Chính quyền Trump vội vàng chuyển giao công nghệ hạt nhân cho Ả Rập?

Ủy ban điều tra Hạ viện Mỹ do Đảng Dân chủ kiểm soát hôm thứ 3 (19/2) tuyên bố, họ đang thăm dò xem liệu Tổng thống Donald Trump có quá vội vàng bán công nghệ hạt nhân cho Ả Rập Saudi để làm hài lòng những người có khả năng thu lợi cao từ thương vụ này hay không, sau các cảnh báo đến từ "nhiều nguồn tố giác".

Chủ tịch Ủy ban giám sát Hạ viện Elijah Cummings cũng đã yêu cầu Nhà Trắng chuyển các tài liệu, bao gồm cả những cuộc họp hai tháng giữa con rể của ông Trump, Jared Kushner, và Thái tử kế vị của Saudis Mohammed bin Salman. Một báo cáo ban đầu của ủy ban này viết rằng: "Lợi ích thương mại tư nhân đã được thúc đẩy mạnh mẽ" nhằm chuyển giao công nghệ nhạy cảm cho quốc gia Ả Rập.

"Các thực thể thương mại này sẽ gặt hái hàng tỷ USD thông qua các hợp đồng liên quan đến việc xây dựng và vận hành các cơ sở hạt nhân ở Ả Rập Saudi - và dường như đã liên hệ chặt chẽ, liên tục với Tổng thống Trump và chính quyền của ông cho đến thời điểm này", báo cáo cho biết.

Theo quy định, Washington sẽ không thể chuyển giao hợp pháp công nghệ hạt nhân cho các quốc gia khi chưa đạt được thỏa thuận - được gọi là Thỏa thuận 123 - đảm bảo việc sử dụng năng lượng cho mục đích hòa bình.

Ủy ban Hạ viện lên tiếng lo ngại rằng Ả Rập Saudi - nhà xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới - có thể chuyển đổi bí quyết của Mỹ để chế tạo bom hạt nhân, làm gia tăng căng thẳng vốn đã nghiêm trọng với đối thủ trong khu vực là Iran.

Ủy ban còn cho biết, người đề xuất xây dựng nhà máy hạt nhân hàng đầu ở Ả Rập Saudi là IP3 International - một DN có công ty con vào năm 2016 đã bổ nhiệm trung tướng về hưu Michael Flynn làm cố vấn. Ông Flynn đồng thời cũng là cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Trump cho đến khi bị buộc phải từ chức do các cáo buộc nói dối FBI về những liên lạc bí mật với Nga.

AFP trích dẫn lời tố giác do Ủy ban Hạ viện công bố, chính quyền Trump trong những tuần đầu tiên đã cố gắng gấp rút thông qua đề nghị IP3 xây dựng nhà máy hạt nhân ở Ả Rập Saudi, cho đến khi một cố vấn pháp lý chỉ ra rằng ông Flynn đang có những xung đột lợi ích nhất định trong thương vụ này.

Năm 2009, Mỹ đã hoàn tất Thỏa thuận 123 với UAE, trong đó Abu Dhabi cam kết không làm giàu uranium trong nước hoặc tái xử lý nhiên liệu - các bước có thể được sử dụng để chế tạo bom hạt nhân. Ả Rập Saudi sau đó cũng đã hướng đến những lời hứa tương tự với Washington, trong khi một số chuyên gia tin rằng Riyadh chỉ đang cố gây áp lực với Tehran thay vì mục tiêu vũ khí hạt nhân cho riêng mình.