Ông Lou Jiwei - cựu Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc nhận định rằng, tranh chấp thương mại giữa Bắc Kinh và Washington có thể hạ nhiệt nhưng những bất đồng lớn giữa hai cường quốc kinh tế thế giới khó có thể được hóa giải, thậm chí trong trường hợp hai nước ký được thỏa thuận thương mại tạm thời.
Trong tuần trước, các quan chức của Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, cả hai bên đã đồng ý gỡ bỏ chính sách thuế quan hiện có như một phần trong thỏa thuận thương mại giai đoạn một, trong khi Trung Quốc sẽ tiếp tục mua các mặt hàng của Mỹ gồm đậu nành, lợn và khí tự nhiên. Về phần mình, Cố vấn thương mại của Nhà Trắng Peter Navarro cho hay, Tổng thống Donald Trump có thể hoãn áp mức thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc - trước đó dự kiến sẽ thực hiện vào giữa tháng 12/2019.
Tuy nhiên, phía Mỹ đã phát đi một số dấu hiệu gây quan ngại sau những thông tin tích cực trên. Tổng thống Trump hôm 8/11 nói ông vẫn chưa đồng ý giảm bớt thuế quan của Mỹ, điều mà Bắc Kinh tìm kiếm, trong khi hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới tìm cách giải quyết cuộc chiến thương mại kéo dài 16 tháng qua. Đến ngày 9/11, người đứng đầu Nhà Trắng tuyên bố các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc đang diễn tiến “rất suôn sẻ”, nhưng Mỹ sẽ chỉ đạt thỏa thuận với Bắc Kinh nếu đó là thỏa thuận thích hợp đối với Mỹ. Đánh giá về tiến trình này, Tổng thống Trump nhận xét rằng, các cuộc đàm phán diễn tiến chậm hơn so với mong muốn của ông nhưng Trung Quốc muốn đạt một thỏa thuận hơn là ông muốn. Ông Trump nhấn mạnh thêm rằng đã có những thông tin không chính xác về việc Mỹ sẵn sàng dỡ bỏ thuế quan mà theo lời ông đã mang lại hàng chục tỷ USD cho Mỹ và không lâu nữa sẽ là “hàng trăm tỷ USD”. Hơn nữa, ý tưởng về việc giảm bớt thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc đã vấp phải sự phản đối gay gắt trong chính quyền Tổng thống Trump. Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross cho rằng "thỏa thuận một phần” sẽ còn một chặng đường dài nhằm giải quyết sự mất cân bằng thương mại toàn cầu. “Mọi người đã lo ngại cuộc tranh cãi thương mại này sẽ kéo dài trong nhiều năm và tạo ra sự bất ổn. Nếu Mỹ - Trung giải quyết được những vấn đề trong "thỏa thuận bước một" sẽ giúp mọi người bình tĩnh hơn, bởi họ sẽ thấy được điểm kết thúc thương chiến đang ở trong tầm mắt” - tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng trích dẫn lời ông Ross cho biết. Cũng có nhận định khá thận trọng, các chuyên gia trong và ngoài Chính phủ Mỹ cảnh báo rằng thỏa thuận thương mại “giai đoạn một” vẫn có thể sụp đổ. Các quan chức Mỹ cho biết vẫn còn rất nhiều việc phải làm khi ông Trump loan báo những nét chính của một thỏa thuận tạm thời vào tháng trước, trong khi Bắc Kinh kể từ đó đã phản bác các đòi hỏi của Mỹ về việc mua nông sản số lượng lớn cùng những vấn đề khác. Các nhà quan sát cho rằng, mặc dù quan chức Mỹ và Trung Quốc đánh giá đàm phán thương mại có nhiều tiến triển, hiện hai bên vẫn chưa có quyết định rõ ràng về khung thời gian cũng như địa điểm để ký kết thỏa thuận giai đoạn một. Thậm chí, ông Derek Scissors - chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Doanh nghiệp Mỹ nhận định rằng, đàm phán thương mại Mỹ - Trung sẽ không có bất kỳ tiến bộ có ý nghĩa nào trong năm 2020. Theo chuyên gia Scissors, quan điểm đạt một thỏa thuận sơ bộ của Trung Quốc chỉ nhằm mục đích khiến chính quyền ông Trump “đình chiến” thương mại với Bắc Kinh trong năm tới.
Nguyễn Phương
