Dịch bệnh Covid-19 xảy ra trên phạm vi toàn cầu đã và đang tác động tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống kinh tếxã hội thế giới và trong nước. Thực tế trong nước thời gian qua, nhiều ngành, lĩnh vực sản xuất gặp khó khăn; hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp bị đình trệ, nhất là doanh nghiệp có quy mô nhỏ đã phải thu hẹp hoặc tạm ngừng hoạt động, tác động không nhỏ đến nền kinh tế và việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của năm 2020. Vì vậy, để hỗ trợ cho các doanh nghiệp có quy mô nhỏ là các đối tượng dễ bị tổn thương trước tác động tiêu cực của nền kinh tế, Chính phủ trình Quốc hội về việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác.
Theo số liệu thống kê, tính đến cuối năm 2019, Việt Nam có khoảng 760.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Trong cơ cấu doanh nghiệp của Việt Nam, doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp, trong đó doanh nghiệp có quy mô nhỏ chiếm hơn 93% và doanh nghiệp có quy mô vừa chiếm gần 4%. Như vậy, doanh nghiệp có quy mô nhỏ chiếm tới hơn 93% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam và các doanh nghiệp này có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế cũng như ổn định xã hội. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy doanh nghiệp có quy mô nhỏ luôn là đối tượng được chú trọng trong các chính sách phát triển kinh tế ở nhiều quốc gia. Chính phủ nhiều nước đã thông qua các chính sách và chương trình hỗ trợ trên các phương diện khác nhau nhằm tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy sự phát triển nhóm doanh nghiệp này, trong đó chính sách hỗ trợ về thuế cũng là công cụ thường được các nước sử dụng.
Chính phủ cho rằng, trước diễn biến dịch bệnh Covid-19 phức tạp, khó lường và chưa dự báo được thời điểm kết thúc trên thế giới; dự kiến sẽ ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề, lĩnh vực của Việt Nam, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp có quy mô nhỏ, để các doanh nghiệp có quy mô nhỏ có thêm nguồn lực tài chính duy trì và khôi phục sản xuất kinh doanh,vượt qua khó khăn, thách thức do tác động của dịch bệnh, góp phần đạt mục tiêu cao nhất có thể về tăng trưởng kinh tế của năm 2020 thì cần thiết phải có giải pháp kịp thời trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để quy định giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với nhóm doanh nghiệp có quy mô nhỏ và sớm đưa chính sách này vào thực tiễn.
Qua thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp như Tờ trình của Chính phủ nhằm hỗ trợ, giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp trong giai đoạn nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do tác động tiêu cực của dịch bệnh Covid-19 và cụ thể hóa một phần các Điều 10, Điều 16 của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 đã được Quốc hội thông qua. Nội dung Chính phủ trình Quốc hội đã đảm bảo đúng yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại thông báo số 3591/TTKQH-PL của Tổng Thư ký Quốc hội.
Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng- Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre cho rằng, khi đại dịch Covid-19 xảy ra, không có một doanh nghiệp nào là không chịu ảnh hưởng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp lớn sẽ có sức đề kháng tốt hơn, việc áp dụng chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2020 đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ là đúng đắn và cần thiết.
Tán thành với việc ban hành chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp như Tờ trình của Chính phủ, tuy nhiên, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang đề nghị cân nhắc bỏ điều kiện áp dụng tiêu chí về lao động (dưới 100 lao động) để thực hiện chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Bởi trong điều kiện dịch bệnh hết sức khó khăn như hiện nay, những doanh nghiệp đang cố gắng nỗ lực để giữ được việc làm cho người lao động là rất đáng trân quý.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đại biểu cũng nêu rõ thực tế, không phải tất cả mọi doanh nghiệp trong đại dịch đều bị thua lỗ. Dịch bệnh đối với một số doanh nghiệp là thách thức, nhưng đối với một số doanh nghiệp nó lại là cơ hội. Do vậy, các đại biểu Quốc hội đề nghị Nghị quyết cần phải quy định thật cụ thể việc áp dụng giảm thuế thu nhập doanh nghiệp này chỉ áp dụng đối với những doanh nghiệp thực sự bị sụt giảm về doanh thu. Ngoài ra, có ý kiến đại biểu Quốc hội để nghị cần thiết mở rộng đối tượng hỗ trợ cho cả những doanh nghiệp nhỏ và vừa chứ không chỉ các doanh nghiệp quy mô nhỏ.
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Vũ Tiến Lộc- Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, cho rằng chúng ta cần phải xác định việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp này không phải là hỗ trợ cho doanh nhân mà bản chất nó là hỗ trợ sinh kế của người lao động, khu vực mang lại nhiều việc làm cho người lao động nhất để lựa chọn phạm vi áp dụng.
Bên cạnh việc hỗ trợ doanh nghiệp theo quy mô, đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng, chúng ta cũng cần quan tâm đến việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp theo lĩnh vực, cụ thể là các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực có tiềm năng, lĩnh vực cốt lõi của nền kinh tế để giúp họ vượt qua khó khăn tạm thời. Bởi sự phát triển của những doanh nghiệp kinh doanh ở các lĩnh vực này có ảnh hưởng đến an ninh kinh tế và sự phát triển bền vững của đất nước. Do vậy, song song với việc ban hành nghị quyết này chúng ta cũng cần ban hành ngay phương án để hỗ trợ cho các doanh nghiệp kinh doanh ở lĩnh vực trọng điểm và tiềm năng đang gặp khó khăn như hàng không, du lịch... để giúp nền kinh tế phát triển ổn định, lâu dài.
Phát biểu kết thúc nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, các ý kiến thảo luận của các đại biểu Quốc hội tại phiên họp đã được ghi âm, ghi chép lại đầy đủ. Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình; đồng thời giao Ủy ban Tài chính- Ngân sách và các cơ quan có liên quan hoàn thiện các dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, thông qua./.
