Cách đây 57 năm, ngày 5/1/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có bài nói chuyện tại Lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng. Người nhấn mạnh: "Ăn quả phải nhớ người trồng cây. Trong cuộc tưng bừng vui vẻ hôm nay, chúng ta phải nhớ đến những anh hùng, liệt sĩ của Đảng ta, của dân ta. Trong 15 năm đấu tranh trước Cách mạng Tháng Tám và trong tám, chín năm kháng chiến, biết bao đảng viên ưu tú và quần chúng cách mạng đã vì dân, vì Đảng mà hy sinh một cách cực kỳ oanh liệt… Máu đào của các liệt sĩ ấy đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do. Nhân dân ta đời đời ghi nhớ công ơn các liệt sĩ và chúng ta phải luôn luôn học tập tinh thần dũng cảm của các liệt sĩ để vượt tất cả mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành sự nghiệp cách mạng mà các liệt sĩ đã chuyển lại cho chúng ta...”.
Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trải qua các giai đoạn lịch sử, tuy đất nước còn khó khăn, nhưng ngay trong những năm chiến tranh ác liệt và trong thời bình, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm và ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm chăm sóc tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần đối với thương binh, liệt sĩ và các đối tượng người có công khác; được các cấp, các ngành và toàn dân, toàn quân hưởng ứng. Qua đó đã dấy lên phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” sâu rộng, có ý nghĩa xã hội và nhân văn sâu sắc, thể hiện truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc.
Để tăng thêm nguồn lực thực hiện tốt Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, thực hiện Nghị định số 91/1998/NĐ-CP ngày 9/11/1998 của Chính phủ về việc ban hành Điều lệ xây dựng và quản lý Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, ngày 19/6/1999 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành Quyết định số 900/1999/QĐ-BQP về việc thành lập Ban Thường trực giúp Bộ Quốc phòng chỉ đạo thực hiện Cuộc vận động xây dựng Quỹ "Đền ơn đáp nghĩa" và ra Chỉ thị số 901/CT-QP về việc thực hiện Nghị định số 91/1998/NĐ-CP của Chính phủ. Đây là những văn bản đầu tiên quy định về việc xây dựng và quản lý Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” của Nhà nước và của Bộ Quốc phòng.
Tiếp đó, ngày 19/1/2015, Bộ Quốc phòng ban hành Thông tư số 06/2015/TT-BQP quy định, hướng dẫn vận động đóng góp, quản lý và sử dụng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, trên cơ sở được xây dựng bằng sự đóng góp tự nguyện theo trách nhiệm và tình cảm của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong nước và ngoài nước để cùng Nhà nước chăm sóc người có công với cách mạng.
