Làng Khúc Thủy có lịch sử gần 1.000 năm, mỗi vòng quay của chiếc kim đồng hồ lại phủ lên những mái chùa, con ngõ, bức tường, gốc cây nơi đây một lớp màu xưa cũ. Trong cái nắng hanh hao đầu Thu, làng cổ Khúc Thủy hiện ra thanh bình, nhưng cũng đầy hoài niệm. Chỉ cách làng Cự Đà một con ngõ, Khúc Thủy thường bị lữ khách lướt qua đây bỏ quên. Nhưng nếu bước thật chậm và chú ý quan sát, bạn sẽ trầm trồ trước cổng làng bề thế, cổ kính, uy nghi có tuổi đời hàng trăm năm. Khi bước qua cổng làng, hình ảnh đầu tiên hiện ra trước mắt là hàng cây cổ thụ với 4 thân muỗm và một gốc đa. Bên chiếc giếng cổ ngay sát đình làng, những cây muỗm, cây đa có từ vài trăm năm trước tỏa bóng mát xuống con đường như để che chở cho con cháu, du khách gần xa đến thăm làng. Dưới những thân cây già nua cỡ vài người ôm là nơi chiều chiều các ông lão rủ nhau ra đánh cờ; bóng bà, bóng mẹ đi chợ ngang qua, hay lũ trẻ hò reo đánh bi, đánh đáo mỗi trưa hè.
Hiếm có ngôi làng nào ở vùng đồng bằng Bắc Bộ còn giữ được những nét xưa nguyên bản như ở Khúc Thủy. Chỉ cần đi sâu vào vài con ngõ nhỏ, ta như lạc vào một không gian xa xưa. Nhiều người bảo Khúc Thủy na ná như làng Cự Đà, nhưng nếu tìm hiểu kỹ, so sánh tỉ mỉ sẽ thấy những khác biệt rất lớn. Nếu như Cự Đà còn khá nhiều ngôi nhà mang kiến trúc thuần Pháp hoặc Pháp - Việt kết hợp với 2 tầng uy nghi, bề thế..., thì ở Khúc Thủy, nhà cổ vài trăm năm hay chỉ vài chục năm hầu như vẫn giữ nguyên nét thuần Việt của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Đó là nhà ngói 3 gian 2 chái, lợp ngói mũi hài, cột lim và chạm trổ cửa, hiên rất cầu kỳ, không khác gì đình, chùa. Bên cạnh những gốc cây cổ thụ, mái nhà có niên đại lâu năm, làng cổ xứ Ðoài từ lâu nổi tiếng là làng khoa bảng “phụ tử đăng khoa” (cha con cùng đỗ đạt), làng của phong vị cổ, của nghề làm miến bán đi tứ xứ. Nay, Khúc Thủy trở thành làng văn hóa, làng của ý thức bảo tồn di sản, làng nghề, dần trở thành một điểm đến không thể bỏ qua trong tour du ngoạn làng cổ, làng nghề ven sông Nhuệ.
 Cổng làng Khúc Thủy. |
