Con đường là để đi chung mà sao có kẻ ngang nhiên chiếm dùng?...” Những ca từ mộc mạc ấy được các em nhỏ cất lên cùng nhiều giai điệu xen kẽ “thấm” tự nhiên vào trái tim người nghe. Không màu mè, giáo điều như những công cụ tuyên truyền giao thông khác, Xẩm giáo dục giới trẻ về văn hóa giao thông nhẹ nhàng như bản chất vốn dĩ của mình. Ngọt ngào giai điệu giao thông Khăn mỏ quạ, áo tứ thân nâu sồng giản dị, nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa – Nhóm trưởng xẩm Hà thành đến từ Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn nghệ thuật truyền thống Việt Nam, lúc gảy đàn, lúc trầm tư theo điệu xẩm “Văn hóa giao thông”… mang lại nhiều dư âm cảm xúc. Mọi thông điệp, bài học nằm lòng được thể hiện bằng giai điệu mượt mà, ca từ ngọt ngào khiến đông đảo giới trẻ bất ngờ, thích thú.
Xẩm Hà thành có cách "lay động" ý thức giới trẻ khi tham gia giao thông qua hát xẩm theo cách đặc biệt: Xây dựng các tiết mục xẩm đề cập đến giao thông đương đại. Nhóm gồm 5 thành viên chủ yếu gồm: nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa, Khương Cường, Quang Long, Đình Dũng, Văn Hải với nhiều sáng tác tự “gom góp” từ các vấn đề giao thông bức xúc. Đó là tiết mục: "Rượu bia tối kị lái xe” với tiết tấu nhanh nhằm truyền tải thông điệp đã uống rượu bia thì không điều khiển các phương tiện mô tô, xe gắn máy, ô tô. Uống rượu, bia là một thú vui ẩm thực, nên đối tượng giới trẻ tham gia giao thông sử dụng đồ uống có cồn chiếm tỷ lệ cao. Xác định trúng đối tượng, từng câu, từng chữ của bài xẩm tròn vành chạm thẳng đến trái tim người nghe. Rất nhiều bạn trẻ khi thưởng thức tiết mục đã thay đổi nhận thức, kiên quyết“không để bia dẫn lối, rượu đưa đường”. Ngoài ra các bản xẩm “Nghe lời em nói”, “Cớ sao”, “Dặn chồng uống rượu chớ lái xe”… cũng đã tạo hiệu ứng tích cực trong việc giáo dục nếp văn hóa, ý thức tham gia giao thông của số đông giới trẻ. Sự phản ánh của xẩm mang tính phản biện, các quy chuẩn cứng nhắc, nặng nề về Luật Giao thông đường bộ được truyền tải dí dỏm, nhẹ nhàng hơn. Vậy nên dù là bài xẩm nhưng tác phẩm mang tính giải trí, dễ nghe, thú vị. Bằng ý tưởng độc đáo này, nhóm xẩm Hà thành vừa có thể quảng bá âm nhạc dân tộc, vừa hướng dẫn các bạn trẻ hiểu được tầm quan trọng của văn hóa giao thông trong đời sống. Nếu trước kia, những buổi biểu diễn thường do các nghệ sĩ, nghệ nhân cao tuổi tham gia, thì nay, các bạn trẻ thế hệ 8X, 9X dần thay thế, trở thành lực lượng nòng cốt. Không ngừng sáng tạo
Theo nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa: “ Vấn đề giao thông quanh đi quẩn lại cũng chỉ là những vấn nạn, văn hóa ứng xử… nên đề tài còn bó hẹp cho việc sáng tác. Dù vậy, nhóm vẫn luôn cố gắng khai thác ở những khía cạnh khác nhau, mỗi tiết mục là một nét riêng độc đáo từ hình thức thể hiện lẫn giai điệu, chạm được đến suy nghĩ của người nghe”. Ở nhiều tiết mục bên cạnh phần hát chính của ca nương, xẩm Hà thành khéo léo lồng ghép tiết tấu đồng dao, ngâm thơ với sự tham gia của chính các em nhỏ. Điều này nằm trong định hướng phát triển của nhóm, vừa thể hiện văn hóa giao thông qua bài hát lại giáo dục cho các em khi đọc ê a những ca từ. Trên tinh thần tự nguyện, các thành viên của nhóm xẩm Hà thành đã bỏ tiền túi thực hiện các MV xẩm đặc biệt về vấn đề văn hóa giao thông. Hoạt động này của nhóm đã mở ra một hướng đi mới trong việc giáo dục và tuyên tuyền giao thông cho người dân, đặc biệt là giới trẻ mà vẫn bảo tồn và phát triển được nghệ thuật xẩm, một loại hình nghệ thuật truyền thống quý giá của dân tộc. Dù nhóm xẩm Hà thành còn nhiều khó khăn về kinh phí thực hiện, nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa vẫn đau đáu mong muốn được phổ biến “vũ khí mềm” này không chỉ ở Thủ đô mà còn nhiều tỉnh, thành khác. “Đất nước ta có 63 tỉnh, thành mà nơi nào cũng cần tuyên truyền để lay động ý thức văn hóa chấp hành giao thông của người dân. Việc làm dù nhỏ đến lớn nếu có thể góp tiếng nói cho giao thông của quê hương đất nước, cho việc bảo tồn nghệ thuật xẩm thì dù con đường còn nhiều khó khăn, các nghệ sĩ vẫn rất tâm huyết và hy vọng” - nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa nhấn mạnh.
 Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa sáng tác và biểu diễn tiết mục xẩm về đề tài giao thông. |
| Giáo sư Hoàng Chương - Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam đánh giá đây là một sáng tạo hết sức độc đáo của các nghệ sĩ xẩm Hà thành. Các thông điệp giao thông rất hợp với thời sự hiện tại. |
