Có thể sẽ khởi kiện tổng thầu 3/12 dự án của ngành Công Thương

Đánh giá tiến độ công việc của các Bộ, ngành và các Tập đoàn, Tổng công ty liên quan đến việc xử lý tồn tại, yếu kém của 12 dự án, nhà máy ngành Công Thương, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (UBQLVNN) cho biết, trong số 6 nhà máy, dự án hoạt động trở lại hiện đã có 2 đơn vị có lãi, 4 đơn vị đã giảm lỗ theo từng năm nhưng hoạt động vẫn còn nhiều khó khăn vì thiếu vốn, gánh nặng nợ nần nên chưa thể thực hiện thoái vốn nhà nước.

Lãnh đạo PVN cho biết, nhà máy Ethanol Phú Thọ chỉ còn phương án duy nhất là giải thể.

UBQLVNN cũng nhận thấy, mặc dù số lượng nhiệm vụ mà các Bộ, ngành, Tập đoàn, Tổng công ty đã hoàn thành chiếm 75,36% nhưng các khó khăn mấu chốt vẫn nằm ở 17 nhiệm vụ còn lại, tập trung ở 3 nhóm vấn đề: Xử lý dứt điểm vướng mắc pháp lý để quyết toán hợp đồng EPC và quyết toán toàn bộ dự án; Cơ cấu lại các khoản nợ, trích dãn khấu hao, điều chỉnh lãi suất vay; Xây dựng phương án thoái vốn.

Đáng chú ý là cho đến nay, vẫn còn 7 dự án vướng mắc tranh chấp hợp đồng thiết kế, cung cấp thiết bị và thi công (EPC), một số dự án không dàn xếp được, phải đưa ra trọng tài quốc tế phân xử trong thời gian tới.

Đánh giá thực tế các dự án đang tái hoạt động, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Hoá chất (Vinachem) cho biết, dự án mở rộng nhà máy đạm Hà Bắc 3 năm liền chạy công suất 93%. Năm nay giá đạm thấp nhưng vẫn cao hơn biến phí 1.000 đồng/kg, dôi ra 250 tỷ đồng. Nhà máy đạm Ninh Bình trong nửa đầu năm 2019 đã vượt kế hoạch sản xuất năm 2018 và tiêu thụ 100% khối lượng.

“Các dự án của Vinachem mặc dù đã tái hoạt động hiệu quả nhưng tiếp tục gặp khó khăn về vay vốn lưu động để phục vụ sản xuất kinh doanh, vì thoả thuận với ngân hàng thương mại “thu về 10 phần và chỉ cho vay lại 9 phần” sau mỗi chu kỳ sản xuất. Hiện Vinachem vẫn phải trả nợ thay cho các dự án, nhà máy này, như Đạm Ninh Bình là hơn 700 tỷ đồng từ đầu năm tới nay”, ông Cường cho biết và kiến nghị, các ngân hàng thương mại tiếp tục cho vay lưu động có lãi suất thấp hơn và khoanh nợ để các dự án, nhà máy này tiến triển hơn, có điều kiện sản xuất kinh doanh trả nợ.

Liên quan đến tranh chấp hợp đồng EPC, ông Cường thông tin, với 3 nhà máy sản xuất phân bón (Đạm Ninh Bình, Dự án mở rộng sản xuất đạm Hà Bắc, Dự án DAP2 Lào Cai), Tập đoàn đã chuẩn bị hồ sơ pháp lý, khi có ý kiến của Chính phủ thì sẽ khởi kiện tổng thầu ra toà hoặc đưa ra Trung tâm Trọng tài quốc tế phân xử.

Theo Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) Lê Mạnh Hùng, nhà máy Ethanol Phú Thọ chỉ còn phương án duy nhất là giải thể, phá sản nhưng chỉ có hiệu lực khi có phán quyết của toà án đối với vụ án hình sự xảy ra ở đơn vị này.

Còn nhà máy Ethanol Dung Quất đã chạy lại 2 lần và sản phẩm tiêu thụ tốt. Nhà máy đang hoàn thiện kỹ thuật để bảo đảm đồng bộ. Tuy nhiên, các chủ đầu tư muốn bỏ vốn vào mua nguyên liệu chạy thử nghiệm toàn bộ nhà máy sẽ lại vướng quy định không sử dụng ngân sách để đầu tư cho dự án.

Phản hồi về mức lãi suất dành cho các dự án yếu kém hiện nay, Phó Thống đốc NHNN Đặng Thái Sơn cho rằng, mức lãi suất mà ngân hàng thương mại cho vay các dự án yếu kém là “ưu đãi lớn nhất” so với các dự án, doanh nghiệp khác. Riêng đối với việc phân loại nhóm nợ để tiếp tục cho vay, ông Sơn cho biết, Chính phủ cần ra Nghị quyết cho phép các ngân hàng giữ nguyên nhóm nợ đối với các dự án, nhà máy, khi đó các ngân hàng mới triển khai được.

Trước những vướng mắc về mặt pháp lý trong việc xử lý các dự án, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo của Chính phủ về xử lý tồn tại, yếu kém của 12 dự án, nhà máy ngành Công Thương nêu rõ, trong năm 2019, nếu các dự án không đàm phán xong các vướng mắc về hợp đồng EPC, Chính phủ đồng ý theo đề nghị của từng đơn vị chuyển qua cơ chế toà án hay trọng tài quốc tế phán xử trên tinh thần chung là ưu tiên hoà giải, thương lượng, chia sẻ lẫn nhau, hạn chế thấp nhất vấn đề khiếu kiện.

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đồng thời thống nhất quan điểm việc khởi kiện hay không là công việc của Tập đoàn, Tổng công ty. Vì đây là vấn đề giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp, không phải Chính phủ với doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính và Ngân hàng nhà nước tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan về tín dụng theo nguyên tắc thị trường, theo quy định của pháp luật về giãn khấu hao để các dự án, nhà máy dùng để trả nợ.