KTĐT - Mùa mưa đã qua đi, các tỉnh miền Bắc chuẩn bị đón mùa khô đang tới. Song, năm nay, diễn biến thời tiết, khí hậu xuất hiện nhiều yếu tố cực đoan hơn, dự báo một mùa khô hạn gay gắt thiếu nước sản xuất, thiếu điện. Thêm vào đó, mùa đông được dự báo sẽ đến sớm và lạnh hơn.
| Các hồ thủy điện thiếu hụt hơn 34 tỷ m3 nước |
Mưa ít, lũ nhỏ và thiếu nước
Nếu như mùa khô hạn năm 2009, các chuyên gia trong ngành khí tượng thủy văn nhận định là một mùa khô hạn với những giá trị lịch sử như lượng mưa thấp kỷ lục, mực nước trên các sông, hồ xuống thấp nhất, mực nước tại các hồ thủy điện lớn cũng xuống mức thấp chưa từng có trong lịch sử. Thì mùa khô năm 2010-2011, được đánh giá sẽ còn khốc liệt hơn gấp nhiều lần, với lượng mưa ít hơn năm 2009, lạnh đến sớm và có những đợt rét đậm, rét hại kéo dài hơn.
Nhận định về tình hình mưa bão, lũ thời gian qua, ông Đặng Ngọc Tĩnh, Trưởng phòng Dự báo thủy văn Bắc bộ (Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương) cho biết, mùa lũ năm nay tại miền Bắc đến muộn hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN). Tháng 7 và tháng 8 chỉ xuất hiện một vài đợt lũ nhưng nhỏ và thời gian duy trì rất ngắn. Sang tháng 9 và 10 hầu như không xuất hiện thêm một trận lũ nào. Do vậy, dòng chảy trên hệ thống sông Hồng - Thái Bình toàn mùa ở mức thấp hơn TBNN từ 17-48%, thậm chí, còn thấp hơn cùng kỳ năm 2009 được đánh giá là năm kỷ lục về mức độ khô cạn dòng chảy. Tương tự, khu vực Nam bộ, trên sông Cửu Long đã không có lũ đầu mùa, mực nước các tháng luôn thấp hơn TBNN cùng thời kỳ từ 1-1,2m.
Trước thực trạng trên, ông Tĩnh dự báo, vụ Đông Xuân 2010-2011, dòng chảy toàn mùa ở hạ lưu sông Hồng và sông Thái Bình sẽ thấp hơn TBNN từ 30-45%, trong đó, các tháng 11 và 12-2010 và các tháng cuối mùa cạn, tức tháng 3 và 4-2011 sẽ thiếu hụt nước trầm trọng, từ 40-50%. Cũng theo ông Tĩnh, trên sông Hồng tại Hà Nội, lưu lượng trung bình mùa cạn sẽ ở mức 580-800m3/s, trong khi đó, TBNN là 1.180m3/s. Mực nước thấp nhất tại trạm thủy văn Hà Nội có khả năng sẽ lặp lại giá trị thấp nhất lịch sử đã xảy ra trong năm 2010, tức xuống mức 0,1m. Cao điểm mùa cạn sẽ vào tháng 2 và 3-2011. Ông Tĩnh nhận định, mùa cạn năm 2010-2011sẽ tiếp tục xảy ra thiếu nước và khô hạn nghiêm trọng trên diện rộng ở vùng Đông Bắc, vùng núi phía Bắc và trung du Bắc bộ.
Các hồ thủy điện cũng thiếu hụt nước nghiêm trọng. Trong 10 tháng qua, lưu lượng nước về các hồ thiếu hụt đến hơn 34 tỷ m3 so với cùng kỳ năm 2009, trong đó, hồ Hòa Bình thiếu hụt tới hơn 22 tỷ m3, tương đương gần 6 tỷ Kwh điện. Hiện, mực nước các hồ thấp hơn cùng kỳ từ 10-25m. Dự báo, lưu lượng nước về hồ Hòa Bình trong mùa khô này có thể xuống mức 260m3/s, hồ Thác Bà xuống mức 38m3/s và hồ Tuyên Quang là 86m3/s. “Tình trạng thiếu điện trong mùa khô năm nay sẽ diễn ra gay gắt hơn năm 2009, bởi lượng nước tại các hồ thiếu hụt là rất lớn”, ông Tĩnh dự báo.
Nền nhiệt độ mùa đông sẽ thấp hơn các năm
Ông Tạ Hồng Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý công trình - Tổng cục Thủy lợi lo lắng, thời tiết như diễn biến vừa qua, gây nhiều bất lợi đối với công tác thuỷ lợi và sản xuất nông nghiệp. Các hồ chứa thủy lợi, thuỷ điện tích không đầy nước, các hồ thủy lợi thuộc các tỉnh phía Bắc, Tây Nguyên và Đông Nam bộ kết thúc mùa mưa chỉ đạt khoảng 70% dung tích thiết kế. Chi phí chống hạn đã tăng đáng kể cho đầu tư nạo vét kênh trục, xây dựng các công trình tạm, lắp đặt máy bơm dã chiến, diện tích tự chảy giảm cũng khiến tăng chi phí bơm tát, bơm truyền nhiều cấp. Theo ông Đức, thiếu nước tưới làm giảm năng suất, sản lượng cây trồng (vùng đồng bằng sông Hồng khoảng 650.000ha; đồng bằng sông Cửu Long khoảng 1,4-1,5 triệu hécta).
Trong khi, lượng mưa thiếu hụt nghiêm trọng và xảy ra diện rộng trên phạm vi cả nước, thì mùa đông 2010-2011, theo dự báo, do ảnh hưởng của La Nina hoạt động trở lại nên nền nhiệt toàn mùa sẽ thấp hơn mức TBNN. Theo đó, số đợt không khí lạnh ảnh hưởng tới nước ta sẽ ở mức cao hơn một chút so với TBNN, khoảng 29-30 đợt. Trong đó, rét đậm, rét hại nhiều khả năng sẽ ở mức 3-4 đợt, tập trung vào tháng 12-2010 và tháng 1-2011. Đáng lưu ý, đợt rét đậm đầu tiên của vụ Đông Xuân 2010-2011 sẽ xuất hiện sớm hơn so với mức TBNN.
Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó trưởng phòng Dự báo hạn vừa, Trung tâm DBKTTV Trung ương cho biết, nền nhiệt độ nửa đầu vụ Đông Xuân năm nay tại Bắc bộ và Trung bộ sẽ phổ biến ở mức thấp hơn TBNN. Về cuối mùa, nền nhiệt độ sẽ tăng lên mức xấp xỉ so với các năm, bởi sự hoạt động yếu đi của La Nina. Đặc biệt, khu vực trung du miền núi phía Bắc, nhiệt độ thấp nhất mùa Đông Xuân 2010-2011 sẽ ở mức từ 3-5 độ C, ở vùng núi cao nhiệt độ sẽ xuống mức 0 độ C.
