Giới chuyên gia cho rằng việc Israel bị nghi tấn công Đại sứ quán Iran ở Damascus (Syria) hôm 1/4 chính là bước leo thang nguy hiểm tại khu vực Trung Đông.
Nhận định với đài Sputnik của Nga, các nhà phân tích cảnh báo, leo thang căng thẳng hơn nữa giữa Iran và Israel có nguy cơ châm ngòi một cuộc xung đột quy mô lớn trên toàn khu vực. Kịch bản này ngay lập tức sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế thế giới vốn đã mong manh.
Thị trường dầu mỏ
Theo ông Marc Ayoub - nhà nghiên cứu chính sách năng lượng người Liban và là thành viên không thường trú tại Viện Chính sách Trung Đông Tahir, nếu căng thẳng giữa Iran - Israel leo thang thành một cuộc xung đột ngay lập tức, sẽ tác động rất lớn đến thị trường dầu mỏ thế giới.
Chuyên gia Ayoub nhận định rằng bất kỳ sự leo thang nào xảy ra trong tương lai cũng sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều so với những gì chúng ta đã chứng kiến từ căng thẳng ở Biển Đỏ đối với thị trường năng lượng.
Thời điểm hiện tại, thị trường dầu mỏ tại Trung Đông vẫn ổn định. Nhưng tôi đặc biệt lo ngại nếu eo biển Hormuz rơi vào tình trạng căng thẳng và nếu Iran có hành động leo thang khi đóng cửa eo biển này, thì hoạt động vận chuyển dầu ở vùng Vịnh sẽ bị đình trệ” - ông Ayoub nói với Sputnik.
Chuyên gia Ayoub lưu ý thêm rằng thực tế là giá dầu thô đã tăng lên ngay cả trước khi Iran cảnh báo đáp trả Israel về vụ tấn công tòa nhà lãnh sự ở Damascus. Ngay sau vụ tấn công, giá dầu Brent leo dốc 1,03% lên 87,90 USD/thùng, còn giá dầu WTI tăng 1,45% lên 84,38 USD/thùng. Tính từ đầu năm đến nay, giá dầu đã tăng hơn 10%.
Dựa trên ước tính trước đây của Ngân hàng Thế giới và hãng tin Bloomberg, chuyên gia Ayoub dự đoán giá dầu thế giới có thể tăng lên hàng trăm USD và thậm chí đạt mức từ 140 - 150 USD/thùng.
“Nguyên nhân chính là do căng thẳng tại Trung Đông leo thang. Bên cạnh đó, giá dầu cũng có thể chịu tác động từ tình trạng gián đoạn của chuỗi cung ứng, đặc biệt nếu eo biển Hormuz cũng bị rơi vào vòng xoáy xung đột như Biển Đỏ”- ông Ayoub cho hay.
Theo giáo sư thỉnh giảng về kinh tế Rodney Shakespeare tại Đại học Trisakti ở Jakarta (Indonesia), căng thẳng giữa Iran và Israel leo thang cũng có thể gây ra những hậu quả địa chính trị, ảnh hưởng đến các nước láng giềng - bao gồm Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan, Syria, Iraq và Liban.
Đe dọa trật tự tài chính
Giáo sư Shakespeare cũng cảnh báo với quy mô căng thẳng và tầm quan trọng của khu vực Trung Đông đối với nền kinh tế toàn cầu, một loạt hậu quả tiêu cực có thể phá vỡ trật tự tài chính thế giới.
Vị chuyên gia nhấn mạnh thêm: “Do mức nợ khổng lồ của cá nhân, tập đoàn và chính phủ, thời điểm Minsky (sự di chuyển chậm từ trạng thái ổn định sang khủng hoảng của hệ thống tài chính) đang đến gần và nhiều khu vực trên thế giới sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt là các quốc gia mắc nợ nhiều (ví dụ ở châu Phi)”, ông Shakespeare nói.
Ông Shakespeare dự đoán giá vàng và giá dầu mỏ thế giới sẽ tăng gấp đôi, còn các mặt hàng khác cũng biến động. Chính phủ các nước trên thế giới sẽ buộc phải in tiền, điều này sẽ khiến lạm phát tăng cao và làm suy yếu nhu cầu.
Nguy cơ leo thang căng thẳng Iran-Israel
Trong ngày 4/4, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thông báo sẽ không cho binh sĩ nghỉ phép. Quyết định trên được áp dụng với tất cả các đơn vị chiến đấu trong nước.
Giám đốc Cục Tình báo quân đội Israel Aharon Haliva cũng cảnh báo về mối đe dọa tấn công tiềm tàng từ Iran trong những ngày tới. Trước đó, ngày 3/4, tờ Jerusalem Post đưa tin IDF tuyên bố sẽ sử dụng lực lượng dự bị của Israel để tăng cường cho lực lượng phòng không.
Cảnh báo trên được giới chức Israel đưa ra sau vụ không kích vào Đại sứ quán Iran ở thủ đô Syria hôm 1/4 khiến 12 người thiệt mạng. Trong số đó có Tướng Mohammad Reza Zahedi, Chỉ huy đơn vị Quds – lực lượng tinh nhuệ của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), Phó tướng Mohammad Hadi Hajriahimi và 5 sĩ quan khác.
Iran coi cuộc tấn công vào Đại sứ quán ở Damascus là một cuộc tấn công vào lãnh thổ có chủ quyền của một quốc gia theo luật pháp quốc tế.
Biện minh cho cuộc tấn công trên, người phát ngôn của IDF, Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari nói với đài CNN (Mỹ) rằng tòa nhà của Lãnh sự quán Iran trên thực tế là cơ sở quân sự.
Về phần mình, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi hôm 3/4 tuyên bố Tehran chắc chắn sẽ đáp trả vụ tấn công nhằm vào tòa nhà lãnh sự ở Damascus.
Trong bối cảnh đó, giới chuyên gia đã có những nhận định khác biệt về phản ứng mà Iran có thể sử dụng để đáp trả. Một số người cho rằng Tehran sẽ phản ứng bất cân xứng hoặc lợi dụng cuộc tấn công của Israel để thúc đẩy sự lên án toàn cầu đối với chiến dịch quân sự của Tel Aviv ở Gaza.
Những người khác nhấn mạnh rằng Iran có thể buộc phải trả đũa để ngăn cản chính quyền Tel Aviv thực hiện các hành động khiêu khích tiếp theo.
