Chỉ có gần 12% doanh nghiệp nông nghiệp tham gia liên kết chuỗi giá trị

Phát triển liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ nông sản là chủ trương xuyên suốt của nước ta. Từ năm 2002, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 80/2002/QĐ-TTg về chính sách khuyến khích tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng. Tiếp sau đó, đến năm 2013 là Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg về chính sách khuyến khích liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn, và hiện nay là Nghị định số 98/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, (thay thế Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg).

Thực hiện Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 5/7/2018 của Chính phủ, đến nay, cả nước đã có 35/63 tỉnh, TP ban hành chính sách liên kết (trong đó, có 33 tỉnh, TP ban hành Nghị quyết HĐND); 24 tỉnh, TP ban hành danh mục các ngành hàng sản phẩm chủ lực; 12 tỉnh, TP ban hành phân cấp phê duyệt hỗ trợ liên kết; có 6 tỉnh, TP ban hành kế hoạch liên kết để tổ chức triển khai.

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các bộ ngành, địa phương, đến nay, cả nước đã có 1.478 mô hình chuỗi liên kết sản xuất tiêu thụ nông sản với 1.462 sản phẩm, chủ yếu là các loại rau củ quả, lúa gạo, cà phê, hồ tiêu, điều, chè, thịt gà, thịt lợn, cá tra… Việt Nam hiện đã và đang xây dựng các chuỗi liên kết 3 trục nông sản trụ cột của tái cơ cấu ngành nông nghiệp là: Cá tra, lâm sản và lúa gạo.

Đáng chú ý, nông nghiệp đang thu hút ngày một nhiều các tập đoàn, DN tham gia. Hiện, tổng số DN nông lâm thuỷ sản là 9.235 DN (vốn bình quân là 17,8 tỷ đồng). Trong đó, có 1.082 DN tham gia liên kết chuỗi (chiếm gần 12% tổng số DN). Đầu tư vào phát triển và liên kết chuỗi nông nghiệp có sự tham gia của các tập đoàn, DN lớn như: Vingroup, T&T, Nafoods, Vinamilk, TH, Dabaco, Masan, Lavifood, Đồng Giao… 

Theo đánh giá của các bộ ngành, việc tổ chức liên kết chuỗi sản xuất tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hiện vẫn bộc lộ một số hạn chế. Khả năng liên kết của người dân còn yếu. Số lượng mô hình chuỗi nông sản an toàn chưa nhiều. Hợp đồng liên kết thiếu chặt chẽ, hiện tượng vi phạm hợp đồng liên kết còn phổ biến. Bên cạnh đó, sản xuất nông nghiệp vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Dù có nhiều cơ hội sau hội nhập quốc tế, nhưng xuất khẩu nông sản luôn phải đối mặt với rào cản thương mại ngày càng phức tạp, khắt khe…

Tại diễn đàn, các đại biểu đã tham góp ý, đề xuất nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị nông sản, hướng tới tiếp cận thị trường toàn cầu. Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng, một trong những yếu tố quan trọng nhất là giải quyết bài toán về vốn thông qua đẩy mạnh triển khai chính sách tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính; nâng cao chất lượng công tác quy hoạch trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản, bảo đảm phù hợp quy hoạch tổng thể và từng địa phương.

Cùng với đó, các bộ ngành, địa phương cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho DN tiếp cận và ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ sản xuất, kinh doanh, tận dụng cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, góp phần thực hiện thành công Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.