Cơ hội tốt cho lao động phi chính thức

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về việc làm hiện nay chủ yếu điều chỉnh nhóm đối tượng có quan hệ lao động (có hợp đồng lao động), trong khi 65,4% lao động đang làm việc không có quan hệ lao động chưa có luật điều chỉnh. Dự án Luật Việc làm sẽ hướng nhiều về khu vực phi chính thức như: Chính sách bảo hiểm thất nghiệp, chính sách nâng cao kỹ năng nghề…

Vậy theo bà, Luật Việc làm sẽ mang lại lợi ích thiết thực gì nhất cho người lao động?

- Đầu tiên là về chính sách bảo hiểm thất nghiệp, bởi khi người lao động bị thất nghiệp, họ rơi vào khu vực phi chính thức, khi đó họ sẽ được hưởng một khoản trợ cấp trong thời gian nhất định để có thể được đào tạo nghề, đào tạo lại nghề hoặc được hỗ trợ tư vấn để quay lại thị trường lao động. Sau nữa là chính sách tác động tới khu vực có quan hệ lao động là chính sách nâng cao kỹ năng nghề phục vụ cho quá trình chuyển dịch công việc mới; thông tin dự báo về thị trường lao động… Còn đối với các đối tượng lao động ở quy mô nhỏ lẻ, Dự án Luật đưa ra các chính sách hỗ trợ tạo việc làm như: Tín dụng nhỏ cho vay lãi suất thấp; hỗ trợ để chuyển dịch việc làm khi đất đai bị thu hồi, tái định cư; chính sách dành cho lao động trẻ; chính sách việc làm công. Đáng chú ý, mỗi năm chúng ta có khoảng 1 - 1,2 triệu lao động trẻ bước vào thị trường lao động nên cần phải dành sự quan tâm và chính sách đặc biệt hơn.

Khi góp ý Dự án Luật, nhiều người cho rằng cần phải đào tạo văn hóa cho người lao động, bà nghĩ sao về điều này?

- Việc nâng cao chất lượng cho người lao động về tay nghề, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp là quan trọng. Chúng ta đang hướng tới mục tiêu việc làm bền vững thì người lao động phải có tay nghề, có thu nhập thỏa đáng, môi trường làm việc an toàn. Những yếu tố này sẽ gắn với đạo đức nghề nghiệp, tác phong của người lao động. Trong 10 năm tới, chúng ta sẽ tiếp tục cơ cấu lại lao động, chỉ còn 30 - 35% lao động nông nghiệp từ con số hơn 47% hiện nay. Như vậy, đòi hỏi quá trình chuyển dịch rất nhanh, sẽ có khoảng 10 triệu lao động nông nghiệp chuyển sang khu vực chính thức. Nếu chất lượng người lao động, nguồn nhân lực không đáp ứng được thì quá trình tái cơ cấu sẽ không đạt được mục tiêu mong muốn.

Theo bà, có nên thay vì vận hành chính sách bảo hiểm thất nghiệp mà hãy vận hành bảo hiểm việc làm?

- Hiện rất ít nước trên thế giới thực hiện chính sách bảo hiểm việc làm, vì chính sách này là bảo hiểm cho cả doanh nghiệp và người lao động, chỉ hiệu quả ở những nước tỷ lệ lao động trong quan hệ lao động ở mức độ cao, khoảng 80 - 90%. Nước ta tỷ lệ lao động trong quan hệ lao động mới khoảng trên dưới 30%, nên quỹ bảo hiểm việc làm là không có khả năng. Theo tôi, chúng ta vẫn nên giữ nguyên chính sách bảo hiểm thất nghiệp, nhưng có bổ sung thêm chính sách mới là hỗ trợ một phần cho doanh nghiệp trong khi nền kinh tế khó khăn để duy trì việc làm. Có lẽ với mức độ hiện nay chỉ có thể dừng lại như thế.

 

Xin cảm ơn bà!