Phát biểu tại buổi họp, ông Nguyễn Ngọc Đông - Thứ trưởng Bộ GTVT đánh giá, tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai không chỉ có ý nghĩa đối với phát triển kinh tế - xã hội các địa phương tuyến đi qua, mà còn trong kết nối giao thông, giao thương quốc tế, đặc biệt với Trung Quốc. Tuyến đường có vai trò quan trọng về vận tải hàng hóa và hành khách của đường sắt Việt Nam.
Theo quy hoạch, tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai sẽ tồn tại song song cả tuyến cũ và mới được xây dựng khổ tiêu chuẩn 1.435mm, điện khí hóa, tốc độ tàu khách đạt 160km/h, tàu hàng 90km/h. Tuyến cũ sẽ dùng để vận tải hàng hóa còn tuyến mới sẽ vận tải hành khách. Đơn vị tư vấn lập quy hoạch tuyến đường sắt này là Viện Nghiên cứu khảo sát và thiết kế đường sắt số 5 Trung Quốc.
Tuyến tổng chiều dài tuyến là 391km, bắt đầu từ ga Lào Cai hiện tại, theo hướng Đông qua các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và kết thúc tại cảng Lạch Huyện (Hải Phòng). Riêng đoạn kết nối đường sắt Hà Khẩu (Trung Quốc) - Lào Cai (Việt Nam) có chiều dài 6,29km.
Vấn đề đặt ra khi thực hiện tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai chính là sự chưa tương thích về khổ tiêu chuẩn giữa đường sắt Việt Nam và đường sắt Trung Quốc. Bởi hiện đường sắt từ Lào Cai đi Hải Phòng ở Việt Nam chỉ là đường khổ 1.000mm trong khi đường sắt ở Trung Quốc chủ yếu là khổ tiêu chuẩn 1.435mm. Chỉ có một số tuyến ngắn, nhà ga khu vực biên giới giáp Lào Cai duy trì đường sắt khổ hẹp 1.000mm, đường lồng.
Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho biết, hiện nay Bộ GTVT vẫn đang trong quá trình đàm phán với phía Trung Quốc để thống nhất phương án nối ray, kết nối khổ đường để có thể ưu tiên đầu tư xây dựng trước.
