch NK nguyên liệu tăng từ 22,1% đến 126,7% so với cùng kỳ năm trước (NK bông đạt kim ngạch 339 triệu USD, tăng 126,7%; sợi dệt 404 triệu USD, tăng 70,9%; vải NK 1,41 tỷ USD, tăng 40%...). Các mặt hàng công nghiệp khác như cao su, chất dẻo và sản phẩm chất dẻo tuy đạt mức tăng trưởng XK rất cao trong quý I (tăng từ 24% đến 134%, tùy từng mặt hàng) nhưng NK nguyên liệu của các ngành này cũng tăng mạnh. Ngay như mặt hàng thủy sản, một trong những sản phẩm XK có thế mạnh của Việt Nam, thì NK nguyên liệu cũng tăng tới 33,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại hội nghị giao ban XK vừa được Bộ Công thương tổ chức, Thứ trưởng Bộ Công Thương, Nguyễn Thành Biên cũng cho rằng: Những mặt hàng có kim ngạch NK cao chủ yếu rơi vào các nhómmặt hàng là nguyên liệu phục vụ sản xuất tăng trên 20% để đáp ứng sản xuất.

Bộ Công thương nhận định, trong thời gian tới kinh tế thế giới tiếp tục hồi phục kim ngạch XK sẽ tiếp tục tăng trưởng nhưng điều đó sẽ kéo theo nhu cầu NK nguyên liệu sản xuất tăng mạnh. Để kiểm chế nhập siêu nhất là các mặt hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất, việc phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế biến là điều Bộ Công thương đang hướng tới. Để giảm tỷ trọng những mặt hàng cần kiểm soát hoặc cần hạn chế NK, nhất làhàng tiêu dùng không thiết yếu, cần áp mức thuế suất cao nhất theo những cam kếttrong lộ trình gia nhập WTO với các mặt hàng này. Áp dụng thêm các rào cản kỹ thuật, biện pháp vệ sinh và an toàn thực phẩm, biện pháp tự vệ, trợ cấp hoặc biện pháp đối kháng theo đúng các điều kiện do WTO quy định để hạn chế nhập siêu. Kiếm tra chặt chẽ giá đầu vào hàng nhập khẩu từ đó hạn chế tình trạng đẩy giá hàng nhập khẩu lên cao ơn nhiều so với giá trị thực, làm cho giá thành sản phẩm sản xuất trong nước đắt hơn.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, việc đầu tư cho sản xuất nguyên phụ liệu của các ngành đều còn hết sức hạn chế. Do đó, nhập siêu vẫn sẽ là vấn đề kéo dài của nền kinh tế và chỉ có thể chấm dứt khi cơ cấu hàng hóa XK có sự thay đổi về chất. Điều đó cho thấytrong quý II việc hạn chế nhập siêu sẽ chỉ có thể thực hiện ở nhóm hàng hạn chế NK như các mặt hàng tiêu dùng xa xỉ và nhóm hàng nhập khẩu cần phải kiểm soát như sản phẩm từ thép, đá quý, kim loại quý…Còn những mặt hàng là nguyên liệu sản xuất thì khó có thể giảm kim ngạch NK. Nhập siêu chưa thể giảm mạnh trong những tháng tới.