Tại buổi tọa đàm “Vai trò lãnh đạo trong quản lý đô thị” do Học viện Cán bộ quản lý xây dựng và đô thị (Bộ Xây dựng) phối hợp với Ngân hàng Thế giới tổ chức, các chuyên gia đã trình bày, thảo luận thực trạng, nguyên nhân và giải pháp đối với quá trình đô thị hóa cũng như công tác quản lý đô thị của Việt Nam hiện nay.
Về thực trạng đô thị hóa trong nước, ông Đỗ Viết Chiến - Cục trưởng Cục Phát triển Đô thị (Bộ Xây dựng) cho biết tỷ lệ đô thị hóa toàn quốc hiện nay là 35,5%. Từ năm 1999 trở lại đây, quá trình đô thị hóa diễn ra khá nhanh, số đô thị tăng từ 622 lên 778. Tuy nhiên đô thị loại I cho tới loại IV mới chỉ chiếm 20% trong số này. Bên cạnh đó, chất lượng đô thị lại chưa tương xứng, gây lãng phí nguồn lực xã hội.
Các đại biểu tại buổi tọa đàm.
|
Ông Chiến cho hay tỷ trọng đóng góp nguồn thu ngân sách của đô thị vào GDP là từ 70-75%, do đó kinh tế đô thị đóng vai trò rất quan trọng. Nhiều đô thị là hạt nhân góp phần điều chỉnh cơ cấu lao động. Tuy nhiên, còn nhiều khó khăn như: Kiểm soát vấn đề đô thị hóa chưa tốt, thiếu các nguồn lực quan trọng như nhân lực và vật lực.
GS Jiyoung Ryu - Nguyên cố vấn cao cấp của Bộ trưởng Bộ Xây dựng và Giao thông Hàn Quốc cho biết cuối những năm thập niên 90s, đầu những năm 2000, Hàn Quốc cũng phải đối mặt những vấn đề tương tự về tắc đường và quá tải như đang xảy ra tại 2 đô thị lớn ở Việt Nam là Hà Nội và TP.HCM. Quá trình di dân cơ học từ nông thôn và các thành phố nhỏ vào những trung tâm kinh tế như Seoul, Busan diễn ra thiếu kiểm soát, gây ra sự quá tải cho những thành phố này.
Để giái quyết vấn đề này, chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện một loạt giải pháp đồng bộ, trong đó nổi bật nhất là triển khai một chiến lược quy hoạch quốc gia dài hạn, tập trung vào giải quyết vấn đề nhà ở, giao thông, xây dựng các đô thị vệ tinh. Bên cạnh đó, xây dựng các đường vành đai, đường cao tốc nhằm kết nối những vệ tinh này với những thành phố trung tâm.
Kết quả của những giải pháp này là Hàn Quốc hiện nay đã xây dựng được một hệ thống giao thông - cơ sở hạ tầng đồng bộ trên toàn quốc, dân số Seoul cũng như Busan đã giảm hàng trăm nghìn người trong giai đoạn 2000-2010, đô thị hóa diễn ra đồng đều, giảm chênh lệch phát triển - giàu nghèo trên cả nước.
Từ đó, ông Ryu cho rằng, Hà Nội, TP.HCM cùng các đô thị khác ở Việt Nam cũng cần có những chiến lược tương tự. “Việt Nam cần phải có quy hoạch cấp quốc gia chứ không chỉ dừng lại ở cấp thành phố. Để giảm tải nội đô, Việt Nam phải có chính sách di dời các trường Đại học, bệnh viện, trụ sở cơ quan ban ngành ra khỏi trung tâm thành phố”, GS Jiyoung Ryu nói.
Khi được hỏi về những giải pháp di chuyển trong nội thành nhằm giảm ùn tắc, ông Ryu cho biết ngoài việc phát triển hệ thống giao thông công cộng, Việt Nam nên có những chính sách khuyến khích người dân sử dụng xe đạp. Ông ví dụ: “Tại Hàn Quốc, có những con đường nếu đi ô tô, tôi sẽ phải mất tới 60 phút cho khoảng cách 6km, còn nếu đi xe đạp thì chỉ mất 30 phút. Người dân có thể sử dụng xe đạp đi tới các trung tâm giao thông như ga tàu địa ngầm, tàu cao tốc trên cao nếu nơi làm xa. Sử dụng phương tiện này vừa giảm ùn tắc vừa thân thiện với môi trường”.
Trao đổi với PV, GS Ryu cho biết nếu phát triển đúng hướng và có quy hoạch hợp lý, cơ sở hạ tầng cũng như quá trình đô thị hóa ở Việt Nam có thể đạt tới trình độ như của Hàn Quốc hiện nay trong 15 năm nữa.
Về vấn đề nguồn lực con người, Giám đốc Học viện Cán bộ quản lý xây dựng và đô thị Trần Hữu Hà cho biết Chính phủ đã phê duyệt Đề án 1961 từ năm 2010 nhằm tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý về xây dựng và phát triển đô thị đối với công chức và lãnh đạo chuyên môn địa chính các cấp giai đoạn 2010-2015.
Ông Hà cho biết mục đích của Đề án 1961 là trang bị kiến thức, nâng cao năng lực lãnh đạo và phương pháp xử lý, giải quyết tình huống trong quản lý đô thị. Tính đến nay, Học viện Cán bộ quản lý xây dựng đã tính cực phối hợp với các cơ quan liên quan tiến hành tổ chức được 145 lớp đào tạo bồi dưỡng, cập nhật nâng cao kiến thức quản lý đô thị cho hơn 9000 lượt cán bộ trên cả nước.
Tuy nhiên ông thừa nhận rằng vẫn còn hạn chế về sự phối hợp giữa các ngành với cán bộ quản lý cũng như nhận thức chung về ý nghĩa của công tác này, qua đó giảm hiệu quả công tác đô thị hóa cũng như quản lý đô thị trên toàn quốc.
