Chỉ còn 3 năm nữa là tới thời điểm 2018, khi đó theo lộ trình cắt giảm thuế quan thuộc khuôn khổ Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), thuế suất dành cho ô tô nhập khẩu nguyên chiếc trong khu vực sẽ giảm xuống chỉ còn 0%. Về mặt lý thuyết, người tiêu dùng sẽ có cơ hội mua xe với giá rẻ hơn nhiều so với thời điểm hiện tại nhưng xét trên thực tế mọi chuyện sẽ diễn ra đúng với chiều hướng lý tưởng như vậy ?
Cần phải lưu ý rằng, ngoài thế nhập khẩu, ô tô nhập còn phải chịu tới 3 loại thuế và phí khác gồm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng và thuế trước bạ. Khác với thuế nhập khẩu, cả 3 loại thuế sau đều không phải chịu rằng buộc với bất cứ hiệp định thương mại nào. Như vậy đặt trong khả năng, chỉ cần điều chỉnh 1 hoặc cả 3 loại thuế sau thì việc giảm thuế nhập khẩu dù có cũng như không. Điều này không phải không thể xảy ra, bởi khi được hỏi về việc giảm thuế nhập khẩu ô tô về 0% vào năm 2018 có ảnh hưởng tới nguồn thu ngân sách hay không, phía Tổng cục Hải quan từng đưa ra khả năng điều chỉnh tăng các loại thuế còn lại để cân bằng khoản thiếu hụt. Ngoài ra còn có thể liệt kê ra hàng loạt các lý do để các loại thuế trên chỉ tăng không giảm như: bảo hộ nền công nghiệp ô tô trong nước, đảm bảo công bằng giữa xe nhập và xe lắp ráp trong nước, phù hợp với chủ trương hạn chế sử dụng xe cá nhân do hạ tầng chưa đáp ứng đủ ... Trên thực tế, xe nhập khẩu sẽ được chia làm 2 dạng, xe hạng sang và xe hạng phổ thông. Đối với dòng xe hạng sang của các thương hiệu như Audi, Porsche, Lexus ... đang được ưa chuộng tại Việt Nam đều có được sản xuất tại các quốc gia ngoài khu vực ASEAN như Đức, Ý ... chính vì vậy thuế nhập khẩu sẽ không được điều chỉnh theo hiệp định ATIGA. Còn đối với các xe hạng phổ thông, chỉ tính riêng lượng xe nhập từ các nước trong khối ASEAN như Thái Lan, Indonesia ... mặc dù hứa hẹn giá sẽ có giảm nhưng mức giảm lại được đánh giá là không nhiều. Điều này được đúc kết ngay từ thực tế, bởi biểu thuế nhập khẩu ưu đãi ATIGA đã được áp dụng ngay từ những năm trước chứ không phải đợi tới 2018. Cụ thể, trong giai đoạn 2012-2014, mức thuế nhập khẩu ôtô nguyên chiếc từ các nước ASEAN đã giảm từ 70% xuống 50% nhưng cũng từ đó đến nay, giá xe nhập cũng chỉ được điều chỉnh khá nhỏ giọt với mức giảm không đáng kể. Một trong những nguyên nhân chính bắt nguồn từ các loại thuế đi kèm khác vẫn giữ nguyên và không được giảm theo thuế nhập khẩu. Ngoài ra cũng phải kể đến các dòng xe được lắp ráp trong nước hiện đang hầu hết đều thuộc về các liên doanh như Toyota Việt Nam, Ford Việt Nam ... những hãng xe này đang dần có xu hướng ngừng lắp ráp tại Việt Nam, thay vào đó là chuyển sang các quốc gia như Thái Lan hay Indonesia. Bởi vào năm 2018, khi thuế nhập khẩu còn 0%, việc đưa xe từ các quốc gia trên về bán tại Việt Nam sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn nhiều so với kinh doanh xe được lắp ráp trong nước. Xu hướng này cũng đã được chính Tổng giám đốc Toyota Việt Nam, ông Yoshihisa Maruta thừa nhận khi cho biết hãng đang có ý định ngưng sản xuất ôtô tại Việt Nam, chỉ nhập khẩu hoàn toàn để hưởng lợi từ lộ trình giảm thuế từ ASEAN. Không những vậy, tới thời điểm trên, dù có tiếp tục lắp ráp xe tại Việt Nam hay không thì những liên doanh này vẫn vừa đóng vai trò là hãng nhập khẩu cũng vừa là hãng sản xuất, chính vì vậy rất khó để họ giảm giá xe chế tạo trong nước. Bởi nếu làm như vậy sẽ ảnh hưởng rất lớn tới doanh số của các loại xe cùng phân khúc được nhập khẩu. Như vậy có thể thấy, nếu không thực sự phát triển được nền công nghiệp ô tô trong nước thì "giấc mơ" sở hữu một chiếc ô tô giá rẻ của người Việt rất khó có thể trở thành hiện thực. Tuy nhiên trên thực tế thì ngay cả những người trong ngành cũng chả mấy ai tin rằng nền công nghiệp này có thể phát triển đến mức như vậy, ít nhất là tính cho đến năm 2018.
 Người Việt rất khó có cơ hội được mua ô tô giá rẻ trong những năm tới |
