Tiết kiệm 30 - 40% nằm trong ý thức
Theo kết quả khảo sát mới đây của Bộ Xây dựng kết hợp với hai Trung tâm Tiết kiệm năng lượng (TKNL) Hà Nội và TP. HCM về hiện trạng sử dụng, quản lý năng lượng tại một số tòa nhà sử dụng nhiều năng lượng cho thấy, đối với trụ sở cơ quan hành chính, thiết bị sử dụng nhiều năng lượng là điều hòa không khí chiếm trên 70% tổng năng lượng sử dụng; đèn chiếu sáng chiếm 10%; các thiết bị khác như máy móc văn phòng, thang máy, máy bơm nước chiếm khoảng 20%. Đối với trung tâm thương mại, siêu thị, 75% năng lượng được tiêu tốn bởi điều hòa không khí; 10% là thiết bị chiếu sáng, các thiết bị khác chiếm 15%. Đối với khách sạn, các con số này lần lượt là 60%, 25% và 15%...
Theo khảo sát, Trung tâm thương mại, siêu thị tiêu tốn 75% năng lượng cho hệ thống điều hòa không khí.Ảnh: Trần Việt
"Việc sử dụng năng lượng ở các tòa nhà xây dựng hiện nay còn nhiều bất cập, gây thất thoát, lãng phí, hiệu quả sử dụng năng lượng thấp…", là đánh giá được nêu ra trong báo cáo mới đây của Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng về thực trạng các công trình xây dựng. Vụ này cũng chỉ ra, nếu các công trình xây dựng áp dụng đồng bộ các giải pháp thiết kế kiến trúc; sử dụng các vật liệu TKNL; lắp đặt và vận hành các thiết bị có hiệu suất năng lượng cao; có cán bộ quản lý năng lượng đủ trình độ; tận dụng không gian, ánh sáng tự nhiên… sẽ có thể tiết kiệm từ 30 - 40% năng lượng tiêu thụ. Đối với các công trình đang hoạt động hoặc sắp cải tạo nếu tiến hành kiểm toán năng lượng và sau đó triển khai các giải pháp TKNL cũng có thể tiết kiệm từ 15 - 25%.
Điều này cho thấy, vấn đề áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng chưa thực sự được chú trọng. Theo các cơ quan chức năng, nguyên nhân của tình trạng này là do hệ thống các văn bản chính sách về tiết kiệm năng lượng chưa đồng bộ. Một số quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn hướng dẫn kỹ thuật về TKNL nói chung và các công trình xây dựng nói riêng còn thiếu. Tình trạng phổ biến hiện nay là việc lắp đặt hệ thống điều hòa không khí không phù hợp, không vệ sinh, bảo dưỡng định kỳ; lớp vỏ công trình có thiết kế và vật liệu không đảm bảo yêu cầu TKNL… Ngoài ra, việc thiếu ý thức cũng như những hiểu biết trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả lại được nhắc đến như một trong những nguyên nhân cơ bản làm hạn chế hiệu quả các chương trình TKNL.
Văn bản quy định chưa chuẩn
Ngoài những nguyên nhân nêu trên, hiệu quả TKNL trong các công trình xây dựng còn hạn chế, một phần nguyên nhân từ việc nhiều chủ đầu tư, doanh nghiệp tư vấn, thiết kế phớt lờ Quy chế xây dựng (QCXD) 09:2005 cũng như các quy định về TKNL trong công trình xây dựng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia đánh giá, thực tế về mặt kỹ thuật, bản QCXD 09:2005 dùng quá nhiều công thức phức tạp, gây không ít khó khăn trong việc triển khai, kiểm tra, giám sát các công trình xây dựng. Vì vậy, cần sớm có quy định việc áp dụng QCXD 09:2005 là một trong những điều kiện cần thiết trong quá trình cấp phép xây dựng. Đồng thời, đơn giảm hóa QCXD 09:2005 bằng cách sử dụng các bảng biểu để đối chiếu thay vì các công thức phức tạp; Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ ngành xây dựng trong việc ứng dụng QCXD 09:2005 trong quá trình thẩm định, cấp phép cũng như năng lực của đội ngũ tư vấn thiết kế, kỹ sư xây dựng về các kỹ thuật tính toán liên quan đến sử dụng hiệu quả năng lượng... cũng là những yêu cầu xuất phát từ thực tế hiện nay.
Giải quyết bài toán tiết kiệm năng lượng không chỉ giúp các công trình giảm điện năng tiêu thụ mà còn tăng chất lượng sống, tiệm cận dần những tiêu chuẩn thiết kế của thế giới. Đó là lý do vì sao hiệu quả của TKNL vẫn sẽ là đòi hỏi mà các công trình xây dựng luôn phải tính tới.