Xây dựng chuỗi liên kết: Giảm áp lực cung cầu sản phẩm

Thiếu liên kết

Nhận định của Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho thấy, mặc dù các DN sản xuất, phân phối đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng chuỗi cung ứng hàng hóa nhưng hoạt động này chưa thực sự gắn kết.

Sự liên kết giữa doanh nghiệp và siêu thị tạo điều kiện để các sản phẩm, hàng hóa đảm bảo chất lượng tới tay người dùng thuận lợi hơn. Ảnh: Linh Anh

Ví như, để có thực phẩm sạch cung ứng ra thị trường, nhà sản xuất thức ăn, người chăn nuôi và DN phân phối phải liên kết chặt chẽ. Nhưng hiện nay mới chỉ có DN phân phối và người chăn nuôi có sự liên kết, còn DN sản xuất thức ăn gần như đứng "ngoài cuộc". Điều này khiến giá thức ăn chăn nuôi tăng quá cao, chăn nuôi không có lãi và 1,7 triệu hộ nông dân phải bỏ nghề trong 5 năm gần đây. Hậu quả là, nguồn nguyên liệu phục vụ ngành chế biến thực phẩm luôn bấp bênh. Một dẫn chứng khác tại Hà Nội, mặc dù thành phố có hệ thống bán lẻ khá lớn với 411 chợ, hàng chục siêu thị... nhưng việc liên kết xây dựng chuỗi cung ứng chỉ mang tính nhỏ lẻ, dẫn đến người tiêu dùng chưa được hưởng lợi nhiều từ các chương trình bình ổn giá.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh Chuỗi cung ứng 2012 "Thu mua - sản xuất - bán lẻ và phân phối" do Hiệp hội Chuỗi cung ứng Việt Nam vừa tổ chức, ông Trần Nguyên Năm, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết: Chính sự liên kết giữa các mắt xích trong chuỗi cung ứng của DN còn lỏng lẻo, chưa chuyên nghiệp... dẫn đến nhiều bất ổn về cung, cầu, giá cả, khả năng kiểm soát thị trường. Nhiều đại biểu cho rằng, thị trường Việt Nam vẫn còn những diễn biến phức tạp, nhiều rủi ro. Các tác động mang tính tâm lý này là do chuỗi cung ứng chưa được tổ chức tốt và sự liên kết giữa những chủ thể thiếu chặt chẽ, dễ bị tổn thương khi có diễn biến bất thường. Điều này thể hiện trong việc thương lái dễ dàng thu gom nông sản để xuất khẩu sang các nước lân cận khi thị trường có hiện tượng giảm cung, bất ổn của giá gây hoang mang cho người sản xuất.

Bắt tay cùng phát triển

Thực tế cho thấy, mặc dù nhiều DN có tiềm lực về tài chính nhưng cũng không thể tự xây dựng một hệ thống chuỗi cung ứng riêng biệt, mà phải hợp tác, liên kết trong chuỗi cung ứng, từ khâu đầu vào tới đầu ra, từ đó tiết giảm được chi phí sản xuất."Vissan dù có nhiều siêu thị mini, cửa hàng, đại lý nhưng muốn sản phẩm tới được số đông người tiêu dùng trong nước, chúng tôi vẫn phải tăng cường liên kết với các DN sản xuất khác, siêu thị, trung tâm thương mại. Sự liên kết này giúp cho hàng hóa bày bán đa dạng, tiện lợi cho khách hàng khi chọn mua thực phẩm" - ông Văn Đức Mười, Tổng Giám đốc Công ty Vissan phân tích.

Trong thời gian qua, hệ thống Siêu thị Metro đã thực hiện dự án "Xây dựng chuỗi cung ứng thủy sản tươi chất lượng cao cho thị trường nội địa", do Công ty Metro Cash & Carry Việt Nam thực hiện với 290 nông hộ nuôi trồng thủy sản tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Tổng mức đầu tư cho dự án khoảng 1 triệu USD. "Nhờ đó, đến nay hệ thống Siêu thị Metro đã chủ động được nguồn hàng thủy sản", ông Bart Verheyen, Giám đốc Thu mua và Mại vụ thực phẩm (Công ty TNHH Metro Cash & Carry Việt Nam) nêu kinh nghiệm.

Trong thời gian qua, nhiều mặt hàng riêng lẻ cũng đã xây dựng một số mô hình liên kết chuỗi như mô hình "liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất cá tra", "cánh đồng mẫu lớn" trong sản xuất lúa gạo xuất khẩu; Liên kết của DN với nông dân sản xuất nguyên liệu trong chế biến chè… Tuy nhiên, để xây dựng chuỗi liên kết bền vững đòi hỏi Nhà nước định hướng xây dựng và triển khai các chuỗi liên kết cung ứng bằng cách xây dựng chiến lược phát triển dài hạn. Ngoài ra, để thành công bền vững, các DN tham gia chuỗi cung ứng cần phải tìm hiểu nhu cầu của khách hàng, từ đó đưa ra các giải pháp tối ưu cho chuỗi cung ứng.