TP Hồ Chí Minh “chuyển mình từ những công trình”

Đóng góp vào vị thế hàng đầu đó, một trong những thành tựu cơ bản và then chốt để đưa Thành phố Hồ Chí Minh vươn lên mạnh mẽ và phát triển bền vững là các công trình xây dựng hạ tầng đô thị, nhất là các công trình giao thông quy mô lớn, hiện đại được đầu tư, hoàn thiện đưa vào vận hành. Từ thực tiễn, Thành phố Hồ Chí Minh còn là nơi khởi xướng nhiều cách làm mới, hiệu quả trong lĩnh vực thu hút đầu tư cơ sở hạ tầng.

Ấn tượng từ những công trình giao thông

Sau ngày thống nhất, đặc biệt là khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, Thành phố Hồ Chí Minh đã bắt đầu tập trung đầu tư xây dựng nhằm chỉnh trang đô thị, hoàn thiện cơ sở hạ tầng để phát triển kinh tế-xã hội, trong đó hạ tầng giao thông được đặc biệt chú trọng.

Theo phó giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Trọng Hòa, Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, có thể chia thời gian phát triển hạ tầng giao thông của Thành phố Hồ Chí Minh thành 2 giai đoạn. Giai đoạn từ 1975-1990 chưa phát triển nhiều. Sự phát triển chỉ tập trung giai đoạn sau năm 1990, khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, trong đó từ năm 1991 đến 2000, Thành phố Hồ Chí Minh bắt đầu tập trung nâng cấp mở rộng các tuyến đường như đường Nguyễn Tất Thành và một số tuyến tiên tỉnh lộ 15, 10; tỉnh lộ 6, 7, 8, 14; xây dựng mới nút giao thông Phú Lâm, Hàng Xanh, cầu Rạch Bàng...

 

 

Đại lộ Nguyễn Văn Linh, quận 7, TP. HCM.

Bước sang những năm đầu thế kỷ 21, Thành phố Hồ Chí Minh thực sự có các công trình đột phá, được đầu tư mở rộng, xây mới với quy mô lớn như Đại lộ Nguyễn Văn Linh, Đường Rừng Sác-Cần Giờ, Xa lộ Hà Nội, tuyến đường “ngoại giao” Nam Kỳ Khởi Nghĩa-Nguyễn Văn Trỗi; cầu Phú Mỹ, cầu Rạch Chiếc mới…, đặc biệt là Đại lộ Đông-Tây.

Hơn 10 năm triển khai, dự án Đại lộ Đông-Tây, nay là Đại lộ Võ Văn Kiệt và Mai Chí Thọ, đã trở thành một cung đường đẹp nhất Thành phố Hồ Chí Minh với điểm nhấn là hầm vượt sông Sài Gòn lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Công trình giao thông đồ sộ, với tổng số vốn hơn 16.000 tỷ đồng này đã góp phần thay đổi bộ mặt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, rút ngắn khoảng cách và thời gian di chyển từ Đông sang Tây Thành phố Hồ Chí Minh và ngược lại.

Cuộc sống của hàng chục ngàn hộ dân cũng đã thay đổi, cải thiện thông qua công trình này. Bác Nguyễn Văn Hữu, cán bộ hưu trí cư ngụ tại phường 5, quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh, hồ hởi: Sống ở Thành phố Hồ Chí Minh từ những năm 1950 của thế kỷ trước mới thấy được những thay đổi mạnh mẽ của thành phố này. Nhiều tòa nhà chọc trời mọc lên, các tuyến đường, cây cầu mới ngang dọc được xây dựng khắp thành phố, nhất là đời sống của người dân được nâng cao hơn rất nhiều.

Để tiếp tục đưa Thành phố Hồ Chí Minh phát triển bền vững, xóa bỏ tình trạng thường xuyên ùn tắc giao thông, thành phố đã và đang tiếp tục triển khai hàng loạt các công trình giao thông quan trọng như tuyến đường sắt đô thị số 1 Bến Thành-Suối Tiên, đường Vành đai Tân Sơn Nhất-Bình Lợi, đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây, cầu Sài Gòn 2, cầu Thủ Thiêm 2, tỉnh lộ 25 B, mở rộng Xa lộ Hà Nội giai đoạn 2…

Gần đây nhất là các công trình vượt bằng thép đã được thành phố tập trung đầu tư xây dựng nhằm giải quyết bài toán kẹt xe tại các nút giao tại các cửa ngõ của thành phố. Các công trình cầu vượt Ngã tư Thủ Đức, Vòng xoay Hàng Xanh đã được đưa vào sử dụng và phát huy hiệu quả rất tốt. Sắp tới, trên 10 cầu vượt bằng thép khác cũng dược thành phố triển khai, trước mắt là cầu vượt tại nút giao Nguyễn Tri Phương-Đường 3/2, vòng xoay Cây Gõ, nút giao Hoàng Văn Thụ-Cộng Hòa…, với tổng kinh phí hơn 1.000 tỷ đồng.

Không chỉ giao thông đường bộ, hạ tầng phục vụ cho hàng không, đường biển, đường thủy nội địa cũng được đầu tư, phát triển đồng bộ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Dự cải tạo và nâng cấp Cảng hành không quốc tế Tân Sơn Nhất hoàn thành với năng lực đón tiếp hàng chục triệu khách quốc tế, trong nước mỗi năm. Hệ thống cảng biển được đầu tư, xây mới với các cảng biển có tầm quốc tế như Hiệp Phước, Cát Lái, Phú Hữu…

Khẳng định vai trò đầu tàu

Để có những công trình có tầm vóc thế kỷ, mang tính biểu tượng cho Thành phố Hồ Chí Minh trong những năm qua, bên cạnh sự quan tâm đầu tư của Chính phủ, thành phố  đã luôn chủ động đi đầu và có những cách làm riêng, mang tính đột phá trong chỉ đạo, điều hành, tìm nguồn vốn, phương thức để triển khai các dự án hạ tầng.

Tiến sỹ Trần Du Lịch, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng nếu trước đổi mới, người ta biết đến Thành phố Hồ Chí Minh là nơi “xé rào” trong cơ chế quản lý. Sau đổi mới, Thành phố Hồ Chí Minh đã đóng góp rất nhiều về hình thành cơ chế mới, được nhân rộng ra cả nước. Ví dụ như việc hình thành các loại Luật công ty; xây dựng các khu chế xuất; các hình thức đầu tư BOT, BT, chuyển nhượng quyền kinh doanh khai thác… cũng bắt đầu từ đây.

Thành công của việc cho doanh nghiệp đấu giá khai thác tuyến đường mà Nhà nước đã xây như đường Điện Biên Phủ, Hùng Vương… là một điển hình. Theo tiến sỹ Trần Du Lịch, thành lập một công ty cổ phần để chuyển nhượng lại quyền khai thác để Nhà nước lấy tiền một lần làm chuyện khác thay vì Nhà nước đứng thu tiền hiện nay đã rất phổ biến. Nhưng vào thời điểm mới triển khai, nhiều ý kiến còn phê phán Nhà nước bán đường.

Với cách làm này, Thành phố Hồ Chí Minh đã thành công với mô hình Công ty Đầu tư Cổ phần đầu tư hạ tầng kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, đơn vị chủ đầu tư của nhiều dự án giao thông lớn như Xa lộ Hà Nội, Quốc lộ 13, cầu Rạch Chiếc, Sài Gòn 2…

Trong lĩnh vực giao thông, Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã rất thành công trong thực hiện mô hình xã hội hóa thu hút đầu tư tư nhân. Điển hình như cầu Phú Mỹ, Dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội, Nhà máy nước BOT Thủ Đức…, với nguồn vốn hàng chục ngàn tỷ đồng. Hiện nay thành phố cũng đang tiếp tục kêu gọi nguồn vốn này. “Việc phân bổ đầu tư theo nguồn vốn ngân sách cho Thành phố Hồ Chí Minh là cần thiết, nhưng cái Thành phố Hồ Chí Minh cần nhất là cơ chế. Chẳng hạn mô hình hợp tác công-tư (PPP) nên áp dụng thử trước ở Thành phố Hồ Chí Minh để từ đó hình thành luật cho cơ chế này,” tiến sỹ Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Quyết định Điều chỉnh quy hoạch phát triển giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 8/4/2013 đã chỉ rõ: phát triển giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh phải gắn liền với địa lý vùng để đảm bảo giao thông thuận tiện giữa thành phố với các đô thị vệ tinh trong khu vực, với cả nước và quốc tế. Bên cạnh đó, Thành phố Hồ Chí Minh phát triển mạng lưới giao thông đồng bộ, bền vững, hiện đại để đáp ứng nhu cầu đi lại thuận tiện của người dân, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Theo quyết định này, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có nhiều công trình giao thông lớn, hiện đại. Cụ thể như 5 tuyến đường trên cao với tổng chiều dài hơn 70km; xây dựng mới 34 cầu, một hầm vượt sông; xây dựng 8 tuyến đường sắt đô thị xuyên tâm, 3 tuyến xe điện mặt đất hoặc đường sắt một ray cũng như 6 tuyến xe buýt nhanh (BRT). Cùng với đó, các tuyến đường bộ nối liền với các tỉnh lân cận như các trục cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây, Thành phố Hồ Chí Minh-Thủ Dầu Một-Chơn Thành, Bến Lức-Long An, Biên Hòa-Vũng Tàu…

Theo quy hoạch, cảng Thành phố Hồ Chí Minh cũng đươc xác định là cảng tổng hợp quốc gia, đầu mối khu vực gồm các khu bến chính trên sông Sài Gòn, Cát Lái trên sông Đồng Nai, khu Hiệp Phước trên sông Soài Rạp...

Với những thành tựu đã đạt được và dựa trên nền tảng, định hướng của các Quy hoạch phát triển giao thông vận tải, Quy hoạch chung xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2025 đã được Chính phủ phê duyệt cùng với nỗ lực của lãnh đạo và sự đồng lòng của nhân dân thành phố, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục có những công trình giao thông hiện đại, tiêu biểu góp phần đưa kinh tế-xã hội thành phố phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống cho nhân dân.