Lần theo dấu ADN

Có một lực lượng vì lý do nghiệp vụ nên những chiến công, thành tích ít được biết đến. Nhưng chính họ đã góp phần quan trọng trong điều tra, khám phá thành công hàng trăm chuyên án lớn. Đó chính là những chiến sĩ Viện Khoa học Hình sự (C54) - Bộ Công an.

48 giờ “căng” đầu với 100 mẫu vật

Một trong những vụ án được phá gần đây mà chiến sĩ C54 đã góp công lớn để cùng cơ quan điều tra phá án nhanh nhất đó là vụ án thảm sát 6 người huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước xảy ra vào ngày 7/7. Đến nay, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) - Công an tỉnh Bình Phước hoàn tất kết luận điều tra hồ sơ 3 bị can gồm: Nguyễn Hải Dương (24 tuổi, người chủ mưu), Vũ Văn Tiến (24 tuổi, người trực tiếp hỗ trợ gây án), Trần Đình Thoại (27 tuổi, người mua hung khí, biết vụ án nhưng không khai báo)... Dự kiến, TAND tỉnh Bình Phước sẽ xét xử lưu động vào cuối năm 2015. Trong vụ án này, việc lần theo dấu vết của kẻ thủ ác một cách nhanh chóng là kết quả của việc tập trung lực lượng có chuyên môn, nghiệp vụ cao và sự trợ giúp tích cực của khoa học. Ngay sau khi nhận được chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, C54 đã điều những cán bộ có kinh nghiệm dày dặn nhất đến hiện trường tìm mọi dấu vết nhỏ nhất của hung thủ để lại. Tại hiện trường, dù đã ít nhiều bị xáo trộn do xưởng gỗ có hàng trăm công nhân ngay trong khuôn viên ngôi biệt thự, nhưng lực lượng kỹ thuật hình sự đã cùng các lực lượng chức năng khác không bỏ sót một chi tiết, dấu vết nhỏ nào, gần 100 mẫu đã được phân tích ngày đêm trong 48 giờ để tìm ra sự thật.

Cán bộ Trung tâm Giám định Sinh học pháp lý lấy mẫu giám định gen của một vụ án.

Qua khám nghiệm hiện trường, các điều tra viên đã thu thập rất nhiều chứng cứ, dấu vết, vết máu và kể cả dấu vết để xác định ADN. Sau khi sàng lọc, những dấu vết quan trọng được chuyển đi giám định, trong đó có những dấu vân tay khả nghi được chuyển về Trung tâm thông tin tội phạm được đặt tại Cục Hồ sơ nghiệp vụ cảnh sát. Bằng những trang thiết bị và phần mềm hiện đại, các chiến sĩ đã có được những manh mối quan trọng để cơ quan điều tra định hướng được động cơ gây án và khoanh vùng những đối tượng tình nghi. Dù hung thủ đã lên kế hoạch trước, khi thực hiện hành vi có bịt mặt, dùng găng tay, và tất cả các hành động đều có tính toán, nhưng những dấu ADN được tìm thấy tại hiện trường hoàn toàn trùng khớp với nghi can, và hung thủ đã phải cúi đầu nhận tội tâm phục khẩu phục.

Một bằng chứng, vật chứng chắc chắn nữa khiến kẻ thủ ác phải tâm phục khẩu phục cúi đầu nhận tội, đó là cơ quan điều tra phát hiện điện thoại của một nạn nhân có nhiều cuộc gọi từ một sim rác. Đặc biệt, số này nhắn cho nạn nhân chỉ ít phút trước thời điểm bị sát hại. Tiến hành điều tra, cảnh sát xác định chủ sim điện thoại này là Nguyễn Hải Dương. Ban chuyên án đã sử dụng các biện pháp nghiệp vụ và trang thiết bị hiện đại để xác định vị trí đối tượng đang ẩn náu. Một ngày sau khi xảy ra vụ thảm sát, các trinh sát trong chuyên án đã tiếp cận được đối tượng Dương và bí mật mời về cơ quan điều tra để khai thác thông tin. Khi Ban chuyên án đưa ra rất nhiều chứng cứ khoa học sắc bén, Dương đã phải thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội…

Có lẽ, cho đến bây giờ người dân cả nước vẫn chưa quên vụ thảm sát rúng động xảy ra tại Bắc Giang do Lê Văn Luyện gây ra (tháng 8/2011). Để góp phần làm rõ, khẳng định chính xác nghi phạm Luyện là hung thủ vụ án và giúp cơ quan CSĐT khoanh vùng chính xác được đối tượng gây án, tập trung hướng điều tra đúng, tiết kiệm được công sức cho lực lượng phá án có sự đóng góp hiệu quả, to lớn của những chiến sĩ Trung tâm Giám định sinh học pháp lý (thuộc C54). Hồi ức lại những kỷ niệm phá án không thể quên trong chuyên án này, Thiếu tá Lê Viết Việt kể rằng: Khi đó là 2 giờ sáng, sau khi nhận được tin báo, anh cùng một đồng chí lãnh đạo của Trung tâm và các đồng đội ngay trong đêm lập tức xuống hiện trường vụ án. Tiến hành khám nghiệm hiện trường, giám định gen, cho thấy tại hiện trường có 5 mẫu máu, trong đó có 4 mẫu máu cùng huyết thống và 1 mẫu máu lạ. Từ kết quả giám định cho thấy khả năng mẫu máu lạ chính là của hung thủ gây án, trong quá trình ra tay sát hại các nạn nhân, hắn đã bị thương ở cả hai tay, sẽ phải đến băng bó ở cơ sở y tế. Từ đó, lực lượng phá án đã tập trung lực lượng rà soát tất cả những đối tượng trong đêm xảy ra án mạng hôm đó có mặt tại các trạm xá, bệnh viện. Qua xác minh, các trinh sát thấy nổi lên một thanh niên đã tới trạm xá của xã Thanh Lâm để khâu vết thương trùng với thời điểm gây án. Tiến hành điều tra, đối tượng được xác định chính là Lê Văn Luyện (đã bỏ trốn khỏi địa phương). Ngay lập tức, lệnh khám xét nhà của Luyện được lực lượng phá án thực hiện. Tại đây, bố mẹ của Luyện khai nhận đã đào hố chôn số lượng lớn vàng trong khu nhà mình. Không lâu sau, Luyện đã bị lực lượng chức năng bắt giữ tại khu vực biên giới của tỉnh Lạng Sơn.

Lật mặt kẻ thủ ác từ giám định ADN

Diễn biến về một chuyên án lớn khác mà C54 góp phần quan trọng để phá án thành công đó là vụ án xảy ra giữa tháng 4/2013 tại tỉnh Hòa Bình. Theo đó, người dân xã Phú Cường, huyện Tân Lạc phát hiện tại vực sâu thuộc địa phận xã Phú Cường thi thể của người đàn ông trạc ngoài 40 tuổi. Nằm dưới vực, cách thi thể của người đàn ông khoảng chừng hơn 30m có một chiếc xe ô tô nằm cách lề đường khoảng gần 200m. Nạn nhân được xác định là ông Phạm Đức Hậu - Phó Giám đốc, Chủ tịch Công đoàn Agribank huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình.

Nhận được tin báo, các chiến sĩ C54 cùng lực lượng phá án của Công an tỉnh Hòa Bình nhanh chóng có mặt tại hiện trường, tiến hành khám nghiệm. Theo phán đoán của người dân trong khu vực, đây chỉ là vụ TNGT đơn thuần do nạn nhân lái xe bất cẩn mất lái dẫn đến lao thẳng xuống vực sâu. Tuy nhiên, qua tiến hành khám nghiệm, các dấu vết để lại ở hiện trường vụ án và giám định pháp y cho thấy, đây là vụ trọng án giết người có nhiều tình tiết hết sức phức tạp. Phần đầu của nạn nhân có nhiều vết đánh mạnh do một vật cứng bằng tuýp sắt gây nên, dẫn đến vỡ hộp sọ khiến nạn nhân tử vong tại chỗ.

Chiếc xe ô tô do bị mất lái rơi thẳng xuống vực, tuy nhiên lại nằm cách xa thi thể nạn nhân khoảng hơn 30m. Trên xe ô tô, lực lượng phá án tìm thấy chiếc tuýp sắt và găng tay có dấu vân tay của hung thủ, 2 chiếc máy điện thoại đắt tiền của nạn nhân đều không tìm thấy... Chính nhờ làm tốt công tác khám nghiệm hiện trường, mở rộng phạm vi bán kính khám nghiệm hiện trường tới vài trăm mét, thu được nhiều mẫu vật để giám định truy nguyên đối tượng đã giúp cơ quan điều tra xác định hung thủ đã tạo hiện trường giả nhằm đánh lạc hướng cơ quan điều tra. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, tiến hành xác minh, điều tra, lực lượng phá án thấy nổi lên đối tượng Lê Văn Minh (SN 1962, giám đốc một công ty tư nhân có địa chỉ tại thị trấn Mai Châu, tỉnh Hòa Bình) có nhiều biểu hiện nghi vấn chính là kẻ đã sát hại ông Hậu. Qua tìm hiểu, các trinh sát được biết Minh thường ngày là bạn bè, anh em hết sức thân thiết trong cuộc sống và cũng là một đối tác trong kinh doanh được ông Hậu hết sức tạo điều kiện giúp đỡ. Qua đề xuất của C54, Cơ quan CSĐT - Công an tỉnh Hòa Bình tiến hành thu mẫu tế bào của đối tượng, kết quả giám định xác định được kiểu gen AND, khẳng định được chính xác đối tượng Minh là hung thủ gây án để lại các dấu vết ở hiện trường. Khi bị các chiến sĩ công an bập chiếc còng số 8 vào tay, Minh vẫn còn chưa hết ngỡ ngàng không hiểu tại sao hắn đã tạo ra hiện trường giả, cẩn thận đến mức đeo găng tay để thực hiện những hành vi phạm tội mà vẫn bị lật tẩy. Tại Cơ quan CSĐT, ban đầu Minh không thành khẩn, khai báo quanh co nhằm che giấu tội ác tàn độc của mình nhưng với những nghiệp vụ đấu tranh sắc bén cùng với những bằng chứng, chứng cứ khoa học, Minh đã buộc phải thừa nhận do những mâu thuẫn cá nhân với ông Hậu nên đã ra tay sát hại…

Đại tá, PGS. TS Nguyễn Văn Hà - Phó Giám đốc Trung tâm Giám định Sinh học pháp lý cho biết: Công tác giám định gen AND giữ một vai trò, vị trí vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm. Trung tâm đã trực tiếp tham gia khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm lại, thực nghiệm điều tra, giám định... góp phần làm rõ hàng ngàn vụ việc liên quan đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. Hiện, các trang thiết bị, hệ thống máy móc dành cho công tác giám định của Trung tâm được coi là hiện đại bậc nhất trong khu vực. Đơn vị đang xây dựng tàng thư gen tội phạm quốc gia, đã thu và phân tích 30.000 mẫu...