Câu hỏi về sự minh bạch

 

 

 

Bài 2: Chế tài cho việc chống chuyển giá: Linh hoạt các giải pháp

Áp dụng phương pháp so sánh với sản phẩm cùng loại

 

PGS TS Nguyễn Văn Tạo, Phó trưởng khoa Tài chính (Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) cho rằng, muốn chống chuyển giá, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm mà nhiều nước đang làm khá tốt như Úc, Trung Quốc và vận dụng phù hợp với thực tế trong nước.

 

Tại Úc, để ngăn chặn được hiện tượng chuyển giá, cơ quan thuế thường tập trung thanh tra giá chuyển nhượng khoảng 30 cuộc mỗi năm. Mỗi tổ thanh tra giá chuyển nhượng bao gồm 2 - 4 thanh tra viên, có sự tham gia trực tiếp của chuyên gia kinh tế, chuyên gia về giá chuyển nhượng. Năm 2011, thượng nghị sĩ Carl Levin đã trình dự luật Chống lợi dụng thiên đường thuế (STHAA) và đang vận động để Quốc hội Mỹ thông qua dự luật này.

 

 

 

Dự luật buộc các tập đoàn như Apple phải công khai toàn bộ dữ liệu như số lượng nhân viên, doanh số bán hàng, vốn, thuế... ở từng nước.Đầu tháng 12, EU cũng kêu gọi các nước thành viên chia sẻ thông tin thuế, đưa ra mã số thuế liên EU để ngăn chặn các tập đoàn đa quốc gia né thuế.

 

EU lập "danh sách đen" các thiên đường trốn thuế. Ủy ban châu Âu cho biết, sẽ thuyết phục các nước thành viên thông qua luật mới nghiêm ngặt hơn nhằm chống nạn né thuế.Muốn làm được điều này, trước hết phải có ngân hàng cơ sở dữ liệu, có những hồ sơ giấy tờ, chứng từ hóa đơn đầy đủ ở nước ngoài để chứng minh.

 

Bên cạnh đó, cũng có thể dùng phương pháp so sánh lập dự toán, định trước giá máy móc, nguyên vật liệu của DN. "Coca Cola không chỉ bán tại thị trường Việt Nam mà bán trên toàn thế giới. Ví dụ, giá mặt hàng đó đang được bán trên thế giới là 100 đồng, nhưng công ty mẹ ở nước ngoài lại tự bán cho công ty con ở Việt Nam giá 200 - 300 đồng thì phát hiện ra ngay. Với trường hợp của Metro Cash & Carry, càng dễ xử lý vì họ là một tập đoàn bán lẻ, nguồn hàng của họ nhập khẩu từ hàng ngàn công ty trên toàn thế giới, chưa kể rất nhiều hàng là của các công ty trong nước, nên việc kiểm tra giá càng dễ.

 

Khi đối chiếu mức giá đầu vào cùng với mức tiêu thụ hàng năm trên thị trường, hoàn toàn có thể xác định được có vấn đề trốn thuế hay chuyển giá không" - TS Nguyễn Văn Tạo phân tích.

 

Bên cạnh phương pháp so sánh xác định giá thị trường đối với các giao dịch liên kết, ngành thuế có thể áp dụng phương pháp xác định tỷ suất lợi nhuận của DN bị nghi ngờ chuyển giá với các DN cùng ngành.

 

Nếu tỷ suất lợi nhuận này vượt quá biên độ cho phép là có vấn đề. Nhưng quan trọng nhất vẫn là cơ quan thuế phải có được các chứng từ, hóa đơn giao dịch chứng minh DN đã làm sai luật.

 

 

Ở Lào, cơ quan thuế sẽ thu một tỷ lệ nhất định từ doanh thu của mỗi lon Coca-Cola bán ra, bất kể DN hạch toán lỗ hay lãi. "Chỉ cần mỗi lon Coca-Cola bán ra, chúng ta thu được 10 đồng, thì mỗi năm ngân sách đã có thêm hàng trăm tỷ đồng.

 

Dù đây chỉ là một câu chuyện ở nước ngoài, nhưng cũng có thể thấy rằng, chính sách nằm trong tay cơ quan quản lý. Và Việt Nam có quyền sử dụng các công cụ chính sách để điều tiết các khoản thu của nhà đầu tư" - PGS TS Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính nhấn mạnh.Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Trần Hữu Huỳnh chia sẻ, với những gì mà Việt Nam đã mang đến cho các nhà đầu tư FDI: Nhân công rẻ, nhiều ưu đãi về  miễn giảm thuế, điều kiện xuất khẩu thuận lợi, dân số trẻ và đông... dư địa để ưu đãi trong chính sách thu hút vốn FDI sẽ không còn nhiều.

 

Ông Huỳnh cũng tán thành với việc Bộ Tài chính sớm nghiên cứu, có thể sẽ nâng mức thuế nhập khẩu hương liệu lên 10% và chủ trương phân loại DN giảm mức thuế suất phổ thông từ 25% xuống còn 20 - 23% như thế sẽ hạn chế việc các DN chuyển tiền thuế về nộp ở nước có mức thấp hơn Việt Nam. Bên cạnh việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý việc chống chuyển giá, chống thất thu thuế cũng phải bắt đầu từ chính trách nhiệm, năng lực và đạo đức của các cơ quan và con người trong hệ thống quản lý Nhà nước.