Quá tải hạ tầng
Theo số liệu thống kê từ Bộ Xây dựng, tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, tốc độ gia tăng dân số cơ học hàng năm bình quân từ 2 - 4%/năm, trước tình trạng quỹ đất đô thị ngày càng bị thu hẹp, các TP lớn đều tập trung vào giải pháp phát triển các khu đô thị, khu chung cư cao tầng để đáp ứng cho nhu cầu gia tăng dân số nhanh hiện nay.
Tuy nhiên, từ nhu cầu thực tế về việc xây dựng các công trình nhà ở cao tầng (trong đó có nhà chung cư) đang diễn ra mạnh mẽ, vượt qua mức kiểm soát của chính quyền. Nhiều dự án khu đô thị mới, nhà chung cư chưa tuân thủ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc (nhất là vi phạm về khu vực hạn chế phát triển nhà cao tầng, chỉ tiêu dân số của khu vực).
Cụ thể, trên một số trục đường chính đô thị, công trình cao tầng được xây dựng không đồng bộ với hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong khu vực dự án và kết nối với các khu vực khác. Những hạn chế này đã dẫn tới việc gia tăng dân số, quá tải về hạ tầng, gây ùn tắc giao thông, ngập úng đô thị, ô nhiễm môi trường.
Trả lời bằng văn bản theo câu hỏi của đại biểu Phạm Tất Thắng - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV. Nội dung ý kiến: “Các khu đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh ùn tắc cục bộ tại các khu đô thị mới, do công tác quy hoạch. Đơn cử như đường Lê Văn Lương - Hà Nội 2km phải gánh 40 tòa cao ốc; đường Nguyễn Hữu Cảnh - TP Hồ Chí Minh chưa đến 3km phải gánh 17 tòa nhà chung cư. Xin hỏi Bộ trưởng trách nhiệm của Bộ trong vấn đề này ở đâu? Bài học gì cần rút ra trong công tác quản lý phát triển quy hoạch, phát triển đô thị trong tương lai?”.
Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những hạn chế này là do, một số quy hoạch chi tiết làm căn cứ cấp phép xây dựng đã bị điều chỉnh không phù hợp với quy hoạch phân khu được duyệt và điều chỉnh theo hướng tăng chiều cao công trình, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất; giảm diện tích dành cho công trình công cộng, hạ tầng kỹ thuật, cây xanh.
Một số giấy phép quy hoạch hoặc chấp thuận tổng mặt bằng không phù hợp với quy hoạch phân khu, thường là tăng chiều cao công trình, tăng diện tích sàn, chia nhỏ căn hộ, tăng mật độ xây dựng và hệ số sử dụng đất, dẫn tới phá vỡ quy hoạch phân khu.
Việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư về lập, điều chỉnh quy hoạch, xây dựng công trình theo quy định pháp luật còn hình thức, chưa đúng đối tượng, chưa cung cấp đủ thông tin cho người dân, chưa tổng hợp giải trình thấu đáo ý kiến của Nhân dân.
Việc lập quy hoạch hạ tầng kỹ thuật chậm, thiếu gắn kết với quy hoạch xây dựng và kế hoạch phát triển nhà ở. Việc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật thiếu kế hoạch và không bố trí đủ nguồn lực cho xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội;
Quy chuẩn về quy hoạch còn thiếu các nội dung kiểm soát dân số, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất và chỉ tiêu hạ tầng. Một số chủ đầu tư xây dựng công trình sai giấy phép xây dựng. Trong khi đó, các cơ quan quản lý, thanh tra chưa làm tốt công tác quản lý trật tự xây dựng, không kịp thời xử lý kiên quyết đối với các công trình sai phép.
Cân bằng giữa nhà ở và công trình thương mại
Cũng theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, từ thực tế rút ra bài học, đó là cần phải hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật liên quan để đủ sức điều chỉnh các hoạt động thực tiễn. Hiện nay, Bộ Xây dựng đang thực hiện đề án đổi mới lý luận, phương pháp về quy hoạch, phát triển đô thị; sửa đổi quy chuẩn về quy hoạch xây dựng, quy chuẩn về nhà chung cư, quy chuẩn về hạ tầng kỹ thuật; hồ sơ sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng năm 2014 trình Quốc hội xem xét, quyết định...
Thực hiện các giải pháp để nâng cao chất lượng quy hoạch, ngăn chặn có hiệu quả việc điều chỉnh quy hoạch tùy tiện; thực hiện nghiêm túc và thực chất việc xin ý kiến nhân dân, cộng đồng trong quá trình lập, điều chỉnh quy hoạch và đầu tư xây dựng; xử lý kịp thời, triệt để các sai phạm theo quy định pháp luật; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật; nâng cao năng lực, phẩm chất, tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, xử lý nghiêm cán bộ vi phạm các quy định trong thực hiện nhiệm vụ…
“Đặc biệt là, phải đầu tư đồng bộ giữa phát triển nhà ở, công trình thương mại dịch vụ và các công trình khác với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong toàn thành phố, trong từng khu vực và từng dự án. Các địa phương khi lập kế hoạch đầu tư (trong đó có đầu tư công) hàng năm và 5 năm cần gắn kết chặt chẽ, huy động các nguồn lực và bố trí đủ vốn cho công tác đầu tư, xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội” - Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết thêm.
