| Ảnh minh họa |
Nhựa chiếm đến 64% tỷ lệ vật liệu dùng trong ngành bao bì của Việt Nam và dự kiến sẽ tiếp tục tăng. Trong khi đó, chỉ khoảng 14% lượng rác thải nhựa tại Việt Nam được thu gom, phân loại, chủ yếu bởi những người nhặt rác và được tái chế bởi những doanh nghiệp nhỏ.
Trước thực trạng này, ngày 4/12/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030. Theo đó, để thực hiện kế hoạch này, ngày 2/7/2020, Bộ trưởng Bộ TN&MT đã phê duyệt Văn kiện Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam”.
Trong năm 2020, WWF - Việt Nam đã phối hợp với Trung tâm tiến hành tổ chức “Nghiên cứu hành vi người tiêu dùng (nhựa sử dụng 1 lần)” tại 9 tỉnh, TP (Hà Tĩnh, Quảng Bình, ThừaThiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Phú Yên, Long An, Kiên Giang và Bà Rịa - VũngTàu). Đến nay, nghiên cứu đã hoàn thành về cơ bản, đạt được một số kết quả trong việc thay đổi nhận thức, thái độ của cộng đồng về hạn chế sử dụng nhựa một lần.
Báo cáo kết quả nghiên cứu, tại hội thảo, TS Nguyễn Thị Minh Phương - Viện Xã hội học Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cho biết, nghiên cứu tập trung vào các nhiệm vụ như: Xác định nhận thức, thái độ và thực hành hiện tại của người tiêu dùng trong việc sử dụng các sản phẩm nhựa sử dụng 1 lần; xác định sự khác biệt giữa thái độ, thực hành tiêu thụ và giảm thiểu rác thải nhựa, để từ đó tìm ra những cơ hội can thiệp về truyền thông, hướng đến thay đổi hành vi sử dụng và xả thải rác nhựa của các nhóm đối tượng; xác định và phân tích mối liên quan giữa việc đóng gói bao bì và lựa chọn thương hiệu/nhãn hàng của người tiêu dùng, để từ đó tìm kiếm các cơ hội can thiệp đến việc lựa chọn thương hiệu/nhãn hàng/doanh nghiệp của khách hàng.
Bên cạnh đó, xác định các động lực và rào cản trong quá trình tiếp nhận và xử lý thông tin liên quan của đối tượng nghiên cứu mục tiêu; cũng như các yếu tố tiềm năng trong việc thúc đẩy thay đổi hành vi tiêu dùng để dẫn đến giảm tiêu thụ nhựa; xác định nhu cầu thông tin và phương pháp tiếp cận, bao gồm xác định các phương tiện truyền thông thích hợp cho việc can thiệp truyền thông.
Sau khi khảo sát tại 9 tỉnh, TP, kết quả cho thấy, người tham gia các cuộc phỏng vấn định tính bày tỏ mong muốn được biết rõ hơn về tác hại của nhựa dùng một lần đến sức khỏe con người. Điều này cũng được xác nhận qua kết quả điều tra định lượng.
64,4% ý kiến cho rằng nội dung truyền thông về nhựa dùng một lần (ND1L) trong thời gian tới nên chú ý đưa nội dung về nguy cơ sức khỏe xấu khi sử dụng nhựa một lần.
55% các ý kiến khác lại cho rằng truyền thông về ND1L thời gian tới nên tập trung vào tình hình ô nhiễm rác thải nhựa. 38,8% ý kiến cho rằng, nội dung truyền thông nên tập trung vào ý thức của người tiêu dùng. 29,3% ý kiến đề nghị truyền thông nên tập trung vào cách hạn chế ND1L.
Theo TS Nguyễn Thị Minh Phương, để giảm thiểu ND1L cần vận động chính sách để ban hành các hướng dẫn cụ thể cho doanh nghiệp, các tổ chức và cộng đồng. Lồng ghép hình ảnh, hành động thực hành tốt về giảm thiểu nhựa dùng một lần qua các chương trình giải trí, điện ảnh, sân khấu… phát trên các kênh truyền thông đại chúng..
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung đánh giá nghiên cứu và cho rằng nghiên cứu được thực hiện hết sức công phu, khoa học, đảm bảo các nguyên tắc về điều tra xã hội học. Cũng như nhiều ý tưởng hay được chia sẻ về kinh nghiệm hoạt động nhằm hoàn thiện các nội dung nghiên cứu, góp phần thực hiện mục tiêu làm thay đổi nhận thức và thực hành của cộng đồng về giảm thiểu tiêu dùng nhựa sử dụng một lần…
