Cộng đồng kinh tế ASEAN: Đường còn dài

Kinhtedothi - Đây là một bước tiến quan trọng trong quá trình phát triển của các nước Đông Nam Á, cũng là cơ hội quý giá để các nước trong khu vực nói chung và Việt Nam nói riêng đẩy mạnh xuất khẩu và bắt kịp xu thế phát triển kinh tế thế giới.

Sản xuất bảng mạch điện tử tại Công ty Meiko, khu Công nghiệp Thạch Thất.   Ảnh: Nguyễn Anh

Bằng tuyên bố thành lập AEC, trong một năm qua, các nước ASEAN đã thể hiện rõ quyết tâm của mình trong việc thực hiện mục tiêu chung đó là hình thành một thị trường đơn nhất và một cơ sở sản xuất chung, với nhiều khía cạnh hợp tác về kinh tế và thúc đẩy sự phát triển thịnh vượng, cạnh tranh bền vững và lấy con người làm trung tâm của cộng đồng kinh tế. Tuy nhiên, việc thành lập AEC là bước đi mạnh mẽ thúc đẩy thực hiện các mục tiêu chứ không phải bước đầu tiên, cũng không phải kết quả cuối cùng của sự hợp tác ASEAN.

Sáng tạo là chìa khóa thành công trong AEC Cộng đồng AEC được thành lập mở ra tiềm năng thị trường rất lớn nhưng sau một năm, kim ngạch XNK của Việt Nam sang các nước ASEAN giảm, trong đó xuất khẩu giảm nhanh hơn nhập khẩu. Để tìm hiểu rõ nguyên nhân, phóng viên báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập thuộc VCCI. Nguyên nhân của thực trạng trên là gì, thưa bà? - Thực ra khi nói về tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu có nhiều yếu tố, khó thể nói rõ yếu tố nào là chính. Các nước ASEAN đều đã có lộ trình loại bỏ thuế từ 2010 – nay. Năm 2015 và 2016 đối với các nhóm nước này về mặt thuế quan Việt Nam không có lợi gì thêm vì họ đã loại bỏ hoàn toàn rồi. Trong khi đó, 2015 – 2016 chúng ta vẫn đang tiếp tục có các bước giảm thuế theo cam kết trong AEC mà đến giờ mới phải loại bỏ. Vì thế, trong năm 2016 các DN ASEAN đã tận dụng cơ hội này để đẩy mạnh xuất khẩu vào Việt Nam. Đây có thể là lý do về cơ học để giải thích vì sao nhập khẩu từ các nước ASEAN vào Việt Nam mặc dù giảm nhưng giảm ít hơn so với mức xuất khẩu của Việt Nam vào ASEAN. Bà từng chia sẻ, không phải DN thiếu thông tin hay ngại tìm kiếm thông tin mà hiện nay họ thiếu công cụ tìm kiếm thông tin. Vậy hướng khắc phục ở đây là gì? - Trong thời đại CNTT, thông tin không thiếu, vấn đề là DN cần những thông tin cụ thể, đáp ứng nhu cầu, gần sát, tác động trực tiếp tới hoạt động kinh doanh của họ. Tuy nhiên, biết là một chuyện, thực hiện được hay không lại là chuyện khác, đòi hỏi DN phải nỗ lực tự mình bằng nhiều hành động khác nhau. Ví dụ, trong ASEAN là thị trường có 10 nền kinh tế gần giống nhau nên cạnh tranh nhau, lợi ích thu được không nhiều. Nhưng lý thuyết kinh tế hiện đại lại khác, họ hướng tới người tiêu dùng (NTD). Cùng sản phẩm đó, NTD có những nhu cầu khác nhau. Mặc dù có cơ cấu giống nhau nhưng nếu có sáng tạo cung cấp cho NTD nhiều lựa chọn hơn với cùng một loại sản phẩm. Với cách nhìn này nếu ngay ở thị trường ASEAN với cơ cấu kinh tế tương đồng nhưng các DN biết sáng tạo, phát huy mũi nhọn của mình thì vẫn hoàn toàn cạnh tranh được. Vấn đề quản lý các quy chuẩn kỹ thuật trong ASEAN được thực hiện như thế nào? - Một hàng rào kỹ thuật chung cho các nước ASEAN là tốt nhưng vấn đề là các nước ASEAN có trình độ phát triển khác nhau, mục tiêu chính sách khác nhau thì chắc chắn đây là một khó khăn. Trong ASEAN đã có các cam kết thực hiện, chúng tôi chỉ khuyến nghị Chính phủ trước khi đưa ra lá phiếu thông qua quy chuẩn mới thì cần có tham vấn rộng rãi trước cộng đồng DN, nghiên cứu thấu đáo tác động của quy chuẩn dự kiến ban hành. Xin cảm ơn bà!