Khu CNC Hòa Lạc: Cần cơ chế đặc thù để phát triển

Mới đây, Bộ KH&CN cùng khu Công nghệ cao (CNC) Hòa Lạc đã hoàn thành bản Dự thảo về cơ chế chính sách đặc thù dành cho khu CNC này. Dự kiến, sẽ được trình Thủ tướng ban hành vào cuối quý IV năm 2015.

Báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đại Dương, Trưởng Ban quản lý khu Công nghệ cao (CNC) Hòa Lạc về Dự cơ chế đặc thù này:

- Mặc dù đã có hơn 17 năm triển khai, nhưng khu CNC Hòa Lạc vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, khu CNC TP Hồ Chí Minh mặc dù ra đời sau nhưng đã những bước phát triển ấn tượng. Vậy theo Thứ trưởng, đâu là nguyên nhân của sự chậm chạp này?

Ông Phạm Đại Dương: Đúng là khu CNC Hòa Lạc vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu ban đầu, chưa tạo được điểm nhấn, thu hút nguồn nhân lực công nghệ cao, phát triển và ươm tạo công nghệ cao của khu vực phía bắc.

Nguyên nhân đầu tiên là thời điểm ra đời. Khu CNC Hòa Lạc là khu CNC quốc gia đầu tiên của Việt Nam được thành lập năm 1998. Đây là thời kỳ kinh tế thế giới và Việt Nam đang rơi vào khủng hoảng vì vậy các nguồn lực cho phát triển ngay từ giai đoạn đầu đã có những hạn chế nhất định. Cũng do là mô hình mới nên Bộ KH&CN cùng Ban Quản lý khu CNC Hòa Lạc đã phải mất vài năm đầu để tìm hướng đi và mục tiêu phát triển.

Thứ trưởng Phạm Đại Dương: Khu CNC Hòa Lạc cần cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn

Chính những kinh nghiệm đi đầu này đã được các khu CNC TP Hồ Chí Minh và khu CNC Đà Nẵng đúc rút trong quá trình xây dựng và phát triển. Thêm vào đó là tình hình kinh tế trong nước tương đối ổn định đã giúp 2 khu CNC trên đạt được những kết quả nổi bật.

Sự chậm trễ còn đến từ mô hình tổ chức và hoạt động, Khu CNC Hoà Lạc nằm trên địa bàn hành chính của Thành phố Hà Nội trong khi Ban Quản lý lại trực thuộc Bộ KH&CN. Do sự chồng chéo này đã dẫn tới tiến độ giải phóng mặt bằng và tái định cư diễn ra chậm, điều này kéo theo quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng kéo dài, thu hút đầu tư gặp khó khăn.

Mặt khác, các chính sách ưu đãi dành cho khu CNC Hoà Lạc còn chưa được quy định đồng bộ, không có các ưu đãi vượt trội và hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư. Việc áp dụng các ưu đãi cho các nhà đầu tư cũng gặp nhiều vướng mắc do các quy trình thủ tục hành chính phức tạp khi liên quan đến nhiều cơ quan từ T.Ư đến địa phương.

Trong khi đó, các CNC Tp Hồ Chí Minh và khu CNC Đà Nẵng không chỉ đúc rút được kinh nghiệm đi trước của CNC Hòa Lạc, mà còn loại bỏ được những nguyên nhân gây chậm trễ kể trên.

Tuy nhiên, tới thời điểm hiện tại, các yếu tố quan trọng, quyết định tới sự thành công của khu CNC này đã được thiết lập. Có thể thấy qua việc giai đoạn giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng đã sắp kết thúc, sắp chuyển sang giai đoạn phát triển tiềm lực KHCN. Các nhà đầu tư nước ngoài như Nissan, Noble, cùng DN trong nước như Viettel, FPT đã lựa chọn đây là địa bàn đầu tư trọng điểm.

- Mới đây, Bộ KH&CN đã xin cơ chế, chính sách đặc thù giành riêng cho khu CNC Hòa Lạc. Thứ trưởng có cho rằng điều này sẽ giải quyết được những khó khăn hiện có?

Ông Phạm Đại Dương: Cần khẳng định, việc xây dựng cơ chế chính sách thường phải đi trước một bước để làm tiền đề cho việc xây dựng và phát triển khu CNC Hoà Lạc. Trong thời gian qua, Bộ KH&CN cũng đã rất nỗ lực để đưa nhiều quy định điều chỉnh hoạt động của Khu CNC nói chung vào các văn bản quy phạm pháp luật như Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Xây dựng…

Vì thế, theo đánh giá của Bộ KH&CN các nội dung đề xuất về cơ chế, chính sách đặc thù đối với khu CNC Hoà Lạc là rất đồng bộ và đầy đủ, có thể tháo gỡ toàn bộ các khó khăn vướng mắc từ trước đến nay, đảm bảo huy động tối đa các nguồn lực cho phát triển, tránh lãng phí thời gian, không làm mất cơ hội của Quốc gia và của các nhà đầu tư.

Sẽ có người đặt ra câu hỏi đặt ra là tại sao đến thời điểm hiện nay Bộ KH&CN mới nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách đặc thù đối với khu CNC Hoà Lạc? Điều này là bởi, sau khi trải qua một giai đoạn phát triển, các chính sách vĩ mô điều chỉnh hoạt động của khu CNC nói chung được hoàn thành đầy đủ, từ đó Bộ mới có cơ hội đúc rút ra bài học kinh nghiệm. Nhờ vậy, các đề xuất mang tính định hướng phát triển trong giai đoạn sắp tới cũng sát với thực tế hơn.

- Nhà đầu tư vào khu CNC Hòa Lạc sẽ được hưởng những gì từ cơ chế đặc thù này, thưa Thứ trưởng?

Ông Phạm Đại Dương: Ưu đãi giành cho nhà đầu tư là một trong những nội dung chính trong cơ chế đặc thù này. Tùy từng loại nhà đầu tư có thể được hưởng những cơ chế miễn, giảm về giá đất, chi phí giải phóng mặt bằng, đây thường là khâu đẩy kinh phí đầu tư lên rất lớn. Về thuế cũng có chính sách miễn, giảm phù hợp.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư triển khai các dự án đổi mới công nghệ, tùy vào mô hình có thể được hưởng các ưu đãi khác nhau. Nếu dự án có vốn đầu tư lớn, yêu cầu sử dụng quỹ đất thấp, thời gian ngắn thì được ưu đãi nhiều hơn các dự án có mức đầu tư nhỏ, nhu cầu sử dụng đất lớn.

Mặt khác, khu CNC Hòa Lạc cũng xin xây dựng cơ chế một cửa, nhằm đảm bảo nhà đầu tư thực hiện tất cả các thủ tục đầu tư, trong quá trình vận hành dự án được áp dụng cơ chế một cách nhanh chóng và thuận tiện nhất.

- Xin Thứ trưởng cho biết, trong thời gian tới khu CNC Hoà Lạc sẽ có những giải pháp nào nhằm thúc đẩy hiệu quả hoạt động ?

Ông Phạm Đại Dương: Sau khi Thủ tướng quyết định ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho khu CNC Hoà Lac, Bộ KH&CN sẽ tập trung toàn bộ nguồn lực để hoàn thành dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng để từ sau năm 2020 có thể chuyển sang giai đoạn phát triển mới đó là đầu tư chiều sâu, đầu tư cho KHCN.

Vì vậy, trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ chuẩn bị đầy đủ những tiền đề quan trọng cho phát triển KHCN của khu CNC Hoà Lạc. Có thể kể đến là triển khai các Chương trình phát triển khoa học và công nghệ cho riêng khu CNC nhằm nâng cao năng lực, thúc đẩy hoạt động KHCN của các nhà đầu tư, thu hút nhân tài và xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật công nghệ cao phục vụ việc nghiên cứu và phát triển.

Thúc đẩy hoạt động đổi mới, ươm tạo, đào tạo, chuyển giao, thương mại hóa và phát triển sản phẩm công nghệ cao của các nhà đầu tư trong khu CNC. Các Chương trình này sẽ lựa chọn, triển khai đầu tư cho những hướng công nghệ, sản phẩm, doanh nghiệp điển hình trong khu CNC, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội.

Mặt khác, Bộ KH&CN cũng đặt mục tiêu thu hút được một số dự án lớn trong lĩnh vực nghiên cứu - triển khai và sản xuất công nghiệp công nghệ cao của các Tập đoàn quốc tế vào khu CNC để làm động lực thu hút các dự án đầu tư trong nước và phát triển cơ sở hạ tầng xã hội cho khu CNC.

Xin cám ơn Thứ trưởng !