Kinhtedothi - Trong số 5 vấn đề được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời chất vấn các đại biểu quốc hội sáng nay (18/11), vấn đề lao động trong hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP là vấn đề được đồng bào, cử tri cả nước nhất là người lao động rất quan tâm.
Theo Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, với cách tiếp cận người lao động là người trực tiếp làm ra các sản phẩm hàng hóa dịch vụ trong thương mại quốc tế, nên trước hết họ phải được hưởng thành quả của quá trình này. Năm 1998, tổ chức lao động quốc tế đã ra tuyên bố về những nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động và đến năm 2008 tiếp tục thông qua tuyên bố về thúc đẩy việc bảo đảm quyền lợi của người lao động trong quá trình toàn cầu hóa công bằng. Đây cũng là cách tiếp cận của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và đang trở thành xu thế toàn cầu.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng trả lời chất vấn trước Quốc hội sáng 18/11.
|
Nếu như vào thời điểm thành lập tổ chức thương mại thế giới WTO năm 1995 mới có 4 hiệp định thương mại tự do có nội dung về lao động thì đến tháng 1/2015 đã có 72 hiệp định thương mại tự do quy định về nội dung này. Việc đưa nội dung lao động vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới còn có mục đích bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng giữa các bên trong quan hệ thương mại. Do, khi một nước áp dụng tiêu chuẩn lao động thấp và người lao động không được bảo đảm quyền thương lượng với người sử dụng lao động về tiền lương và điều kiện làm việc thì sẽ có chi phí sản xuất thấp hơn nên có lợi thế cạnh tranh so với nước áp dụng tiêu chuẩn cao và bảo đảm các quyền nêu trên của người lao động theo quy định của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) - một tổ chức chuyên môn thuộc hệ thống của Liên hợp quốc với 186 nước thành viên, trong đó có cả 12 nước tham gia hiệp định TPP.
Hiệp định TPP là một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, có quy định nội dung về lao động nhưng không đưa ra tiêu chuẩn riêng mà chỉ áp dụng theo các tiêu chuẩn về lao động đã được nêu trong tuyên bố năm 1998 về những quy tắc và quyền cơ bản trong lao động của tổ chức lao động quốc tế, thể hiện trong 8 công ước cơ bản bao gồm các nội dung: Quyền tự do liên kết và thương lượng tập thể của người lao động và người sử dụng lao động, xóa bỏ lao động cưỡng bức và lao động bắt buộc, cấm sử dụng lao động trẻ em, xóa bỏ các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất, xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử về việc làm và nghề nghiệp.
Thủ tướng cho hay, Việt Nam là thành viên của ILO từ năm 1992, đã phê chuẩn 5/8 công ước cơ bản của ILO nhưng theo tuyên bố năm 1998 của ILO thì các nước thành viên dù đã phê chuẩn hay chưa phê chuẩn các công ước cơ bản nêu trên đều có nghĩa vụ tôn trọng, thúc đẩy và thực hiện các tiêu chuẩn lao động được đề cập trong các công ước đó. Như vậy, trên thực tế, Việt Nam đã và đang thực hiện các quy định của ILO theo cách chủ động của mình.
Những nội dung chính về lao động trong hiệp định TPP bao gồm: Đối với những nội dung liên quan đến xóa bỏ lao động cưỡng bức và lao động trẻ em, phân biệt đối xử trong lao động và quy định bảo đảm điều kiện lao động về lương tối thiểu, giờ làm việc, an toàn lao động thì hệ thống pháp luật của Việt Nam đã quy định đầy đủ và cơ bản là phù hợp với các tiêu chuẩn của ILO, các cam kết trong Hiệp định TPP.
Thủ tướng cũng cho biết thêm, chúng ta đang thực hiện và sẽ tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đối với những nội dung này. Về quyền thành lập tổ chức đại diện của người lao động theo hiệp định TPP và phù hợp với quy định của ILO, Việt Nam và tất cả các nước tham gia Hiệp định TPP phải tôn trọng và bảo đảm quyền của người lao động trong việc thành lập và gia nhập tổ chức của người lao động tại cơ sở doanh nghiệp.
Tổ chức của người lao động tại cơ sở doanh nghiệp sau khi thành lập có thể lựa chọn gia nhập với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hoặc đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để được chính thức hoạt động. Và sẽ chỉ được hoạt động sau khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp nhận đăng ký theo một quy trình minh bạch và quy định cụ thể trong các văn bản quy định pháp luật.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: Hiệp định TPP và cũng như quy định ILO đều khẳng định tất cả các tổ chức của người lao động phải tuân thủ Hiến pháp, pháp luật của nước sở tại và theo các tiêu chuẩn của ILO, đồng thời phải hoạt động phù hợp với tôn chỉ, mục đích và phương thức hoạt động đã được đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để thực hiện quyền đại diện, bảo vệ cho các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động tại doanh nghiệp nơi họ làm việc thông qua các hình thức đối thoại, thương lượng tập thể, đình công và các hoạt động tập thể khác trong quan hệ lao động theo quy định của pháp luật. Các tổ chức của người lao động không được phép tiến hành bất cứ hoạt động nào có khả năng xâm hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, cũng như không được tham gia bất cứ hoạt động nào ngoài tôn chỉ, mục đích, điều lệ hoạt động đã được đăng ký với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Hiệp định TPP cũng có các quy định bảo vệ tổ chức của người lao động để không bị người sử dụng lao động can thiệp và phân biệt đối xử nhằm vô hiệu hóa hoặc làm suy yếu khả năng đại diện bảo vệ cho quyền và lợi ích của người lao động.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, theo cam kết trong Hiệp định thương mại TPP, chỉ riêng đối với Việt Nam có được thời gian chuẩn bị là 5 năm kể từ ngày Hiệp định có hiệu lực, tức khoảng 7 năm kể từ khi ký Hiệp định. Các tổ chức của người lao động ở cấp cơ sở doanh nghiệp có thể gia nhập hoặc cùng nhau thành lập tổ chức của người lao động ở cấp cao hơn như cấp ngành theo đúng trình tự đăng ký được pháp luật quy định một cách công khai, minh bạch tôn chỉ, mục đích, trình tự thủ tục thành lập và phương thức hoạt động của các tổ chức của người lao động ở cấp cao hơn này cũng phải tuân thủ đầy đủ của pháp luật Việt Nam và không trái với các quy định của ILO.
"Có thời gian chuẩn bị này là để Việt Nam hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức bộ máy quản lý để bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người lao động. Việc đạt được một khoảng thời gian hợp lý nêu trên để chúng ta chuẩn bị là thể hiện thiện chí của các bên trong đàm phán và vị thế, uy tín của Việt Nam nhất là trong việc thực thi nghiêm túc các cam kết quốc tế, trong đó có việc thực hiện tốt những quy định về lao động của ILO", Thủ tướng giải thích.
"Sau khi hiệp định TPP được cấp có thẩm quyền phê chuẩn, đối với nội dung về lao động trong hiệp định, chúng ta sẽ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật, có thể là Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ để thực thi nội dung về lao động trong Hiệp định, bảo đảm phù hợp với Hiến pháp, pháp luật Việt Nam và quy định của ILO. Như vậy, việc thực hiện các cam kết về lao động trong Hiệp định TPP cũng chính là việc tiếp tục thực hiện các quy định của tổ chức lao động quốc tế ILO mà Việt Nam là thành viên. Và cũng không ảnh hưởng, không làm hạn chế địa vị pháp lý, vai trò, chức năng, nhiệm vụ và tổ chức hoạt động của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam", Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thông tin thêm.
