Dựng tượng đài vua Hùng nơi đất Tổ: Cần sự cẩn trọng

Dựng tượng đài vua Hùng sẽ làm tăng ý nghĩa tri ân tổ tiên hay sẽ góp phần tăng trào lưu dựng tượng tốn kém của nhiều địa phương là vấn đề được đặt ra.

Lần đầu

Khi những mẫu phác thảo tượng đài Hùng Vương được đưa ra trưng bày, công chúng tỏ ra ngỡ ngàng. Bởi thực tế ở Việt Nam chưa có địa phương nào dựng tượng vua Hùng. Để dựng lại hình hài một vị vua cách thời đại ngày nay hơn 4.000 năm lịch sử thật không dễ dàng.

Các mẫu phác thảo tượng Hùng Vương được trưng bày lấy ý kiến Nhân dân trong mùa lễ hội Đền Hùng 2016. ảnh: Văn Trọng

Hiện nay, đề án xây dựng quy hoạch tượng Hùng Vương và 13 danh nhân anh hùng dân tộc cũng mới là dự thảo. “Tuy nhiên, đầu năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép tỉnh Phú Thọ là địa phương đầu tiên được phép lập dự án xây dựng tượng đài Hùng Vương trên cơ sở cân nhắc lựa chọn địa điểm, hình tượng nhân vật dựa trên các cơ sở khoa học cũng như tư liệu hiện có. Đây là một chủ trương kịp thời của Chính phủ, có ý nghĩa định hướng cho công tác xây dựng tượng Hùng Vương tại các địa phương khác trên cả nước sau khi quy hoạch được phê duyệt” – ông Lưu Quang Huy – Giám đốc Ban quản lý Khu di tích lịch sử Đền Hùng cho biết.

Ý tưởng dựng tượng đài Hùng Vương của tỉnh Phú Thọ đã rục rịch từ đầu năm 2015 bằng cuộc thi tuyển sáng tác phác thảo mẫu tượng đài Hùng Vương. Sau một thời gian phát động cuộc thi, Ban tổ chức đã nhận được 21 mẫu phác thảo. Nhưng sau khi chấm chọn, Hội đồng nghệ thuật lựa chọn được 3 tác phẩm vào vòng 2 để đưa ra lấy ý kiến Nhân dân trong mùa lễ hội.

Theo ông Nguyễn Ngọc Dũng – thành viên Hội đồng nghệ thuật: “Cả 3 tác phẩm này đều khá thành công trong tạo hình về một nhân vật lịch sử đặc biệt - vị Vua Tổ của người Việt, phương án nào được lựa chọn để dựng tượng cũng xứng đáng”. Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm Vi Kiến Thành, thành viên Hội đồng tuyển chọn sau này cũng cho rằng: “3 mẫu phác thảo ngang sức ngang tài về chất lượng nghệ thuật, thể hiện được tốt ý tưởng của tác phẩm tượng đài”. Chính vì vậy, lựa chọn mẫu phác thảo nào để dựng tượng là một bài toán đặt ra trong thời gian tới.

Đừng để “cả làng” làm nghệ thuật

Không lo ngại dựng tượng tiêu tốn tiền của Nhân dân, ông Thành cho rằng: “Tượng đài vua Hùng ở đất Tổ là rất cần. Kinh tế khó khăn, chúng ta có thể lùi lại, nhưng không làm lúc này thì cần phải làm lúc khác. Chẳng nhẽ đất Tổ không có nổi một tượng đài?”. Cùng quan điểm với họa sĩ Vi Kiến Thành, nhà điêu khắc Lưu Danh Thanh phê phán quan điểm cần hạn chế làm tượng đài ở Việt Nam: “Cứ tưởng làm tượng đài là xấu. Những địa phương nào có kinh phí, có khả năng làm thì nên ủng hộ. Quan trọng là tượng đài đáp ứng được mong muốn của con người”.

Theo ông Huy, Lễ hội đền Hùng mới diễn ra được 4 ngày, nhưng có tới hàng nghìn ý kiến được gửi đến bày tỏ quan điểm và lựa chọn mẫu phác thảo. Mẫu nào chiếm tỷ lệ phiếu cao nhất của Nhân dân và hội đồng tuyển chọn sẽ được lựa chọn xây dựng tượng đài nằm trên đồi Phân Bùng, khu vực phía sau sâu khấu trung tâm lễ hội trong Khu di tích lịch sử Đền Hùng bằng nguồn tiền xã hội hóa. Tuy nhiên, theo ông Thành, hiện nay, tỉnh Phú Thọ đang làm ngược: “Theo đúng quy trình, tỉnh Phú Thọ lấy ý kiến của Hội đồng chuyên môn trước, xong sau đó trưng bày lấy ý kiến của Nhân dân là một kênh tham khảo. Quyết định dựng tượng nào là của Hội đồng chuyên môn, chứ không thể để cả làng làm nghệ thuật”.

Việc xây dựng tượng Hùng Vương ở Khu di tích lịch sử Đền Hùng là thể hiện tấm lòng thành kính tri ân công đức đối với tổ tiên. Đồng thời góp phần bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO vinh danh. Song, dựng tượng như thế nào để đáp ứng mong mỏi của hàng chục triệu con Lạc, cháu Hồng sẽ là vấn đề cần sự cẩn trọng của chính quyền địa phương, cũng như các nhà chuyên môn.