Xét xử các vụ án hình sự đạt tỷ lệ 99,5%
Trình bày tóm tắt báo cáo về công tác của các tòa án trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ trong nhiệm kỳ qua, mặc dù số lượng công việc tăng, bình quân mỗi năm tăng khoảng 8%, với tính chất phức tạp, quy mô lớn và phải thực hiện nghiêm việc tinh giản biên chế nhưng các Tòa án đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều biện pháp đột phá, sáng tạo nên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Quốc hội giao và đạt được nhiều kết quả nổi bật.
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, hệ thống Tòa án nhân dân đã hoàn thành nhiệm vụ, xét xử đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu quan trọng Quốc hội giao với chất lượng cao. Theo đó, các Tòa án đã thụ lý 2.433.631 vụ việc, đã giải quyết được 2.375.983 vụ việc, đạt tỷ lệ 97,6% (so với nhiệm kỳ trước, thụ lý tăng 624.551 vụ việc, đã giải quyết tăng 594.573 vụ việc). Chất lượng xét xử tiếp tục được bảo đảm và có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan hàng năm đều dưới 1,5%, đạt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội.
Đặc biệt đã xét xử các vụ án hình sự đạt tỷ lệ 99,5%; đã giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại và lao động đạt tỷ lệ 97,3%, vượt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội.
Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, trong nhiệm kỳ không để xảy ra trường hợp nào kết án oan người không có tội. Việc giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, vụ án hành chính đúng pháp luật.
Thực hiện chỉ đạo của Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng trung ương, các Tòa án đã đưa ra xét xử nghiêm 7.463 vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp với 14.540 bị cáo và áp dụng hình phạt tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội; nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước. Đã áp dụng các biện pháp thu giữ, tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản để thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng theo đúng quy định của pháp luật. “Tổ chức xét xử các vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế được Đảng, Nhà nước và nhân dân đánh giá cao, dư luận đồng tình, ủng hộ”, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình khẳng định.
Hệ thống Tòa án đã tập trung nguồn lực, nâng cao chất lượng giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đơn thư khiếu nại, tố cáo. Tòa án nhân dân đã giải quyết 36.042 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm (so với nhiệm kỳ trước, thụ lý tăng 7.503 đơn; đã giải quyết tăng 5.268 đơn). Đã đề ra nhiều giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, do đó, tỷ lệ giải quyết đơn trong những năm gần đây có nhiều tiến bộ, năm sau luôn đạt cao hơn năm trước. Các Tòa án đã giải quyết 26.770 đơn khiếu nại quyết định tố tụng và hành vi tố tụng, đạt tỷ lệ 98,8%. Việc giải quyết tuân thủ đúng thủ tục, thời hạn, có căn cứ và đúng pháp luật.
Cùng với đó, Tòa án nhân dân tối cao tích cực tham gia xây dựng thể chế; tăng cường công tác xây dựng và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật. Đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng hơn 60 dự án luật, pháp lệnh. Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành 24 Nghị quyết hướng dẫn áp dụng các đạo luật quan trọng; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành 05 Thông tư. Ngoài ra, đã phối hợp xây dựng, ban hành 19 Thông tư liên tịch. Ban hành 05 tập Giải đáp và nhiều văn bản thông báo kết quả giải đáp trực tuyến về nghiệp vụ. Đã công bố được 39 án lệ; nghiên cứu xây dựng 03 cuốn “Án lệ và Bình luận” và Giáo trình “Án lệ và thực tiễn xét xử”; vận hành có hiệu quả Trang tin điện tử về án lệ với nhiều nội dung phong phú.
Đặc biệt, Tòa án nhân dân tối cao đã tổ chức thành công thí điểm đổi mới, hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trên cơ sở đó, đã đề xuất và được Quốc hội chấp thuận xây dựng và ban hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Triển khai, tổ chức tập huấn, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thực hiện Luật, đưa Luật vào cuộc sống từ ngày 01/01/2021.
Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về việc thi hành Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Tòa án nhân dân tối cao đã triển khai thành lập hệ thống Tòa án 04 cấp. Hoạt động của 04 cấp Tòa án dần dần đi vào ổn định, nề nếp và phát huy tác dụng của mô hình tổ chức Tòa án mới.
Ngoài ra, hệ thống tòa án đã triển khai tổ chức phiên tòa xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp; đổi mới mô hình phòng xét xử theo hướng tiến bộ, phù hợp với xu thế chung của thế giới; trang bị trang phục xét xử của Thẩm phán theo thông lệ quốc tế; từng bước củng cố, hiện đại hóa cơ sở vật chất, phương tiện làm việc cho Tòa án nhân dân theo Nghị quyết của Quốc hội; tăng cường đầu tư, ứng dụng công nghệ thông tin; triển khai các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng bản án, quyết định của Tòa án; công khai bản án trên Cổng thông tin điện tử .
Cùng với đó, trong nhiệm kỳ cũng thực hiện đổi mới thủ tục hành chính tư pháp tại Tòa án; đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ; tăng cường và gắn kết công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng với xây dựng ngành; sắp xếp, tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tăng cường thanh tra, kiểm tra đề cao kỷ cương, kỷ luật công vụ; chủ động giới thiệu nhân sự cấp ủy có chất lượng cho Đại hội Đảng các cấp; chăm lo xây dựng Hội thẩm nhân dân
Làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan. Tăng cường phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả với các cấp, các ngành, đặc biệt là giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với nhau, giữa Tòa án nhân dân tối cao và các Tòa án với các địa phương, các cơ quan trong khối nội chính trong quá trình giải quyết các loại vụ việc.
Số lượng các loại vụ việc mà Tòa án phải thụ lý, giải quyết ngày càng phức tạp
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cũng cho biết, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động của các Tòa án cũng còn một số hạn chế, thiếu sót đã được nêu cụ thể trong Báo cáo chính gửi Quốc hội. Nguyên nhân là do: số lượng các loại vụ việc mà Tòa án phải thụ lý, giải quyết tiếp tục gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp (tăng 624.551 vụ việc so với nhiệm kỳ trước). Số lượng đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm rất lớn, trong khi số lượng cán bộ, Thẩm phán chưa đủ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Chế độ chính sách đối với cán bộ, Thẩm phán còn chưa thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao vào công tác tại Tòa án…
Để hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị của Tòa án, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và các chỉ tiêu, yêu cầu mà Nghị quyết của Quốc hội đã đề ra, Tòa án xác định các nhiệm vụ trọng tâm công tác trong thời gian tới. Đó là, quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị quyết Đại hội XIII và các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về công tác tư pháp và cải cách tư pháp. Đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc. Tăng cường xây dựng thể chế và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật.
Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ Tòa án tinh gọn, liêm chính; đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng. Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng; kết hợp chặt chẽ công tác xây dựng Đảng với xây dựng Tòa án trong sạch, vững mạnh; thực hiện nghiêm các quy định về trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ.
Tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin; cải cách thủ tục hành chính-tư pháp; xây dựng Tòa án điện tử; Tăng cường, chủ động mở rộng các hoạt động hợp tác quốc tế. Làm tốt công tác tương trợ tư pháp. Nghiên cứu, đề xuất phương án đào tạo cán bộ phục vụ hội nhập quốc tế.
