Kể từ khi lên cầm quyền ở Philippines, ông Duterte đã có nhiều phát biểu và hành động ảnh hưởng trực tiếp đến mối quan hệ đồng minh chiến lược truyền thống giữa Manila và Washington. Ngoài tuyên bố chấm dứt tập trận chung, ông Duterte còn quyết định không tiếp tục cùng Mỹ tuần tra chung trên biển và phát biểu rằng muốn Mỹ rút hết binh lính và chuyên gia quân sự ra khỏi lãnh thổ Philippines. Nếu cứ chỉ nghe và nhìn vào những phát biểu và động thái ấy, thiên hạ không thể không có cảm nhận là mối quan hệ giữa hai nước này đã, đang thay đổi và Philippines đang ngày càng xa cách Mỹ.
Trong thực chất lại không hẳn hoàn toàn như vậy. Đúng là có chuyện “tân quan, tân chính sách” ở Philippines. Nhưng ông Duterte là người rất hay thay đổi quan điểm và thường xuyên có phát ngôn gây sốc để rồi sau đó lại xin lỗi về phát ngôn ấy, chỉ có thể cầm quyền ở Philippines trong một nhiệm kỳ 6 năm.
Ông Duterte gây chuyện với Mỹ để tạo hình ảnh về độc lập chứ không phụ thuộc vào Mỹ, tự quyết định chứ không để bị dẫn dắt trong chính sách đối ngoại và an ninh, để tìm cách xây dựng lại quan hệ với Trung Quốc và dùng cả hai việc nói trên gây áp lực đối với Mỹ. Nếu như mối đe doạ an ninh lớn nhất đối với Philippines trong con mắt của ông Duterte là tội phạm, ma tuý và xung đột, ly khai thì ông Duterte có thể không cần đến sự trợ giúp của Mỹ. Nhưng nếu như coi Trung Quốc là mối đe doạ an ninh vì tăng cường tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở khu vực Biển Đông thì ông Duterte không thể không dựa cậy vào Mỹ. Trong khi đó, Washington coi trọng Manila thật đấy nhưng Philippines không hẳn không thể thay thế được đối với Mỹ trong chiến lược đối với khu vực. Vì thế, khi cần thiết và khi bị Trung Quốc đẩy vào đường cùng thế bí, ông Duterte sẽ lại quay lại với Mỹ.
