KTĐT - Chen lấn xô đẩy, sờ mó, thả tiền lễ vương vãi khắp nơi... là tình trạng chung của rất nhiều người dân, du khách thiếu ý thức khi đến hành lễ, xin lộc năm mới tại các di tích, đền chùa. Không ít người thậm chí đã xâm hại thô bạo đến di tích.
Thực trạng trên cũng đã tồn tại nhiều năm nay tại đền Sóc (Sóc Sơn, Hà Nội) khiến những người có tâm huyết, ý thức đều cảm thấy đau lòng. Tới đền Sóc một ngày đầu xuân Tân Mão, theo quan sát của PV, tại khu vực đền, ban quản lý di tích đã đặt khá nhiều các hòm công đức tại nhiều vị trí song người dân và du khách đa phần vẫn đặt tiền lẻ trực tiếp lên bàn thờ Phật, mâm ngũ quả hay bất cứ chỗ nào có thể khiến tiền lễ vương vãi tứ tung, nhìn rất phản cảm.
Chưa hết, tại nhiều điểm trong khuôn viên đền Sóc như gốc cây, tượng linh vật hay bất cứ chỗ nào có bát hương đều được người đi lễ cài cắm tiền lẻ; tạo cơ hội cho những kẻ xấu lợi dụng “hôi của”. Có nơi, du khách vừa đặt tiền lễ xuống, vài ba kẻ hám của đã “chầu chực” sẵn chạy đến vơ vét ngay.
Trong những ngày lễ hội đầu xuân này, lượng người đổ về gần như chật kín đền Sóc. Điều khiến nhiều du khách và người đi lễ hết sức bất bình là giữa chốn linh thiêng, nhiều đôi trai gái cứ ngang nhiên ôm ấp nhau, thậm chí... hôn nhau hồn nhiên như ở chốn không người. Cụ Lý Thị Lịch - phật tử huyện Đông Anh - Hà Nội bức xúc: “ Nhiều cô cậu kiếm cớ đi lễ vào đền Sóc rồi kéo nhau ra ngoài vườn cây để tình tứ, làm nhiều việc “chướng tai gai mắt” rất tự nhiên như ở chốn không người mà không có ai ngăn cấm cả”.
Lễ vật “ông voi thần” khổng lồ, một trong những lễ vật truyền thống được người dân đền Sóc dâng lên đức Thánh Gióng cùng với “ngựa thần” để ngài thăng thiên và bảo vệ bờ cõi nước Việt được đặt trang trọng trong khuôn viên đền trước khi thực hiện nghi lễ “hóa thánh”. Nhiều du khách đã nhân thể “nhảy vào” sờ mó, xoa nắn lễ vật; thậm chí còn “vịn cổ bá vai” cả ông tượng để chụp ảnh.
Phản cảm hơn, nhiều người còn sờ nắn khắp thân voi xem được làm bằng chất liệu gì, giật tai voi hay liên tục cọ tiền lẻ vào thân voi lấy may. Có người còn đục thủng cả một lỗ nhỏ trên người voi để nhét tiền lẻ vào. Anh Nguyễn Văn Nam cùng vợ và con nhỏ đi dự lễ bức xúc: “Tôi vừa chỉ cho cháu nhà tôi về ông voi thần theo đức Thánh Gióng bảo vệ bờ cõi nước Nam ta thì lập tức thấy mấy người đi đến nhảy phắt lên giật giật tai voi rồi ôm chân, lôi đuôi khiến tôi phải dẫn con gái mới 6 tuổi đi chỗ khác, sợ ảnh hưởng đến suy nghĩ của cháu”.
Điều tương tự cũng đã xảy ra tại đền An Dương Vương tại lễ hội Cổ Loa (Đông Anh -Hà Nội). Ngay sau ngày khai hội, nhiều người dân khi đến đền thờ đã có nhiều hành động ứng xử thiếu văn hóa với di tích Quốc gia này. Hiện tượng đặt lễ tiền lẻ rơi vãi khắp nơi khá phổ biến. Đặc biệt, trong am thờ công chúa Mỵ Châu, bức tượng đá mất đầu linh thiêng liên tục được du khách thả tiền lẻ ngập lòng, xoa tiền lẻ vào thân tượng, thậm chí thò tay vạch áo công chúa để... xoa vào phần cổ cụt đầu.
Ngay tại các ngôi chùa lớn ở trung tâm thành phố Hà Nội như Quán Sứ, Trấn Quốc, Phủ Tây Hồ… lượng khách đến chùa hành lễ cầu khấn tài lộc năm mới cũng rất đông và dồn dập trong những ngày đầu năm xuân Tân Mão. Hiện tượng người đi lễ cài cắm, vung tiền lẻ cũng diễn ra nhiều tại các gian thờ Phật, bia đá, vườn tháp, gốc cây…
Ngoài ra, thực trạng lãng phí trong việc cúng đồ lễ, vàng mã cũng là câu chuyện đã được nói tới nhiều.
Hệ lụy của sự mê tín thái quá
Trao đổi với PV về những thực trạng trên, ông Trần Văn Hữu - Phó Chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn - cho biết: “Sự thiếu ý thức của nhiều người tham gia lễ hội đã gây ra nhiều điều phản cảm. Dù chúng tôi đã cắt cử người tại các điểm lễ cúng liên tục nhắc du khách thả tiền công đức, tiền lễ vào hòm, nhắc nhở những trường hợp xâm phạm di tích và các nam nữ thanh niên ôm hôn nhau tại khu vực đền… Nhưng do lượng du khách quá đông mà lực lượng của ban quản lý tại quá mỏng nên vẫn chưa triệt để thực hiện được hết”.
Còn ông Hoàng Kế Khiêm - Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh - khẳng định đã cắt cử lực lượng túc trực tại các điểm lễ, đặc biệt là tại am thờ công chúa Mỵ Châu để nhắc nhở du khách nhưng những hiện tượng nêu trên vẫn xảy ra bởi những du khách thiếu ý thức.
Theo Thạc sĩ Trần Thị Tuyết Mai - Trưởng phòng Nếp sống văn hóa (Cục Văn hóa di sản - Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch), do mật độ người tham gia vào lễ hội và các di tích đền chùa năm nay tăng đột biến so với những năm trước, gây nên tình trạng quá tải do cung vượt cầu. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan môi trường.
Việc thả tiền lễ một cách tùy tiện của người đi lễ là hệ lụy lớn của việc mê tín thái quá, cần sớm được dẹp bỏ. Hơn nữa, việc di tích bị xâm hại là việc khó tránh khỏi vì do ý thức của nhiều người trong cách ứng xử với các di tích văn hóa. Bộ VH-TT&DL cũng đã ban hành các quy định cần thiết trong việc quản lý văn hóa và các quy định này cần được phổ biến rộng rãi đến người dân để họ biết và chọn cách ứng xử đúng mực.
Ông Lê Anh Tuyến - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ VH-TT&DL) thì cho rằng, các hiện tượng xâm hại nghiêm trọng đến di tích văn hóa cần được cơ quan Thanh tra và chính quyền địa phương theo dõi xử phạt nghiêm khắc theo đúng quy định, đồng thời đăng tải các vi phạm này lên báo chí để góp phần hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của chúng.
